Cuộc Phiêu Lưu Bất Đắc Dĩ của Thằng Còi

Một hôm thằng Còi bắt sâu róm để nhát con Mén. Coi nhỏ nầy có cái tật sợ sâu khét tiếng, cả xóm ai cũng biết.

Nó ngắt cái lá muồng trâu, có con sâu đen thui, lông dài tua tủa nằm trên đó, thả rất nhẹ lên đầu con nhỏ. Con sâu biết mình đang du lịch trên miền đất lạ nên hăm hở khám phá. Chờ cho nó đu sợi tóc xuống tới vai con Mén, thằng Còi la toáng lên liền:

-Có con sâu bò xuống vai mầy kìa Mén!

Con nhỏ Mén quay qua nhìn rồi ngã ngang chết giấc.

Mấy đứa con gái đang ngồi bún dây thun gần đó đồng thanh la inh ỏi. Con Ý, lanh và dữ nhứt, chỉ tay vào mặt thằng Còi hét lớn:

-Mầy nhát nó chết rồi mầy biết hông? Ba má nó đi thưa, lính tới bắt rồi cho mầy ở tù tới mục xương luôn!

Thằng Còi nghe lạnh ngắt sống lưng, nó rùng mình một cái rồi co giò chạy thục mạng tìm chỗ trốn. Nó nhìn quanh, mấy bụi chuối, cây rơm, đám mía...chỗ nào nó cũng trốn qua rồi. Nếu không trốn đòn của cha thì cũng dùng trong các trò chơi với mấy thằng bạn. Cha nó không biết thì mấy thằng bạn chơi chung cũng mách nên không an toàn chút nào. May quá! Có một chỗ mới tinh: đó là chiếc xe bò đang đậu sau hè nhà thằng Một. Chiếc xe nầy hình như sắp đi, hai con bò bị cột vào càng xe đang giậm chân một cách sốt ruột. Nó lật đật chui vào nằm sát đáy thùng xe, vén tấm bao bố đang đậy mấy cái bọc lỉnh kỉnh, co giò nằm gọn hơ trong đó.

Bên ngoài đang cực kỳ hổn loạn, tiếng chân người chạy rầm rập, tiếng khóc hù hụ của má con Mén, lát sau là tiếng cha nó gọi một cách giận dữ:

-Còi ơi! Bớ Còi... ra đây mau. Mày trốn tới đâu tao cũng bắt được rồi đem trấn nước cho chết mới thôi đó!

Nó sợ quá, lấy hai ngón tay trỏ nhét vào hai lỗ tai, chặt cho đến nổi chẳng nghe được thứ gì ngoài tiếng tim đập đùi đụi trong ngực. Nó không dám thở mạnh, tận cho đến khi có tiếng voi vút lên lưng bò và tiếng quát cho bò khởi động:

-Thá!

Chiếc xe bò nầy của anh Năm Sung, cháu gọi ba thằng Một bằng chú ruột. Nhà Sung ở mút đuôi kinh Thần nông, nơi đó rất hẻo lánh, buồn hiu... Mỗi năm Sung đều ra nhà thằng Một ở ăn tết đã đời rồi mới về. Chiếc xe chạy càng xa, nhịp tim của Còi dần chậm lại, nó bắt đầu yên bụng thì lại nghe tiếng quát to:

-Ví!

Chiếc xe đứng sửng lại, Sung rút cây dao yếm dắt ở thành xe chém một nhát rất ngọt vào gốc cây mía de ra sát lề, chặt bỏ đọt rồi cầm nguyên cây mà xước. Cái động tác bình thường ấy làm thằng Còi sợ tới xón ra quần. Nhờ tiếng xước mía, tiếng rít nước một cách khoái trá của Sung, nó mới định thần trở lại

Nó giật mình khi bị hất tung lên vì bánh xe sụp ổ gà, chiếc xe dừng lại và giọng năm Sung quát to:

-Sao mầy ngu quá vậy?

Nó tưởng năm Sung nói với mình, đang sợ muốn teo ruột, chẳng biết phải làm sao thì nghe tiếng roi quất, tiếng bò kêu, cái xe nhúc nhích rồi chạy đều trở lại. Thì ra anh ta mắng con bò, nó mừng rơn, nghe người nóng ngợp bèn hất tấm bao bố ra để thở.

Con trăng rằm tháng giêng rất to đang đăm đăm nhìn nó. Vậy là nó đã ngủ một giấc khá dài. Chiếc xe bò đang chạy bon bon, Sung bỗng tằng hắng rồi nói lối mấy câu trong bài vọng cổ "Cây trứng cá":

-" Cây trứng cá có bao nhiêu lá?

Hai đứa mình... có bấy nhiêu tình?

Đếm cây có mấy trái xanh

Tim anh có biết bao hình bóng em..."

Anh ta tằng hắng thêm một tiếng nữa rồi mới bắt đầu vô vọng cổ.

Còi cũng nín thở, ém hơi theo Sung, cho đến khi nghe tiếng roi quất mạnh trên lưng bò cùng lúc với giọng xuống "xề" trút ra, nó mới thở hắt ra. Quên bẵng mình đang trốn nó vỗ tay bồm bộp.

Đang cao hứng, Sung liền dừng phắt lại, quát to:

-Đứa nào núp trong thùng xe đó?

Còi nín thinh không dám đáp, cũng không dám thở. Chỉ khi nghe tiếng chân Sung chạm đất nó mới ráng cất cái giọng rung rung:

-Em là thằng Còi nè anh Năm.

Sung vừa nhìn nó vừa quát, còn lớn giọng hơn nữa:

-Mày làm cái gì mà núp trong xe? Muốn ám sát tao phải hông?

Còi lẩy bẩy:

-Hổng phải đâu anh Năm, em trốn!

-Trốn ai? Tại sao phải trốn?

Hỏi xong, Sung chợt nhớ ra nên không chờ nó trả lời mà gằn giọng:

-Mầy có biết mấy ông lính làng quầng kiếm mầy tới láng lình khắp xóm hông?

Thằng còi khóc hu hu, được thể năm Sung hù thêm:

-Coi chừng con Mén nó hiện hồn về bóp cổ mầy đó!

Thằng Còi nức nở:

-Bộ nó chết thiệt rồi hả anh năm?

Năm Sung cố nén cười:

-Hổng lẽ chết giả ngộ?

Thằng Còi cất giọng ai oán:

-Tại thằng Cà Reo nó thách. Nó nói em mà dám bắt sâu nhát con Mén là nó cõng em đi quanh chòm mả ba vòng.

Nó càng thống thiết Sung càng khoái, anh ta bồi thêm:

-Chắc tao phải quay xe, nộp mầy cho làng để lấy tiền thưởng mới được.

Còi khóc rống:

-Em lạy anh Năm, đừng đem em đi nộp. Anh cho em theo rồi bắt làm gì em cũng chịu.

Cố kìm tiếng cười Sung hỏi:

-Cho theo đặng mầy bắt rắn bỏ vô mùng cho nó cắn tao toi mạng hả? Tao đâu có ngu.

Còi lật đật thề:

-Em mà làm vậy cho bà bắn lòi hai con mắt. Từ rày em không dám bắt con gì nhát ai nữa hết.

Thấy nó nức lên một cách thảm thiết, lo sợ điếng hồn nên Sung tội nghiệp, bèn nói:

-Tao nói vậy thôi chớ đâu có nỡ. Muốn đi theo thì mầy phải nghe lời tao răm rắp, hông thôi tao mà nổi giận là...

Không chờ anh ta nói hết lời, nó đã đưa thẳng cánh tay, ngón trỏ chỉ lên trời thề thêm lần nữa:

-Em mà cãi lời anh cho thiên lôi đánh nát óc, cho ma da kéo giò, cho bà cố bẻ cổ...

Nó sắp lôi hết mấy quan chức ở cõi vô hình ra làm chứng thì Sung ngăn lại:

-Thôi thôi, đủ rồi. Một mình tao cũng đủ đập cho mầy giập phao câu. Không cần mắc công trời phật thần thánh.

Thấy gương mặt nó quá thiểu não, Sung động lòng trắc ẩn, vói tay lấy cái bọc sát chưn nó, mở sợi dây cột miệng lôi mấy cái bánh gói lá chuối ra đưa:

-Có đói hông? Ăn mấy cái bánh ít nầy đi!

Trong khi Còi an tâm nhai mấy cái bánh ít một cách ngon lành, thì cả cái xóm Cầu ván đang lên đến đỉnh điểm của sự hoảng loạn. Không riêng gì gia đình, họ hàng nó mà hầu hết bà con đều hè nhau lùng sục khắp hang cùng ngõ cụt.

Những đóm lửa từ các bó lá dừa rải đều khắp vườn, khắp ruộng. Cảnh tượng nầy giống như khi mưa vừa xong và mọi người ráp nhau đi soi ếch vậy! Tiếng gọi "Còi ơi!" vang lên từng chập. Lúc đầu còn kèm theo lời đe dọa, nhưng dần trở nên thống thiết với những câu tha thứ bằng cái giọng van xin nài nỉ.

Ba và chú con Mén cũng có mặt trong đám người đi tìm. Vị trí con Mén dần thay đổi, ban đầu nó được xem là nạn nhân, thế rồi từ từ trở thành nguyên nhân. Mối thương cảm dành cho nó phai nhạt nhanh chóng. Chị con Mén còn rầy nó:

-Ở nhà quê mà mầy bày đặt sợ sâu thì làm sao sống nổi!

Má thằng Còi cứ lập đi lập lại câu:

-Thằng con tui nó nhát như thỏ đế. Từ hồi nào tới giờ có dám chọc ghẹo ai đâu...

Bà đâu có biết rằng chính những đứa như thằng Còi mới hay liều mạng khi bị thách thức. Chúng rất muốn chứng tỏ cho mọi người thấy cái chất "anh hùng" tiềm ẩn của mình nên khoái làm mấy chuyện động trời. Cái câu "lù đù vác lu mà chạy" đâu có phải khơi khơi mà có!

Đến nửa đêm thì mọi người không còn hy vọng, ba con Ý bàn ra:

-Chắc nó thấy mọi người tìm ráo riết, đâm ra sợ thất kinh nên trốn biệt. Hổng chừng mình rút hết, nó thấy êm ru mới dám mò về.

Bà con cho rằng hợp lý, đành quay về nhà với mối hy vọng mỏng manh.

Cha, má thằng Còi vẫn còn nán lại. Bây giờ má nó mới bật khóc nức nở, cha nó quát:

- Khóc cái gì mà khóc. Nó trốn cho đã, một lát đói bụng rồi cũng quay về thôi!

Giọng nói tuy cố tỏ ra giận dữ, cứng cỏi nhưng bộc lộ nỗi đau xót, bất lực ấy, càng làm tiếng khóc thêm bi ai.

Khuya đó, trong lúc cha, má thằng Còi đang nằm gác tay lên trán, lắng tai chờ nghe tiếng cạy cửa thì bỗng có tiếng gọi thất thanh của cô Út Đẹp:

-Anh Ba, chị Ba ơi! Thằng Còi nó té xuống sông rồi!

Rồi cổ không chờ hỏi, đứng ngoài cửa kể luôn một thôi:

-Tui đang ngủ thiu thiu thì giựt mình nghe cái tiếng "ầm", y như có ai nhảy xuống sông vậy. Tui nghĩ bụng " con nít nhà ai mà giờ nầy còn đi tắm ", cái rồi bỗng nhớ ra. Chắc nó leo lên cây sung trốn rồi ngủ quên nên té xuống sông.

Nhà cô ở sát bờ sông, cạnh cây sung rất to có cái thân bự như cột đình nằm song song với mặt nước. Mấy đứa con trai thường rủ nhau ngồi trên đó "thả bom" hoặc nhảy xuống sông tắm. Thằng Còi mê cái cú nhảy "lộn mèo" rất tuyệt của thằng Cà Reo, nên hàng ngày hay ra đó tập.

Cách cây sung mấy bước chân là cây dừa lão, gốc to bằng bụi tre với những cái rễ như triệu triệu con rắn nhỏ uốn éo, bu chi chít. Thân cây mang đầy vết thẹo, không còn cao lên nữa và ngày một gầy thêm. Mấy buồng dừa đeo lủng lẳng trên đọt đầy nhóc trái. Như thể nó cố vét hết sinh lực để đền đáp ơn đời. Rủi thay! Vì nằm cheo leo sát mé sông nên ít ai dám leo hái. Những trái dừa bị bỏ quên, già, khô dần cho đến nổi cái mọng bên trong biến thành bộ rễ, lá mầm đâm ra làm bật cuống, buông mình rơi thẳng xuống sông. Thình thoảng những người phụ nữ, quảy gánh hoặc bưng thau, rỗ...đi gánh nước, giặt đồ, rửa cá...Họ lên nhà với bộ đồ ướt nhẹp, gương mặt rạng rỡ và một trái dừa trong tay. Mấy đứa trẻ tắm sông may mắn vớt được nó, sẽ yên lòng kéo dài cuộc chơi thêm một chút. Chúng tin rằng nhờ có " cống phẩm", chắc chắn sẽ được má mình đoái công chuộc tội.

Chỉ tiếc cho những "đứa" rụng vào lúc khuya lơ, khuya lắc, phải âm thầm trôi giạt cho đến khi rả mục, chẳng ai hay biết, nói gì đánh động cả xóm Cầu Ván như cái "tên" nầy!

Cha, má thằng Còi chưa nghe hết đã tức tốc chạy ra bờ sông, cùng kêu to:

-Bà con ơi! Vớt giùm thằng con tui!

Những bó đuốc lá dừa lại thắp lên, sáng rực trên bờ và khắp mặt sông. Cả chục người đàn ông lưng trần cùng hụp đầu xuống nước. Mấy chiếc xuồng với những người đứng trước mũi vung chài tứ phía. Họ chỉ hy vọng vớt người nên cho dù rất nhiều cá dính lưới cũng chẳng ai thèm gỡ.

Chiếc xe bò dừng lại ở cuối đường, nơi đó có một xóm nhỏ với khoảng hai chục nóc nhà nằm rải rác.

Căn nhà sàn của Sung ở đầu xóm, ngay ngã ba, chỗ đầu con kinh gối lên hông con sông lớn. Con sông nầy rộng cho đến nổi, những căn nhà nằm hai bờ đối diện chẳng thể nào nhìn rõ mặt nhau. Nó mang dáng vẻ hiền từ với bờ sông thấp lè tè và các con sóng thì gần như bất động.

Xóm nầy toàn là những căn nhà tre, mái lá. Chúng đều nhỏ, chỉ lớn hơn cái chuồng bò một chút, có mái thấp chủm nhưng sàn rất cao. Chúng không nằm thẳng hàng và đồng loạt nhìn xuống sông như xóm Cầu Ván và hầu hết những xóm ven sông ở các cù lao khác.

Nhà của Sung nằm lặng lẽ sát bờ. Ánh trăng đang bao trùm nó và chảy xối xả xuống khắp mặt sông. Nước bị lấn, theo nhau nhảy lên bờ từng đợt. Mấy con sóng liếm liên tục vào từng cây cột nhà đang đứng ngâm chân trong nước, chắc để làm quen. Sung chắc lưỡi:

-Chèn ơi, nước lên tới đây lận! Leo thang coi chừng té nghe Còi.

Cả hai bắt đầu mang đồ lên nhà. Chiếc thang tre hơi nhỏ khiến họ di chuyển khó khăn, một tay cầm túi còn một tay phải bám chặt thang, bước từ nấc một. Còi hỏi:

-Sao anh làm sàn cao dữ thần vậy?

Sung giải thích:

-Đất ở đây thấp lắm! Tới mùa lũ là bị ngập trước tiên, khô sau chót. Mầy thấy nó cao nghệu vậy đó, mà năm ngoái cái nhà còn bị uống tới nửa bụng nước.

Vừa qua khỏi thang, chân nó chạm vào mặt sàn mấp mô như sóng bởi làm bằng các thanh tre đan lên, xuống xen kẻ, bà con đặt tên cho cái kiểu đó là "đan long mốt". Sung móc cái hột quẹt đá trong túi ra, thắp sáng cây đèn trứng vịt đang đứng kế cái lư hương làm bằng lon sữa bò đổ đầy cát. Miếng ván nhỏ, vuông vức như bàn cờ, đựng hai món đó, cùng ba cái chung, được đóng vào hai khúc tre thòng từ mái xuống, có tên là bàn "Thông thiên". Cây đèn trứng vịt ấy được gọi là "đèn trời", thường được chong suốt đêm. Tập quán nầy có lẽ được bắt nguồn từ hai câu ca dao:

-"Mỗi đêm mỗi thắp đèn trời

Cầu cho cha mẹ sống đời với con".

Bàn thông thiên, theo tên gọi, có nghĩa là bàn thờ trời, nơi ta bày tỏ nguyện vọng với các đấng tối cao, tối thượng. Ở các nơi khác nó đều được để giữa sân, riêng có cái xóm nầy là đặt nó trong nhà, ngay chính giữa hàng ba.

Nhiều căn nhà ở xóm Cầu Ván thường trồng một cây gòn, chờ to bằng bắp vế thì cưa ngang, chỉ chừa một khúc cao đến ngực, rồi chuyển cái bàn thông thiên đang đặt trên một cây cột trồng tạm bên cạnh lên đó. Ở nhà thằng Còi cây gòn ấy vẫn sống nhăn, to và cao hơn nó nhiều, với mấy nhánh nhỏ bao quanh thân vươn thẳng lên trời. Những chiếc lá đan tay nhau, tạo thành mái vòm xanh ngắt phía trên rất đẹp.

Sung để mấy cái túi xuống, tháo sợi dây lòi tói rồi đẩy cửa bước vào. Căn nhà trống hoác, chẳng có bàn, ghế, giường, tủ...cản ngăn tầm mắt, nên đứng ở đầu cầu thang, Còi có thể nhìn thấu tới bếp.

Sung cùng nó đem mấy túi đồ vào nhà, rồi quay ra tháo bò ra khỏi càng xe. Hai con bò tới lúc nầy mới được thong thả, mừng gần chết mà còn làm bộ, vừa đi vừa lắc đầu lia lịa.

Sung cột chúng vào hai cái cọc tre đóng sẵn trên đường. Còi hỏi:

-Sao anh hổng làm chuồng cho tụi nó?

Sung chỉ xuống sàn nhà:

-Nó ngủ ở đó! Mấy bữa nước rong thì lên lộ nằm cho khỏi ướt cẳng.

Trăng sáng vằng vặc, soi rõ cảnh quạnh hiu của xóm nhỏ ven sông. Nỗi lo sợ vừa bỏ đi thì cái buồn liền xâm chiếm tâm hồn thằng Còi ngay lập tức.