- 6 -

Bà bèn bỏ đi ra khoang sau, lật nấp hầm lên lấy hết mấy trái mướp, bầu, cà tím. Cắt thêm nửa trái bí rợ rồi bỏ vô rỗ bưng đi. Vừa dợm cẳng bước qua ghe Năm Già, chợt nhớ tới cái xâu khô đang treo trong chòi, bèn leo lên lấy xuống, cho nó vô rỗ nằm chung, rồi đi tiếp.

Vợ Năm Già đang ngồi vá áo, tóc không bới mà xõa hết ra. Đứa con gái nhỏ tên Út Em đang quì gối sau lưng, tay mân mê, mắt nhìn chăm bẳm lên đỉnh đầu bà. Một tiếng "bựt" rất nhỏ vang lên, gương mặt của hai mẹ con đều hiện vẻ khoái trá. Con bé vừa đưa cho má nó một sợi tóc ngắn ngủn, xoăn tít, bạc trắng vừa đếm:

-Chín.

Vợ Ba Rum cúi gập người chui vào khoang rồi ngồi im ru. Thấy hai mẹ con họ không để ý tới mình liền tằng hắng một cái rồi hỏi:

-Vá đồ hả chị Năm?

Vợ Năm già ngừng kim, quay đầu lại nhìn, thấy vợ Ba Rum bưng đầy một rỗ xanh xanh, tím tím, nâu nâu, vàng vàng...thì chắc lưỡi hai ba cái rồi hỏi:

-Cho cái gì nữa vậy thím Ba?

Vợ Ba Rum cười mơn đáp:

-Ba cái thứ để nấu canh, với một xâu khô cá lụn vụn thôi hà!

Vợ Năm Già liếc qua, thấy chúng tươi roi rói thì hỏi:

-Sao thím hổng để dành ăn, còn ngon quá mà?

Vợ Ba Rum đáp:

-Có chừa một mớ trong ghe rồi.

Vợ Năm Già hỏi tiếp:

-Chắc thằng Út Anh từ sáng tới giờ ở bên ghe của thím hả?

-Dà! Nó với thằng Hên coi bộ ăn ý với nhau lắm! Nghe thằng Hên rủ nó ở lại chơi tới trưa, tới chiều, ăn cơm với nhau luôn. Nó nói chắc chị hổng cho. Sẵn tui bưng đồ qua nên tính xin chị cho hai đứa chơi chung, đừng kêu nó về.

Vợ Năm già cười, nói đùa:

-Ờ, thím mà chịu nuôi cơm, thì tui cho nó ở luôn bên đó.

Vợ Ba Rum chụp ngay câu đó mà nói:

-Vậy lát nữa nó ăn cơm bên tui, ảnh có hỏi chị nhớ nói đỡ cho nó mấy câu nghen!

Vợ Năm già gật đầu:

-Cái chuyện đó khỏi cần. Nghe nói lát nữa ổng với chú Ba, chú Hai nhậu với ông chủ tàu mà. Tui chỉ sợ nó loi choi quá thím chịu hổng nổi thôi hà!

Trưa hôm đó, vợ Ba Rum nấu cơm hơi khô hơn mọi bữa. Món cơm chiên hột cơm phải bời rời mới ngon, nên canh khi cơm vừa sôi phải chắc nước liền, để lâu cơm nhão nhoẹt, chiên dính chùm ăn rất ngán.

Bà hy sinh nửa bụi hành lá của mình, gạn hết tóp trong cái hủ mỡ, thấy còn ít quá bèn chiên thêm một cặp lạp xưởng nữa.

Bà bới cho chúng mỗi đứa một tô cơm đầy vun. Ém thêm cơm và rắc thêm một nhúm hành vô tô của thằng Út, rồi bưng đưa cho từng đứa.

Út nhìn cái món trong mơ của mình bằng đôi mắt hau háu. Nó từ chối mà lòng vô cùng hồi họp:

-Con không dám ăn đâu, tía con rầy chết!

Bà bảo nó:

-Tía con với chú Ba đi nhậu với ông Hai, ông Bảy rồi. Họ hổng có ăn cơm nhà đâu con đừng có lo. Thím có xin cho con ở chơi với thằng Hên tới chiều, ăn cơm bên nầy luôn, má con cho rồi.

Nghe bà nói vậy, nó mới chịu đưa tay ra bưng tô cơm và lí nhí cám ơn.

Hai đứa tay xúc, miệng nhai, nuốt ào ào như thi coi ai hết trước, được hơn nửa tô, Út ngưng ngang. Còi thấy vậy bèn hỏi:

-No rồi hả? Sao mầy hổng ăn lạp xưởng?

Nó nói:

-Con Út Em nó thích món nầy nhứt hạng, tao để dành cho nó, đừng có nói cho má mầy biết nghe!

Còi gật đầu:

-Tao không nói đâu.

Út đặt cái tô xuống, kéo dây cho hai chiếc ghe cặp sát vào nhau, gọi nhỏ:

-Út Em, Út Em ra tao cho cái nầy nè!

Thằng Còi trông thấy một đứa con gái, có gương mặt rất hiền, với cái nốt ruồi nằm trên má, tóc cắt kiểu bom bê ló mặt ra. Út đưa tay ngoắc lia lịa, chìa cái tô có cái lạp xưởng bóng lưỡng, thơm phức nằm tênh hênh bên trên cho thấy, rồi hối:

-Nè ăn lẹ đi!

Út Em nhìn một chập rồi mới bưng tô cơm chui vô khoang. Út lật đật kêu lại:

-Ngồi đây ăn, đừng cho má thấy.

Con bé nói vọng ra:

-Hông, em phải ăn chung với má!

Thằng Còi bỗng thấy mắc cỡ khơi khơi. Nó nhớ những lần giành ăn với con Đèo, con Đẹt mà hối hận vô cùng. Tự hứa mai mốt về nhà chẳng những bỏ cho bằng được cái thói xấu đó, mà còn bắt chước thằng Út nhường cho hai đứa kia bất cứ món chúng thích.

Chợt nghĩ đến tình trạng hiện tại của mình nó lại buồn hiu. Biết có cái mai mốt đó hông mà hứa!

Ăn xong, chúng rủ nhau thi coi đứa nào phun nước miếng trúng cái nhánh lục bình trôi bên hông ghe nhiều nhứt. Thằng Út phóng phát nào là trúng phát nấy khiến thằng Còi bái phục. Còi ta đang cố gắng đuổi bám cái thành tích ấy thì bỗng nghe tiếng con Út Em gọi:

-Anh Út, má biểu em đưa cái nầy cho hai anh ăn nè!

Nó đưa trả lại cái tô ban nãy. Cái tô đã được rửa sạch, cơm và lạp xưởng biến mất, thay vào đó là hai miếng bánh khoai mì nướng hình tam giác.

Thằng Út cầm lấy rồi đưa cho thằng Còi. Thằng nầy tay bưng, tay bóc, định cho miếng bánh vàng tươi, thơm phức mùi nước cốt dừa vô miệng, thấy thằng kia đứng im ru thì rút tay lại hỏi:

-Mầy hổng ăn sao?

Út trả lời như cự lộn:

-Tao đã nói là ghét khoai mì rồi mà!

Còi hỏi thêm một lần nữa cho chắc ăn:

-Thiệt hả?

Út gật đầu:

-Nghe cái mùi khoai mì là tao muốn bỏ chạy cả mấy cây số luôn, ăn làm sao mà nổi?

Còi liền bỏ miếng bánh trở vô, bưng cái tô leo lên chòi để đưa cho má nó. Dù nước miếng ứa ngập chưn răng, nhưng nó quyết nhường cho ba và má nuôi ăn trước.

Má nó đang bận cả hai tay: Tay phải cầm cái quai của ấm nước sôi, chế vào chiếc thau có nhúm bột hàn the dưới đáy. Tay trái cầm chiếc đũa bếp đã được trở đầu, dùng cái cán của nó khuấy đều để hàn the mau tan. Bà đang pha nước để gội đầu.

Nó chìa cái tô ngay dưới mũi của má, nói:

-Bác Năm cho mình nè má!

Má nó nhìn cái tô rồi hỏi:

-Sao giống cái tô của nhà mình quá vậy?

Nó gật đầu:

-Thì đúng là của mình mà.

Rồi nó kể cho bà nghe về chuyện thằng Út Anh chỉ ăn có phân nửa tô cơm, chừa nguyên cái lạp xưởng cho em nó. Con nhỏ Út Em đó không chịu ăn một mình mà bưng vô ăn chung với bác Năm gái, nhờ vậy mới được "lại quả" hai miếng bánh nầy.

Kể xong, nó cố tình đặt mạnh cái tô xuống nghe một cái "cộp" để bà chú ý, nhìn vào và bảo nó "con ăn một miếng đi". Thế nhưng má nó vẫn tập trung vào công việc, không thèm liếc sơ một cái!

Nó bỗng nhỏ giọng hỏi:

-Bộ nhà bác Năm nghèo lắm hả má?

Má nó hỏi lại, bằng những tiếng thì thào:

-Làm sao con biết?

Nó đáp với giọng tự phụ:

-Tại con thấy có một tô cơm mà hết người nầy nhường rồi tới người kia.

Má nó chép miệng, thở dài:

-Hai bác có một người con gái lớn, bị bịnh mắc kinh phong, phải gửi người bà con nuôi. Uống thuốc hoài nên tốn tiền dữ lắm! Bác trai muốn lên bờ ở. Nghe đâu đang để dành tiền để mua mấy công ruộng.

Còi giật thót:

-Bộ họ hổng đi ghe nữa sao má? Vậy thì làm sao con gặp thằng Út?

Má nó cười, ghẹo:

-Mới quen có một ngày mà đã mến tay, mến chưn rồi sao? Tính như vậy chớ còn lâu mới vói tới. Như ba con đó! Hể nghe nói đất chỗ nào tốt, là rục rịch hỏi tới, hỏi lui, coi có ai muốn bán hông. Thiếu điều muốn chạy lên bờ ở một cái rột. Vậy mà mười mấy năm rồi đâu có bỏ được cây chèo.

Bà vừa nói vừa rút mấy cây ghim gài trên búi tóc xuống, tháo từng vòng, từng vòng sợi dây chỉ đen to bằng cọng len đang quấn quanh chưn tóc để gở cái bao lưới ra. Bà lắc nhẹ đầu cho búi tóc xổ tung. Những lọn tóc bị xô qua, xô lại, sợ đến run lẩy bẩy. Chúng không còn bám nhau thành chùm mà buông tay, đổ dài xuống, ôm kín cái lưng như thác.

Biết nó đang mê chơi đùa với thằng Út, nên bà suy tính coi có cần nhờ nó xối nước giùm cho mình gội đầu hay không, đang mở lời:

-Hên à...

Thì có tiếng thằng Út Anh tróc lưỡi, đó là ám hiệu chung của tụi con trai thay cho câu: "Mầy làm cái gì lâu quá vậy? Tao đang đợi đây nè!".

Thằng Còi cũng tróc lưỡi đáp lại, ngụ ý: "Tao nghe rồi, chờ chút xíu!".

Coi bộ nó ngứa cẳng quá nên bà ngưng ngang.

Còi không nghe má nuôi nói câu gì thêm nữa. Phân vân định hỏi xem có phải bà sắp gội đầu? Có muốn nhờ nó phụ một tay như mọi lần không mà hổng dám. Thấy má nó kéo tóc về phía trước rồi cầm cây lược thưa chải đều, nó sợ bà đổi ý, bèn đi như chạy lại chỗ thằng Út.

Vừa thấy nó lại gần, thằng Út liền móc trong túi ra một sợi dây thun màu đỏ còn mới và mấy tờ giấy lụn vụn, xếp nhỏ xíu nhỏ xiu mà đưa cho nó.

Nó hỏi:

-Chi vậy?

Út chỉ tay vào khúc chuối có lá cờ tam giác màu vàng ghim ngay chính giữa cái lưng láng bóng, rồi hỏi nó:

-Thấy cái đó hông?

Nó hỏi lại:

-Đó là cái gì vậy? Sao nó không trôi?

Út cắt nghĩa:

-Nó là cái phao, bị cột vào cục đá nặng để đứng yên một chỗ. Ông già đội cái nón lá, ngồi trên chiếc xuồng câu là chủ của nó. Ổng cắm cây cờ làm hiệu cho mấy chiếc tàu, chiếc ghe biết cái chỗ mình đang giăng câu để họ tránh.

Rồi nó nói tiếp:

-Hai thằng mình thi coi đứa nào bắn trúng lá cờ trên khúc chuối đó, chịu hông?

Còi hỏi:

-Chơi ăn gì?

Út cười:

-Ăn cú!

Còi gật đầu cái rụp, gì chớ môn nầy nó giỏi chỉ sau tán hưng thôi. Không tin ghé nhà nó thì biết, chẳng có con thằn lằn nào dám đeo mấy cây cột.

Thằng Út giao hẹn:

-Trúng ngay phóc cây cờ mới tính nghe mậy!

Nó không thèm trả lời, lấp miếng đạn giấy vô sợi dây thun, bắn liền.

Do nôn nóng trổ tài nên viên đạn bay phớt qua, cách lá cờ chừng một mi li mét. Đuôi nhọn của lá cờ tuy có rung rinh chút xíu, nhưng không thể gọi là trúng nên hổng được tính.

Khúc chuối đã bị bỏ xa hơn một chút. Trong tay thằng Út, sợi dây thun đang kéo căng chờ nhả đạn. Không đợi cho lá cờ kịp định thần, nó buông tay liền. Viên đạn giấy bay một cái vèo, rất nhanh và mạnh. Lá cờ bị trúng ngay tim, liền giật mình chới với, nhảy tưng lên đồng thời rên lên một tiếng "hực".

Khi lá cờ đã ở ngoài tầm. Hai đứa nó tiếp tục bắn vào bất cứ thứ gì trôi ngang qua như vỏ dừa, vỏ bưởi, lá khô, củi mục... tận khi hết giấy và sợi dây thun đã nhão chúng mới chịu thôi.

Sau khi tổng kết, thằng Út lại là người chiến thắng một cách oanh liệt với tỷ số hết sức thuyết phục là mười một trên sáu.

Thằng Còi đành phải đưa đầu cho nó cú đúng năm cái. Tuy mấy cái cú đó không mạnh lắm, nhưng nó nghe rất đau vì mất mặt.

Muốn gở một bàn danh dự nên nó lại rủ:

-Tụi mình thi bắt cầu đi. Coi cây cầu đứa nào cao hơn, dài hơn.

Thằng Còi có vẻ tự tin khi đưa ra đề nghị nầy, nét mặt câng câng nhuốm vẻ tự đắc bởi cho rằng mình đã cầm chắc cái thắng trong tay. Nó căn cứ vào cái thành tích lẫy lừng của mình lúc còn ở nhà. Ngày nào đi học về, nó và tụi bạn cũng dừng lại chính giữa cây cầu ván. Chúng đứng sát mép con lươn, xếp hàng ngang, cùng ngó mặt xuống sông để thi đấu cái môn nầy với nhau. Lần nào nó cũng là người giỏi nhứt!

Thằng Út nhận lời thách đấu không một chút do dự. Hai đứa cùng vén cái ống quần xà lỏn, ưỡn bụng ra phía trước hết khả năng cho phép, đưa khẩu "cà nông" ra rồi cùng đếm:

-Một, hai, ba. "BẮN "!

Cây cầu của thằng Út có độ cao và chiều dài bỏ xa cây cầu của nó.

Thằng Còi tiu nghỉu than thầm: "Cái thằng Út mắc dịch nầy sao thứ gì cũng giỏi, kể cả cái môn bắc cầu mà nó cũng qua mặt mình một cái vù!"

Tội nghiệp con Út Em, vừa bưng cái thau khoai mì ra khoang lái, đưa mặt ra định nhờ thằng anh bào tiếp một tay. Bất ngờ chứng kiến cái cảnh ấy liền hoảng hồn thụt vô liền. Thế là nó ở miết trong ghe luôn, đành ôm cái thau khoai mì bự tổ chảng đó, mài một mình cho tới chiều mới hết!

Ông trời không nở tận diệt ai bao giờ. Hể ổng đóng kín mít rồi gài then cánh cửa cái thì cũng mở liền hai cái cửa sổ. Bằng không làm sao người ta sống nổi!

Đối với thằng Còi cũng vậy. Trong lúc đang gậm nhấm nỗi cay đắng, nó bỗng phát hiện có một lãnh vực mà thằng Út thua nó xa lơ, xa lắc.

Đó là khi thằng nầy hỏi:

-Hôm bữa tao nghe mầy đọc cái gì cho thím Ba nghe mà hay quá vậy?

Thằng Còi nghe nó khen - cho dù không biết là khen cốt truyện hay giọng đọc của mình, cũng vô cùng khoái trá - bèn trả lời ngay lập tức:

-Phải mầy hỏi cái truyện "Tiết đinh San chinh tây" hông?

Út gật đầu, đáp:

-Chắc vậy! Tao nghe cái gì mà "Tiết" nầy, "Tiết" kia, đủ thứ ở trỏng.

Thằng Còi hỏi tiếp:

-Mầy thích hông? Tao đọc gần hết rồi, để tao làm rút rút rồi cho mầy mượn nghe?

Thằng Út lắc đầu:

-Tao đâu có biết chữ!

Còi ngạc nhiên:

-Sao mầy hổng đi học?

Út trả lời:

-Bà má đẻ tao trên ghe, ở luôn cho tới bây giờ thì làm sao mà đi học?

Còi nghe cả một nỗi kiêu hãnh và lòng thương hại dâng lên cùng lúc. Nó hỏi:

-Mầy có thích đi học hông?

Thằng Út trả lời, buồn thiu:

-Tao thích muốn chết luôn. Phải chi ông trời cho biết chữ là tao ghi sổ giùm cho ba của tao, để ổng khỏi sợ người ta ăn xén, ăn bớt của mình!

Thằng Còi chợt nãy ra một ý tưởng. Trái ý tưởng đó chưa kịp chín trong đầu, đã rơi ngay xuống miệng. Nó hỏi thằng Út bằng cái giọng nhuốm chút e ngại:

-Mầy có chịu để cho tao dạy hông?

Thằng Út mừng đến thót ruột, cái quần xà lỏn bị giản lưng thun xệ xuống một chút! Nó hỏi lại thằng Còi bằng cái giọng vừa hồi họp vừa hồ hởi:

-Mầy nói thiệt hả?

Còi gật đầu, nói:

-Mầy xin bác Năm đi rồi qua đây học với tao.

Út cười:

-Khỏi hỏi tao cũng biết là ba má tao chịu liền.

Nó hỏi lại thằng Còi:

-Chú, thím Ba có chịu để mầy dạy tao hông?

Còi đáp, giọng chắc nịch:

-Cho chớ, Ba má tao dễ lắm! Tao xin cái gì cũng cho hết á!

Thằng Út đứng bật dậy, đâm đầu vọt về ghe của mình liền, lát sau nó trở qua hỏi:

-Mầy dạy con Út Em luôn được hông?

Còi hỏi lại:

-Nó có chịu hông mà dạy?

Út cam đoan:

-Nó còn thích học hơn tao nữa, vừa nghe là đòi chèo chẹo liền. Nó năn nỉ tao quá cỡ! Má tao biểu qua nói với mầy là dạy giùm nó luôn.

Nhìn đăm đăm vô mặt thằng thằng Còi, nó gằn giọng:

-Được hông mậy?

Còi bỗng thấy mình trở nên quá quan trọng, liền vênh mặt đáp:

-Ừ, cũng được!

Rồi nó hỏi thằng Út:

-Tụi bây có tập, có viết chưa?

Thằng Út hỏi lại:

-Bộ hổng có là không học được hả?

Còi khẳng định:

-Chớ sao!

Gương mặt được bơm căng bằng niềm vui của thằng Út, chợt xìu xuống như cái bong bóng bị kim chích. Nó gãi đầu, lo lắng trước một mối bế tắc vô phương cứu chữa.

Còi cảm nhận được nỗi thất vọng sâu đậm ấy nên an ủi:

-Hôm trước má tao có mua cho tao hai cuốn tập. Tao mới viết có mấy trang hà! Để tao xin với má cho hai anh em tụi bây mỗi đứa một cuốn coi có được hông nghe?

Nói vừa xong là nó ba chưn bốn cẳng chạy đi liền.

Má nó đã gội đầu xong, đang ngồi trong chòi, xỏa tóc ra nhờ gió giũ cho mau khô. Nó bỗng tiếc hùi hụi vì ban nãy không ở lại để xối nước giùm.

Thấy nó là bà nói liền:

-Con đem bánh ra ăn với thằng Út đi.

Nó lắc đầu:

-Thằng đó nó ngán ngược mấy cái món khoai mì rồi!

Má nó bưng tô bánh đưa ra rồi biểu:

-Con ăn một mình đi.

Nó không chờ bà nhắc thêm, bóc một miếng cho vô miệng nhai nhồm nhoàng.

Thấy nó ăn một cách ngon lành, bà hỏi:

-Ngon hông con?

Mồm đầy bánh nên nó gật đầu lia lịa. Chợt nhớ đến nghĩa vụ của mình, biết thằng Út đang nóng lòng chờ nghe kết quả. Nó nuốt vội miếng bánh rồi nói:

-Thằng Út với em nó không biết một chữ nào hết đó má!

Má nó thở dài:

-Tội nghiệp mấy đứa con của dân thương hồ! Tụi nó ở miết trên ghe nên đâu có được đi học như người ta, bởi vậy làm sao mà biết mặt cái chữ nào cho được!

Còi hỏi:

-Con dạy tụi nó được hông má?

Má nó mừng quýnh:

-Được chớ con!

Sẵn trớn nó hỏi luôn:

-Con cho thằng Út Anh với con Út Em, mỗi đứa một cuốn tập được hông má?

Má nó chẳng những không rầy mà còn vui hơn:

-Cho tụi nó hết đi con, rồi mai mốt má mua cho cuốn khác.

Còi mừng húm! Nó bật dậy thật nhanh, chạy đi báo tin cho thằng Út liền. Đi được mấy bước bỗng nó quay lại, hai tay ôm lấy mặt bà rồi hun vào hai bên má!

Hai cái hôn ấy đã làm cho má nuôi của nó mọc ốc khắp mình. Chúng chẳng những làm làn da gợn sóng mà còn khiến trái tim của bà nhảy dựng lên trong ngực.

Thấy thằng Còi vừa đi vừa gật gật cái đầu ( dấu hiệu cho biết là má nó đã đồng ý ), là Út Anh chạy về cho má và em nó hay liền.

Con nhỏ Út em nầy biết mình được học thì mừng quá, đang ngồi bỗng đứng phắt lên, khiến cái đầu đụng vô cây đà trên nóc ghe một cái "bộp", u lên một cục.

Nó vừa chạy vừa lấy tay vò đầu. Má nó gọi cách mấy cũng không chịu ở nán lại để bà đắp muối lên cho tan máu, mà bám theo thằng anh đặng cùng nhập học ngay lập tức.

Còi đã lấy sẵn hai cuốn tập và một cây viết chì ra, nó đưa hết mấy thứ mình có đó cho Út. Thằng nầy nhường cho em nó cuốn tập mới nguyên, chọn cho mình cái quyển có ghi mấy câu ca dao mà hôm trước thằng Còi chép theo sự gợi ý của bà má nuôi.

Chỉ có mỗi một cây viết chì nên tụi nó phải lấy con dao nhỏ, bén ngót để cắt ra làm hai. Còi làm tài lanh, giựt cây dao trên tay Út Anh rồi khứa một cách vụng về.

Út Anh vốn khéo tay hơn, thấy nó làm một cách quờ quạng thì xốn con mắt chịu hổng thấu. Bèn giành lại con dao rồi cưa đi cưa lại, nhát nào ra nhát nấy, một cách hết sức nhẹ nhàng. Cái ruột than chì nằm giữa, vốn hết sức giòn cũng đứt ngọt không bị bể vụn chút nào.

Công việc tưởng chừng đơn giản ấy lại đòi hỏi rất nhiều công sức. Khi cây viết được tách ra làm hai đoạn bằng nhau, trán của Út Anh đã lấm tấm mồ hôi. Nó thở phào nhẹ nhỏm, nhường cho em mình cái khúc có cục gôm, còn chuốt giùm cái ngòi cho thật nhọn.