- XII - Villon-sur-Sarthe, Pháp-Ngày 29 tháng 7 năm 1764

Xe ngựa lọc cọc tới điểm dừng cạnh bờ sông.

“Tôi có thể chở cô đi tiếp,” người đánh xe nắm lấy dây cương. “Chúng ta vẫn còn cách nơi đó một dặm.”

“Không sao đâu,” cô đáp. “Tôi biết đường.”

Cỗ xe và người lạ mặt có thể gây chú ý, mà Addie thì muốn trở lại theo cách mình rời đi, theo cách cô ghi nhớ từng phân trên mảnh đất này: bằng chính đôi chân trần của cô.

Cô trả tiền cho người đàn ông và bước xuống, mép áo choàng xám quệt trên đất bẩn. Cô chẳng bận tâm tới hành lý, cũng đã học được cách xê dịch rảnh thân; hay nói đúng hơn, học được cách từ bỏ mọi thứ nhẹ nhàng như khi chạm đến chúng. Thế thì dễ dàng hơn. Nắm giữ đồ đạc quá khó khăn.

“Cô từng ở đây ư?” Người đàn ông hỏi, Addie nheo mắt trước ánh mặt trời.

“Vâng,” cô đáp. “Nhưng tôi đã đi xa quá lâu rồi.”

Người đánh xe nhìn cô từ đầu tới chân. “Chưa quá lâu đâu.”

“Ông sẽ ngạc nhiên đấy,” cô nói, còn ông ấy vung roi, chiếc xe lăn bánh. Cô lại một mình trên mảnh đất mà cô biết rõ từ trong xương tủy. Một nơi cô đã không ở năm mươi năm rồi.

Lạ lùng làm sao, thời gian xa cách đã gấp đôi thời gian cô sống ở đây, vậy mà nó vẫn gợi cảm giác quê nhà.

Cô không biết mình quyết định quay lại từ khi nào, hay thậm chí là như thế nào. Cô chỉ biết ý định này lớn dần như một cơn bão, ban đầu là chớm xuân nhuốm cảm xúc của mùa hè, không khí nặng trịch như thể sắp mưa, rồi sau đó cô có thể thấy những đám mây đen ở đường chân trời và nghe tiếng sấm giật trong đầu, giục cô lên đường.

Có lẽ đây là một dạng nghi thức, một sự hồi hương. Một cách để xóa sạch bản thân, để lèn chặt Villon vào quá khứ. Có lẽ cô đang muốn buông bỏ. Hoặc có lẽ cô đang cố gắng níu giữ.

Nhưng điều cô biết chắc là mình sẽ không ở lại.

Ánh mặt trời lấp lánh trên mặt sông Sarthe, trong một thoáng, cô đã định cầu nguyện, thả đôi tay vào dòng nước cuốn. Nhưng giờ cô chẳng có gì để dâng lên thần sông cả, cũng chẳng có gì để nói với họ. Họ đã không trả lời cô vào lúc khẩn thiết ấy.

Quanh ngã rẽ, xa khỏi những xác cây, Villon nổi lên giữa những ngọn đồi thấp bé, những ngôi nhà bằng đá xám nép mình vào lòng chảo thung lũng. Ngôi làng đã phát triển hơn, nở rộng như một người đàn ông đến độ tuổi trung niên, các đường nét tràn ra ngoài, nhưng vẫn là Villon. Kia là nhà thờ và quảng trường, kia nữa, bên kia trung tâm thị trấn, là những dải xanh tối của rừng cây.

Cô không đi xuyên qua thị trấn, mà vòng quanh nó để tới phía nam.

Tới nhà.

Cây thủy tùng già vẫn đứng gác ở cuối con đường nhỏ. Năm mươi năm đã dành cho nó thêm vài gồ lớn thắt cuối cành, gốc cũng nở rộng theo đường kính, nhưng nó vẫn như cũ. Trong thoáng chốc, khi tất cả những gì cô có thể thấy là rìa ngôi nhà, thời gian chao nghiêng, trượt đi trở về tuổi hai mươi ba, cô vừa đi bộ về nhà từ thị trấn, hoặc từ dòng sông, hoặc từ nhà của Isabelle, với giỏ đồ giặt bên hông, hoặc tập giấy vẽ dưới cánh tay, bất cứ lúc nào cũng có thể thấy mẹ mình ở ngưỡng cửa với bột nhào dính ở cổ tay, có thể nghe thấy tiếng rìu đều đặn của cha, tiếng khụt khịt của con ngựa cái Maxime, tiếng nó quất đuôi và nhai cỏ.

Nhưng khi đến gần ngôi nhà, ảo ảnh vỡ tan thành ký ức. Đương nhiên, con ngựa chẳng còn đó, trong sân, xưởng của cha giờ mệt mỏi ngả về một phía, dù ở trên thảm cỏ dại đối diện, ngôi nhà nhỏ của cha mẹ vẫn nằm đó giữa bóng tối và tĩnh lặng.

Cô đã mong đợi gì vậy?

Năm mươi năm rồi. Addie biết họ sẽ không còn đó nữa, nhưng cảnh tượng nơi này bị bỏ hoang trong tàn lụi vẫn khiến cô suy sụp. Bàn chân cô tự bước đi, dẫn người qua con đường đất, băng qua sân để vào căn xưởng đã sụp của cha.

Cô đẩy mở cửa - một tấm gỗ đã mục và nát - rồi bước vào trong nhà kho.

Ánh sáng rọi qua những mảnh ván vỡ, xua đuổi bóng tối. Không khí mang mùi cũ nát thay vì mùi thơm tươi mát và ngọt ngào của gỗ bào, chỗ nào cũng đầy mốc, ẩm ướt và bụi. Những công cụ từng được cha mài giũa mỗi ngày giờ nằm trơ trọi, han gỉ với màu nâu và đỏ. Những cái kệ hầu như trống rỗng, những chú chim gỗ biến mất rồi, nhưng lại có một cái bát lớn, chưa được làm xong, nằm bên dưới một lớp mạng nhện và bụi dày.

Cô đưa tay qua lớp bụi, thấy nó liền lại theo chuyển động của mình.

Cha đã qua đời bao lâu rồi?

Cô ép mình trở ra ngoài sân, rồi dừng lại.

Căn nhà vừa sống lại, hoặc ít nhất, vừa cựa mình. Một làn khói mỏng bốc lên từ ống khói. Một ô cửa sổ đang mở, tấm rèm mỏng hơi lượn sóng theo làn gió.

Có ai đó vẫn ở đây.

Cô nên đi thôi, cô biết mình nên đi. Nơi này không phải của cô, không còn nữa, nhưng cô đã bước qua sân và chạm tới tay nắm cửa rồi. Những ngón tay cô chậm lại, nhớ về đêm đó, đêm cuối cùng của một kiếp sống khác.

Cô trụ lại ở đó, trên bậc cửa, để bàn tay mình lựa chọn, nhưng cô đã báo về sự xuất hiện của bản thân rồi. Tấm rèm phất lên, một bóng người đi qua cửa sổ. Addie chỉ có thể lùi lại hai bước, rồi ba, trước khi cánh cửa hé mở. Hẹp vừa đủ để cho thấy một phần má đầy nếp nhăn, một đôi mắt xanh lam đang nheo lại.

“Ai đó?”

Giọng người ấy khô mỏng, nhưng vẫn như một tảng đá rơi xuống lồng ngực Addie, ép không khí bay xa. Cô chắc chắn rằng kể cả nếu mình là người thường, tâm trí bị mài mòn theo thời gian, cô vẫn sẽ nhớ giọng của mẹ mình.

Cánh cửa kẽo kẹt mở, bà ấy đây rồi, khô héo như thân cây mùa đông, những ngón tay xương xẩu bám chặt lấy chiếc khăn choàng đan móc. Bà già rồi, già lắm rồi, nhưng vẫn còn sống.

“Tôi biết cô ư?” Mẹ cô hỏi, nhưng giọng bà chẳng có chút nhận biết, chỉ có sự ngờ vực do tuổi già và sự không chắc chắn.

Addie lắc đầu.

Sau đó, cô sẽ tự hỏi liệu mình có nên trả lời có, liệu tâm trí người mẹ đã thiếu vắng ký ức của cô có thể dành chỗ cho sự thật đó không. Liệu bà ấy có thể mời con gái vào nhà, ngồi bên lò sưởi, cùng ăn một bữa tối giản đơn, để khi Addie bỏ đi, cô sẽ có thứ gì đó để níu giữ ngoài hình ảnh mẹ khép cửa trước mặt mình.

Nhưng cô không làm vậy.

Cô thử thuyết phục mình rằng người phụ nữ này không còn là mẹ cô khi cô không còn là con gái của bà nữa, nhưng đương nhiên, làm vậy chẳng ích gì. Nhưng phải thế thôi. Cô đã than khóc rồi, dù sự sửng sốt trên gương mặt người phụ nữ còn tươi mới, nhưng cơn đau đã vơi đi.

“Cô muốn gì?” Marthe LaRue hỏi.

Lại là một câu hỏi mà cô không thể trả lời, vì cô không biết. Cô nhìn ra sau người phụ nữ, vào căn phòng tối từng là nhà của mình, chỉ khi đó niềm hy vọng kỳ lạ mới trỗi dậy trong lồng ngực. Nếu mẹ còn sống, thì có thể, có thể… Nhưng cô biết. Biết nhờ lớp mạng nhện trên cánh cửa xưởng, lớp bụi trên cái bát chưa hoàn thành. Biết nhờ vẻ lo lắng trên gương mặt mẹ, và cảnh tồi tàn, tăm tối của căn nhà sau lưng bà.

“Xin lỗi,” cô lùi lại.

Người phụ nữ không hỏi câu nói đó là vì cái gì, mà chỉ nhìn chằm chằm không chớp mắt khi cô bỏ đi.

Cánh cửa kẽo kẹt đóng lại, vậy là Addie biết khi bước đi, cô sẽ không bao giờ gặp lại mẹ mình nữa.