Chương 10

Sau khi ông lão từ con rạch đi ra, rất nhanh tìm thấy một con đường nhỏ trèo lên sườn núi. Ông sợ bầy sói quay lại, đường trên dốc núi dài dằng dặc, nghỉ ba lần, ông liền lên được đường trên đỉnh dãy núi Bá Lâu. Sơn đạo vẫn là một mảng đỏ nâu như vậy, triền núi nhấp nhô trập trùng, như đàn bò đang đứng hoặc đang nằm dưới ánh mặt trời. Không ngờ có thể cầm cự đẩy lui được chín con sói vàng, niềm vui âm thầm và sự hài lòng tràn lên nhảy nhót xán lạn trên gương mặt ông lão. Ông đặt gánh nước xuống chỗ bằng phẳng, thở phì phò một lúc, sau khi nhìn thấy chín con sói vàng đó ở chỗ xa xa bò lên một ruộng dốc, lưng hướng về ánh mặt trời lưu luyến một lúc, đi về chỗ sâu trong dãy núi Bá Lâu.

Ông lão nói, mẹ nó, lại còn muốn thắng ta à. Ta là ai? Ta là ông lão! Đừng nói bọn mi có chín con sói vàng, ngay cả chín con hổ báo, thì có thể làm gì được ông lão này?

Ông lão hướng về phía sói vàng biến mất, điên cuồng gào lên một tiếng - có giỏi thì đừng có đi - hãy cùng với ông lão này giằng co một, hai ngày nữa - rồi lại thu giọng nhỏ lại nói, chúng mày đi rồi, vũng nước này chính là vũng nước của tao, là vũng nước của tao và chó mù với cây ngô rồi. Ông lão đột nhiên nhớ đến cây ngô, nhớ đến căn bệnh đốm lá của nó, trong lòng hơi run rẩy, lại bò trên thùng nước uống đầy bụng nước, cảm thấy bụng trương lên rồi, không đói không khát nữa, liền gánh thùng nước men theo đường sườn núi đi về phía ngoài núi Bá Lâu.

Trở về chỗ cây ngô cô độc thì đã là giờ Ngọ, khi đặt thùng nước trên vai xuống, ông lão đột nhiên ngồi xổm trên đất không muốn đứng dậy nữa. Một ngày một đêm tìm nước, chiến đấu và cầm cự với sói khiến ông lão đột nhiên cảm thấy mình già đến hơn trăm tuổi, hàng râu khô và thưa thớt, dường như trong một đêm đã dài ra hơn một tấc. Khi đến mảnh nương Tám Dặm Rưỡi ở đầu sườn núi, ông cảm thấy mình sắp giống như cái cây không rễ đổ xuống, đặt thùng nước xuống nghỉ ngơi, con chó mù đã đến trước mặt ông. Ông nhìn thấy trên lưỡi nóng thè ra của nó đầy các vết nứt khô, trong hốc mắt đã chết lại ngân ngấn hai đầm nước xám đen. Con chó đã khóc, khóc đến mức xé tim xé phổi. Nó không phải là đi từng bước, từng bước đến trước mặt ông. Là nó nghe thấy tiếng bước chân yếu ớt, ngửi thấy hơi nước mát lạnh bay đến, mới đón hơi nước từng bước lảo đảo lắc lư đi lên sườn núi, lúc còn cách ông lão dăm ba bước, đột nhiên nằm xoài ra đất, nó không thể đi được nữa rồi.

Bò đến đây đi, ông lão nói, mù à, tao một bước cũng không đi nổi nữa rồi.

Con chó mù bò lên hai bước, bất động giống như đã chết, chỉ có nước mắt trong hốc mắt là càng thêm đầm đìa. Tao biết mày vừa khát vừa đói, ông lão nói, có thể sống được là tốt rồi. Sau đó, ông bò lên thùng nước, ngậm một hớp nước, ngồi xổm dịch về phía chó, miệng đối miệng nhả vào trong miệng chó, chỉ nhìn con chó mù nuốt miếng nước đó, nước trong mắt càng mênh mông tràn chảy xuống. Chảy nước mắt, chó mù lại quay đầu nhìn về phía mặt trời.

Với cái nhìn này, trong lòng ông lão tinh tang một tiếng động, lại rùng mình một cái, vội hỏi chó, cây ngô chết rồi sao? Con chó mù cúi đầu xuống, nước mắt đầy hai tròng liền ngưng lại trong hốc mắt như cái giếng đen, đối diện với ông lão không động đậy, không nói gì.

Ông lão nắm lấy đòn gánh làm gậy chống, đi như điên về chỗ cây ngô, chân đá lên bụi đỏ nóng bỏng, khi đến bên gác lều, nhìn thấy dưới nắng mặt trời khốc liệt, lá ngô không còn một chút màu xanh nào nữa, đến gân lá trắng xanh trước kia, cũng đã cháy vàng khô khốc. Chết rồi, chết rồi, ông lão nghĩ, cây ngô cuối cùng đã chết, gánh nước ông đem về không kịp cứu nó. Không phải là mi đã chiến thắng bầy sói đó, ông lão nói, mà là bầy sói đã đánh bại ông lão mi rồi. Chúng biết cây ngô chết rồi mới quay đầu rút lui. Mục đích của chúng không phải là để cắn nuốt mi, chúng giằng co với mi một đêm chính là để giết chết cây ngô này. Một nỗi bi thương mênh mông dìm ngập toàn thân ông như mưa xối. Trong khoảnh khắc, ông hoàn toàn sụp đổ, toàn thân giống như bùn muốn theo đòn gánh chảy xuống ruộng. Nhưng đúng lúc sắp đổ xuống, ông nhìn nhìn ngọn cây ngô, trong cuộn lá khô trên ngọn, có một giọt màu xanh đập bộp vào mắt ông.

Vứt đòn gánh ra, ông lão đi về phía trước cây ngô.

Tâm ngọn ngô vẫn sống. Trong ánh mặt trời rừng rực, tâm ngọn vẫn còn giữ sắc xanh nhàn nhạt. Lật chiếc lá ngô trước mặt ra, nhìn thấy rất nhiều chỗ ở lưng lá vẫn còn màu xanh nhạt giống như lụa, lốm đa lốm đốm giống như những vì sao xen giữa khe hở của các đốm khô. Gân lá uốn cong giống như cây cung, vẫn còn một chút hơi nước trong gân chầm chậm lưu động.

Ông lão bước nhanh về phía sườn núi.

Đi được mấy bước, ông quay lại cầm theo một cái bát, lên sườn núi múc một bát nước, đặt trước miệng con chó mù, nói, cây ngô vẫn còn sống, uống xong mang bát về. Rồi xách thùng nước về trước mặt cây ngô. Ông phủ phục trên thùng nước, hớp một ngụm, kéo ngọn ngô về trước miệng, phun như mưa lên giọt màu xanh đó. Lập tức, trong ánh mặt trời cháy khét, đã có một phiến lá màu xanh ướt nước sinh sôi. Trên ánh mặt trời giống như tấm sắt đỏ, giọt nước do ông lão phun rơi xuống có âm thanh tí tách trắng khét phát ra. Không đợi giọt nước rơi xuống ruộng, ánh mặt trời liền nuốt chửng giọt nước đó. Liên tục phun lên ngọn cây ngô bảy ngụm nước, giống như mưa xối xả bảy ngày bảy đêm tắm ướt đẫm ngọn ngô, chờ một chút sau khi màu xanh thẫm làm hiện ra sắc non lấp lánh như cũ, ông lão xách thùng nước để dưới cây ngô, dùng bát múc nước rửa từng chiếc từng chiếc lá ngô. Ông đặt bát dưới lá ngô cần rửa, để nước từ trên lá rơi lại vào trong bát nước, bát không hứng được thì sẽ rơi vào trong thùng nước. Tiếng tí tách giống như âm nhạc vang lên trên từng tia, từng tia sáng chói gắt. Ông rửa hết chiếc lá này đến chiếc lá khác, khi rửa đến chiếc lá thứ tư, ông nhìn thấy con chó mù ngậm chiếc bát từ sườn núi trở về. Đặt bát dưới gác lều, nó đi lại đứng bên chân ông. Ông lão nói, còn khát nữa không? Có suối rồi, cứ uống đi. Con chó mù hướng về ông lắc đầu một cái, dùng móng chân trước sờ sờ trên lá ngô.

Ông lão nói, lá ngô đều vẫn còn sống đấy, mày cứ yên tâm.

Con chó thở phào một cái, nằm xuống bên chân ông lão, biểu cảm trên mặt hiền lành mà thư thái.

Khi ông lão lại đi múc nước, ở ngay sau đuôi con chó mù, ông nhìn thấy một cái gì đó đen đen giống như quả cà hỏng, lại gần nhìn, trên thứ đó có màu đỏ giống như táo khô. Ông lão đi lại đá một phát lên cái thứ đó, hóa ra là một con chuột chết. Quay người lại nhìn, phát hiện ra trong vòng quây của chiếu vẫn còn mấy con chuột chết nằm ở đó. Ra ngoài cái chiếu, lại nhìn thấy bảy, tám con đã chết nằm la liệt, trên mỗi con đều có vết đỏ như da táo và có lỗ bị răng cắn. Khỏi phải nói, chúng bị chó mù cắn chết. Ông lão gọi con chó mù lại, hỏi, có phải mày không? Con chó liền ngậm tay ông, kéo tay đến chỗ rễ cây ngô, ông lão liền nhìn thấy phần rễ của cây ngô bị chuột cắn một phát, nước dịch từ chỗ bị cắn đó chảy ra, bị ánh mặt trời soi chiếu, tạo thành một giọt keo dính màu vàng lam. Ông lão ngồi xuống phía trước vết thương của cây ngô, dùng tay xoa nhẹ lên vết keo dính đó, sau đó dùng cuốc vun đất vàng dưới cây ngô cao hơn một chút, lấy đất bọc lại vết thương trên cây, lại còn đổ một bát nước vào chỗ đó. Làm xong, ông lão xoa xoa lên đầu con chó, nói, mù à, may mà có mày, kiếp sau, khi Diêm Vương cho tao đầu thai làm loài vật thì tao sẽ đầu thai thành mày, khi Diêm Vương để mày đầu thai thành người thì mày đầu thai thành con cái tao, tao sẽ để cho mày cả đời bình yên. Nói đến đây, tròng mắt của con chó mù lại ướt rồi, ông lão lau lau trên tròng mắt của nó, lại bưng một bát nước trong đặt trước miệng nó, nói uống đi, uống đủ vào, sau này tao đi gánh nước thì mày phải canh giữ cây ngô.

Cây ngô cuối cùng đã sống lại. Liên tục ba ngày, ông lão đều dùng một thùng nước để tưới cho cây ngô. Buổi sáng sau ba ngày đó, ông nhìn thấy trên ngọn cây có một vùng màu xanh. Trên mỗi phiến lá, màu xanh từ mặt sau thấm lên mặt chính, thấm rộng ra giống như một giọt nước rơi trên giấy bản, bệnh đốm lá dần dần thu nhỏ lại giữa sắc xanh ngày càng lan tỏa. Thêm mấy ngày nữa, khi từ trên sườn núi trông xuống phía xa xa, lại có thể nhìn thấy một màu xanh lục cô đơn lay động kiên cường bất khuất trong ánh mặt trời.

Nỗi khổ tiếp theo là ông lão và con chó mù đã ăn hết lương thực rồi.

Quãng thời gian một ngày chỉ ăn nửa bát canh tấm cũng đã kết thúc. Ngày thứ nhất chưa ăn một chút gì, còn gánh hai nửa thùng nước suối từ bốn mươi dặm ngoài loạng choạng về, ngày thứ hai khi lại gánh thùng nước đi, vừa lên sườn núi, mắt ông lão liền hoa lên, trời đất quay tròn đến mức chân đi đập vào nhau. Ông lão biết mình không thể đi gánh nước được nữa rồi, liền từ sườn núi trở về, uống một bụng nước lã. Đến ngày thứ ba, ông lão dựa vào cột gác lều, nhìn xa về phía mặt trời gay gắt vẫn mọc như mọi ngày, nhìn thấy trăng lưỡi liềm vẫn chưa ẩn đi, ánh mặt trời sắc lẹm vẫn phầm phập chiếu trên đất núi. Lúc này, ông ôm con chó mù vào lòng, lại nói, ngủ đi mù, ngủ rồi giấc mơ có thể làm cho bớt đói, sau đó ông liền tự mình nhắm mắt lại. Ông lão nhắm mắt nghĩ gì đó một lúc, cho đến khi ánh mặt trời chiếu lên mặt ông có mùi cháy khét, ông lại đứng dậy uống nửa bát nước lã cho đỡ đói, cuối cùng không chịu được muốn đi tiểu. Đi tiểu rồi lại càng cảm thấy đói. Uống nước mấy lần như thế, nước trong nồi cũng chỉ còn lại một bát.

Ông lão nói, không được uống nữa, đó là khẩu phần của cây ngô.

Trong khoảnh khắc mặt trời ép xuống đỉnh đầu, ông lão cân trọng lượng của ánh nắng là năm hoa. Thế là ông làu bàu, tổ sư nhà mày, đồ mặt trời chết tiệt.

Sau đó ánh nắng có trọng lượng năm hoa rưỡi, to béo mập mạp bức xuống trong trời đất.

Ông lão nhìn lên trời vô cùng bất lực, nói, mù ơi, chúng ta còn có thể chịu được tiếp không?

Khi mặt trời nặng gần sáu hoa, ông lão lấy tay sờ bụng con chó mù, phát hiện ra dưới bụng chó mềm như một đống bùn nhão. Ông lão nói, trên người mày không nhiều thịt bằng tao, tao xin lỗi mày nhé.

Rồi lại sờ da bụng mình, thấy mềm mỏng giống như một tờ giấy ướt.

Ông lão đưa mắt nhìn vu vơ về phương nào, nói, mù à, nhất định phải ngủ đi một chút, tỉnh dậy là chúng ta sẽ có cái ăn.

Con chó nằm bên chân ông lão không phản ứng gì, mỗi sợi lông trên người nó đều vừa nhỏ vừa dài đan vào nhau, đầu sợi lông tòe ra mấy cái lông tơ. Lúc này ông lão thực sự muốn ngủ, muốn ngủ một lát, dù sao cũng có thể quên đi cái đói, nhưng mỗi lần nhắm mắt lại, đều nghe thấy tiếng bụng réo ầm ì. Lại một ngày vật vã như vậy qua đi, khi mặt trời từng bước trượt xuống núi phía tây, ông lão quả nhiên đã ngủ thật rồi, khi mở mắt ra lần nữa, trên mặt ông đột nhiên xán lạn một nét cười. Ông bám vào cột lều đứng dậy, vọng nhìn mặt trời lặn ở đằng tây, ước lượng rằng sau khi ánh nắng mặt trời giảm xuống chưa đầy bốn hoa, ông lão hỏi mặt trời, mày có thể vượt qua được tao sao? Tao là ai? Tao là ông tổ của mày đấy.

Ông lão nhắm vào mặt trời vẩy mấy giọt nước đái, quay đầu lại nói với con chó mù đang nằm, nói, dậy thôi, tao nói rồi, ngủ dậy là sẽ có đồ ăn, thì nhất định sẽ có đồ ăn.

Chó mù gắng gượng đứng dậy trên ruộng, lông khắp người nó rối loạn và cuộn lại, tản ra mùi vàng cháy khét.

Ông lão nói, mày đoán xem chúng ta sẽ ăn gì?

Con chó mù đón ông lão, mặt thừ ra ngơ ngác.

Ông lão nói, cho mày biết nhé, chúng ta có thịt ăn.

Con chó quả thật ngẩng đầu lên, dùng hốc mắt nhìn ông lão không động đậy.

Ông lão nói, ăn thịt thật đấy.

Nói xong câu này, mặt trời trên dãy núi phía tây cười nhạt một tiếng rồi lặn xuống núi. Trong nháy mắt cái nóng nực trên sườn núi đã giảm đi nhiều, trong ruộng bắt đầu có gió mát giống như tơ mỏng lụa xanh. Ông lão đến bên bếp lò lấy một cái xẻng, đến đầu ruộng đào hố, đào ra một cái lỗ trồng cây, tròn tròn dẹt dẹt, sâu một thước rưỡi, vách hố đào thẳng đứng giống như vách núi, sau đó đốt lửa, đun một ít nước sôi, nhón chút mảy tấm trong túi đựng ngô, khuấy trong nước sôi múc vào bát, sau đó đặt vào trong hố đất đó. Lúc này đang là hoàng hôn, trên sườn núi yên tĩnh đến mức có thể nghe thấy tiếng bước chân của màn đêm đang đến. Sự mát mẻ và hài lòng có chút ẩm ướt dâng lên từ đáy con rạch, giống như mây mù bao quanh ông lão và con chó. Họ ngồi xa xa dưới lều, nghe động tĩnh ở chỗ cái hố không nói gì, để màn đêm và sự yên tĩnh sau lúc hoàng hôn, và ruộng hoa màu đen như mực phủ trùm lên họ.

Ông lão hỏi, mày nói xem lũ chuột có nhảy xuống hố không?

Con chó áp tai xuống đất lắng nghe.

Ánh trăng rải trên mặt đất, đất trên sườn núi đều biến thành nước ánh trăng. Trong yên lặng, con chó mù quả nhiên đã nghe thấy tiếng chuột đá động ánh trăng. Ông lão lặng lẽ đi về cái hố, có ba con chuột đang tranh nhau thức ăn bên trong, đánh nhau chí chóe vì chút canh tấm này. Chính lúc này, ông lão nhanh chóng lấy một cái chăn bịt chặt miệng hố lại, ba con chuột liền trợn mắt há mồm sững sờ.

Ông lão và con chó đêm đó tổng cộng bắt được mười ba con chuột, mượn ánh trăng lột da, luộc ăn, ăn luôn cả hương vị, mùi khai dâng lên tứ phía. Trước khi trời sáng ngủ một giấc, khi mặt trời lên bằng ba cây sào thì ngủ dậy, ném hết da chuột vào trong con rạch, rồi gánh thùng đến vũng nước suối cách xa ba mươi dặm.