CHƯƠNG 13

Dick rẽ vào góc bức tường che và đi tiếp theo con hào, dẫm lên tấm ván. Chàng đến một kính viễn vọng, ngắm qua đó một lát rồi đứng lên bậc và ngó qua thành hào. Trước mặt chàng, dưới bầu trời xám xịt là Beaumont Hamel [20] , bên trái chàng là quả đồi bi thảm Thiepval [21] . Dick chăm chú nhìn chúng qua ống nhòm, họng chàng thắt lại vì buồn bã.

Dick đi theo con hào và thấy nhiều người khác đang đợi mình ở tường che tiếp theo. Tràn đầy hứng khởi, chàng muốn san sẻ với họ, để họ hiểu về trận đánh này, tuy thực ra Abe North đã trải qua chiến trận còn chàng thì chưa.

– Hè năm ấy, mảnh đất này có giá hai chục mạng sống một bước chân, - chàng nói với Rosemary. Chàng chăm chú ngắm cánh đồng xanh tươi khá trơ trụi, chỉ có cây cối thâm thấp mới trồng được sáu năm. Nếu Dick nói thêm rằng hiện giờ, họ là người chui vào vỏ, nàng sẽ tin chàng vào buổi chiều hôm đó. Tình yêu của nàng đã tới điểm mà rốt cuộc, nàng bắt đầu cảm thấy bất hạnh và thất vọng. Nàng không biết nên làm gì, nàng muốn kể lể với mẹ mình.

– Từ bấy đến nay đã có nhiều người chết và tất cả chúng ta chẳng bao lâu nữa sẽ chết, - Abe nói chắc chắn.

Rosemary căng thẳng đợi Dick nói tiếp.

– Hãy nhìn dòng suối nhỏ kia kìa, chúng ta có thể đi bộ tới đó trong hai phút. Còn quân Anh đã mất hai tháng, cả đế quốc ấy đi chậm rề rề, đằng trước ngã chết còn đằng sau bị đẩy tới. Còn một đế quốc khác đi lùi cũng rất chậm, vài chục phân một ngày, bỏ người chết lại như một triệu tấm chăn đẫm máu. Trong thế hệ này, không một người châu Âu nào làm lại điều đó lần nữa.

– Kìa, người ta vừa mới rút khỏi Thổ Nhĩ Kỳ [22] và Morocco mà... - Abe nói.

– Chuyện đó khác hẳn. Mặt trận phía Tây này không thể lặp lại, trong một thời gian dài. Những người trẻ tuổi cứ tưởng sẽ làm được nhưng không thể. Họ có thể chiến đấu trận Marne [23] lần đầu nhưng không phải trận này. Nó chọn tôn giáo và nhiều năm sung túc cùng mối tương quan chính xác đã tồn tại giữa các giai cấp. Người Nga và người Ý chẳng được lợi gì ở mặt trận này. Anh phải có thiết bị để rút lui xa hơn. Anh phải nhớ đến Giáng sinh, các bưu thiếp về Thái tử và vị hôn thê, những hiệu cà phê nho nhỏ ở Valence và bia, các khu vườn ở Unter den Linden, các đám cưới ở tòa Thị chính, đến Derby và bộ râu quai nón của ông nội.

– Tướng Grant đã phát minh ra trận đánh ở Petersburg, bang Virginia năm 1865 [24] .

– Không, không phải đâu, ông ta chỉ phát minh ra lò mổ tập trung thôi. Loại chiến trận này phải được Lewis Carolb [25] và Jules Verne [26] sáng tác. Không hiểu sao đây lại là cuộc chiến được ưa thích, cả thế kỷ nay tầng lớp trung lưu Châu Âu thích đến đây. Đây là trận đánh được ưa thích cuối cùng.

– Anh muốn chuyển giao trận này cho D.H. Lawrence [27] , - Abe nói.

– Toàn bộ vũ trụ tình yêu an toàn, đẹp đẽ của tôi đã bùng nổ tại đây vì một tình yêu cao thượng, - Dick vẫn tiếc thương dai dẳng. - Có đúng không, Rosemary?

– Em không biết, - nàng trả lời với vẻ mặt nghiêm trang. - Anh biết mọi thứ mà.

Họ lùi lại sau những người khác. Bỗng một trận mưa những cục đất và sỏi rơi ào ào lên họ và Abe quát lớn từ tường che chiến hào kế bên:

– Linh hồn của cuộc chiến lại nhập vào ta đây. Ta có một trăm năm tình yêu Ohio đằng sau và ta sắp ném bom con hào này. - Anh ta thò đầu lên trên miệng hào. - Các ngươi phải chết, các ngươi không biết luật lệ sao? Lựu đạn đấy.

Rosemary cười phá và Dick nhặt một nắm sỏi để trả đũa, rồi lại vứt xuống.

– Tôi không thể đùa cợt ở đây, - chàng nói, khá ân hận. - Dây bạc đã bị cắt, bát vàng đã vỡ tan, nhưng một người lãng mạn cổ lỗ như tôi không thể làm gì được.

– Em cũng là người lãng mạn.

Họ ra khỏi con hào đã tái tạo gọn gàng, và đối mặt với đài tưởng niệm Newfoundland [28] . Đọc những dòng khắc trên bia, Rosemary bỗng giàn giụa nước mắt. Như hầu hết phụ nữ, nàng thích được bảo nên cảm nhận ra sao, nàng muốn Dick bảo nàng cái gì đáng cười, cái gì đáng buồn. Nhưng hơn hết thảy, nàng muốn chàng biết nàng yêu chàng đến chừng nào, lúc này mọi sự thật đau buồn là nàng đang đến gần một chiến trường trong giấc mơ hồi hộp.

Sau đó, họ lên xe và trở về Amiens. Cơn mưa nhỏ, ấm áp rơi trên những cây mới trồng cằn cỗi và những bụi cây thấp, họ đi qua nhiều giàn thiêu lớn bày những quả đạn lép, đạn pháo, bom, lựu đạn và trang thiết bị, mũ sắt, lưỡi lê, báng súng và xà cạp bằng da đã mục, bị bỏ lại sáu năm trong đất. Bất chợt, qua chỗ rẽ là những cái mũ lưỡi trai trắng muốt của một biển những ngôi mộ. Dick bảo tài xế đỗ lại.

– Có một cô gái ở chỗ kia kìa, cô ấy vẫn mang vòng hoa tang.

Họ quan sát lúc chàng xuống xe và tiến đến chỗ cô gái đứng ngập ngừng bên cổng, tay cầm vòng hoa tang. Taxi của cô đang đợi. Cô ta là cô gái tóc đỏ ở Tennessee họ đã gặp trên tàu sáng nay, từ Knoxville đến đặt vòng hoa tưởng niệm lên mộ anh trai. Những giọt nước mắt bực bội chảy trên mặt cô.

– Chắc Bộ Chiến tranh cho tôi nhầm số, - cô khóc thút thít. - Tên trên mộ là người khác. Tôi đã tìm suốt hai giờ rồi, và vẫn còn quá nhiều mộ.

– Nếu tôi là cô, tôi sẽ đặt vòng hoa lên bất kỳ ngôi mộ nào mà không cần xem tên, - Dick khuyên.

– Anh nghĩ tôi nên làm thế sao?

– Tôi nghĩ đó là điều anh cô muốn cô làm.

Trời sắp tối và mưa rơi nặng hạt hơn. Cô gái để vòng hoa lên nấm mồ đầu tiên bên trong cổng, và nhận lời Dick, bảo xe taxi đi, rồi về Amiens cùng họ.

Rosemay lại rơi nước mắt khi nghe chuyện không may. Một ngày sũng nước, nhưng nàng cảm thấy đã học được một điều, tuy không biết chính xác là gì. Sau đó, nàng nhớ lại những giờ khắc suốt buổi chiều hôm đó như điểm may mắn - một trong những lúc yên ổn đó hình như là khoảnh khắc nối giữa quá khứ và niềm vui tương lai, nhưng té ra niềm vui đã có sẵn.

Amiens là một thành phố màu tía, có tiếng vang, vẫn buồn vì chiến tranh, có các nhà ga xe lửa mang tên Nhà ga phương Bắc như ở Paris và ga Waterloo như ở London. Ban ngày, người ta sẽ nản lòng vì những thành phố như thế, với những ôtô điện nhỏ của hai chục năm trước chạy qua quảng trường lát đá cuội màu xám trước giáo đường, ngay cả thời tiết hình như cũng có màu sắc của quá khứ, nhạt nhòa như những bức ảnh cũ. Nhưng sau khi trời tối, nó là nơi vừa ý nhất nước Pháp, sức sống ùa trở vào cảnh tượng, phụ nữ sôi nổi, đàn ông tranh cãi với hàng trăm tiếng voilà trong các hiệu cà phê, các cặp đầu sát đầu trôi giạt tới nơi nào đó giá rẻ thỏa đáng. Họ ngồi đợi tàu trong một mái vòm đủ cao để hút thuốc, chuyện gẫu và nghe nhạc, khi ban nhạc chơi bài Yes, we have no bananas [29] , họ vỗ tay vì người chỉ huy trông rất hài lòng. Cô gái Tennessee quên nỗi buồn và vui hẳn lên, thậm chí còn liếc cặp mắt nóng bỏng và gõ chân xuống đất với Dick và Abe. Họ nhẹ nhàng trêu đùa cô ta.

Rồi, rời các nhóm nhỏ thuộc Württemberg, Prussian Guards, Chasseurs Alpins [30] , công nhân nhà máy Manchester và những ông già Etonia, để theo đuổi mục tiêu ăn chơi không thay đổi của họ dưới trời mưa ấm áp, họ lên xe lửa tới Paris. Họ ăn bánh mì kẹp xúc xích, pho mát và uống vang Beaujolais ở khách sạn nhà ga. Nicole lơ đãng, bồn chồn cắn môi và đọc cuốn sách hướng dẫn về chiến trường mà Dick mang theo - thực ra, chàng đã xem rất cẩn thận về toàn bộ trận đánh, giản lược đi cho đến khi nó hơi giống với một trong các bữa tiệc của chàng.