Chương IV

Khắp vỉa hè từ đầu vườn hoa Dưa người lên gần tới dãy bán củi, đông nghịt người mua bán. Và còn tràn cả ra đường và sang bên kia hè. Người ta không thể lơ đễnh được một phút trong cái dòng nhộn nhịp này.

Trời đã tàn nắng.

Sắc xám nhờ rủ xuống dưới cảnh vật.

Những cành đào đem bán nổi vượt lên trên những đầu lố nhố, không còn là những nét tươi đẹp. Hoa tái đi, cành khẳng khiu rắn lại như sắt; những búp tơ là những ngòi bút cụn. Vàng, mũ, hài và giầy gấm vóc để may mặc cho ông Công, đội trên những thùng to, cũng mất hết vẻ rực rỡ. Và hoa quả trước kia lộng lẫy và thơm tho bao nhiêu, giờ lẩn khuất giữa những lớp người chen vai thích cánh và những mùi tanh hôi của cá thịt về chiều, lẫn lộn như là những hàng nhỏ mọn và rẻ tiền mà kẻ mua tha hồ vầy vò.

Trung đương đi, bên tai rào rào sự huyên náo tối tăm của buổi chợ hăm ba tháng Chạp mà người nào cũng vội vàng, như sợ không mua được những thứ để cúng lễ, Trung chợt tưởng đến cảnh tưng bừng, ấm cúng của nhiều gia đình tối nay. Họ sẽ quây quần ông bà, cha mẹ, vợ con, anh em, chung quanh những mâm cơm còn khói nóng hạ ở bàn thờ xuống, ngửi mùi nhang ngát, hoa thơm, khề khà nhắp những hớp rượu nồng nàn, cười nói ran ran sau những bánh pháo đã nổ tan, mùi khét dễ chịu vẫn còn đượm không khí, Trung ngao ngán, thở hắt ra một cái nhẹ và dài. Không phải đoán, Trung đã thấy trước bữa ăn của mình chiều nay sẽ lại là bát cơm năm xu, đĩa cà và dưa ba xu. Và cả ngày mai, ngày kia, ngày kìa... rồi không biết tới ngày nào mới thay đổi.

Trung thấy lạnh rợi cả người. Anh phải vội bước để mau thoát khỏi đám đông. Anh có cảm tưởng rất nhiều đàn bà đã nhìn thấy sự tủi thân của anh. Hai người váy sồi, áo the thắt vạt, thắt lưng hoa lý và hoa đào, thoáng vút qua mặt Trung, mắt đưa nhanh, và lấm lét, tay ôm lấy bọc tiền, nói nhỏ với nhau mấy tiếng. Ừ! Sao Trung lại tiến đến bên họ với dáng người đờ đẫn, áo quần xốc xếch và gương mặt hốc hác thế kia? Mặt Trung sạm ngay lại, Trung bước như chạy để tránh thêm cái nhìn ghê ghê của một người cảnh sát cầm dùi gỗ đứng giữa đường.

Đến đầu vườn hoa Dưa người, Trung dừng lại. Anh lờ đờ nhìn dãy cửa hàng đã bật đèn sáng trưng và tấp nập người ra vào. Ngay vỉa hè, hai người phu xe ngồi đợi khách, mặt mày phờ phạc. Người gầy còm lắc đầu:

- Chán quá! Tết với nhất mà lại ế hơn ngày thường. Năm nay đến phải ăn Tết ở ngoài này mất!

Người vận áo nâu rách lắc đầu:

- Tôi thì lại chẳng biết sẽ ăn Tết ở đâu; Vì cái nhà tôi trọ này, vợ chồng họ chỉ hăm sáu, hăm bảy là dọn nhà về quê, còn mình, mình phải kiếm chỗ mà ở chứ? Nhưng ai chứa chấp mình cái đêm giao thừa và ngày mồng một, mồng hai, mồng ba?!

Mẩu chuyện kia lọt vào tai Trung, Trung sực nhớ:

- Ừ! Mà mình cũng phải tìm chỗ nào ở chứ trọ mãi sao được ở nhà mụ Phao này?

Trung nhắc lại "Mụ Phao! Mụ Phao!" và quyết liệt hơn sự nhất định rời bỏ cái nhà mà không khí đã khó thở như của hầm ngục này. Một xe tay chồng chất những thùng đồ đi trước một xe nhà bóng loáng, ngồi chễm chệ một thiếu phụ vàng đeo đầy người, chắn bước chân Trung. Trung dừng lại và chờ nốt hai xe nữa vượt qua. Anh thấy lòng nao lên và hồi hộp lạ thường.

Chiều sắp tàn hẳn. Không còn một gợn nắng. Cả tâm hồn Trung cũng đã mịt mùng thứ sắc xám nhờ như chì bủa vây trời mây. Trung ghê rợn. Trung muốn vồ lấy hết cả không khí náo nhiệt ở những gian hàng tấp nập kia và hết cả chút ánh sáng ngày còn thoi thóp đương chìm dần vào bóng tối.

Trung thổn thức:

- Ừ! Không thể ở nhà mụ Phao được! Không thể nào được!

Một giọng nói nhẹ nhàng ở sau lưng Trung:

- Ông làm ơn cho cháu đi nhờ.

Trung vội tránh sang một bên. Một người con gái vận váy nõn và áo the đổi vai, đội đầy thùng vàng mã và hoa quả, vừa bước vừa thở. Đôi mắt sáng, hai má núng nính, tà áo hãy còn gọn nếp và dải thắt lưng lá mạ làm Trung thẫn thờ nhìn theo tới khi cô ta quặt ra phố Đầu Cầu. Trung vội nhớ cái chợ nhà quê ở nơi chôn rau cắt rốn của anh, Trung tự nhủ:

- Hay là?...

Nhưng Trung lắc đầu ngay.

Một luồng gió chợt lộng lên, bụi đường trắng xóa cuồn cuộn vùng dậy. Trời đã thẫm lại. Đèn điện thoắt bật. Phố xá ầm ầm hẳn lên với ánh sáng đột hiện. Trung đi ra đường Cát Dài, thẳng lên chợ Cột Đèn.

- Hữu! Ta thử tìm Hữu để hỏi hắn xem.

Câu nói vừa dứt trong đầu Trung, Trung thấy tim như bị bóp lại. Anh vội quay gót:

- Lại đi với Hữu! Lại đi với Hữu!

... Cánh liếp kéo phụt ra với tiếng rít sắc và dài. Trung đưa mắt nhìn khắp nhà. Chỗ tối, chỗ sáng, Trung chưa kịp nhận ra ai. Chợt một người nằm gần đấy, tu xong nước, vùng ngồi dậy và kêu lên:

- Kìa bác! Bác vào đây!

Trung định thần nhìn. Thì ra Kép, anh chàng đẫy đà và mắt một mí ngồi ăn cạnh Trung hôm đó qua với vợ chồng Cả Liên. Trung vừa lại bên giường, Kép liền nắm lấy tay Trung, xoắn xuýt nói:

- Chắc bác quên em rồi? Khổ quá! Cả một tuần lễ nay em đi tìm bác, không nơi nào quen không xộc vào, mà không thấy bác! Kìa! Bác ngồi xuống đây với em. Ngồi xuống đây xơi nước rồi xơi thuốc với em.

Và rút chén nước đưa mời Trung, Kép cất cao tiếng:

- Bác Vi ơi! Cho tôi thêm "kẹo hựu" năm thầu đây!

Kép xuýt xoa:

- Kìa bác xơi nước đi! Chắc bác vào tìm anh Hữu?

Trung vừa gật đầu, Kép liền sa sầm nét mặt:

- Khổ quá! Anh Hữu vừa bị "bướm" (1) hôm kia. Đã dắt được hàng lên đến phố rồi mà bị mới cay đắng chứ!

Lòng Trung liền nhũn ra. Hữu lại bị bắt, bị tù rồi! Anh còn nán lại đây làm gì? Để rồi lại hút thuốc phiện, lại say cồn cào, lại mệt mỏi và chán nản đến điên cuồng và có thể chết được ư? Trung yên lặng, mắt tê tái. Thì Nuôi đã đổ xô lại, reo lên:

- A! Cậu Trung! Cậu Trung! Cậu Kép tìm cậu hết cả hơi đấy! Sao cậu hôm nay mới lại? Kìa cậu xơi nước với cậu Kép đi.

Kép liền kéo gối:

- Bác nằm xuống đây rồi xơi thuốc. Đêm nay bác với em sẽ chẳng biết giờ giấc là gì nữa! Bác! Hễ mỗi lần nghĩ đến bác thì em lại sôi cả ruột gan lên. Cả nhà em nó cũng thế, nó làm tình làm tội em mấy ngày chỉ vì em không tìm thấy bác, để đôi gà nó mua về định làm cơm thết bác lạc mất.

Trung ngạc nhiên, không thể sao hiểu được, thì Nuôi lên tiếng:

- Chưa thấy một ai can trường như cậu. Độc một thân một mình mà dám chiến với tôi cai Bùng dưới thuyền? Anh em mới quen sơ nhau mà cậu đã liều thân như thế. Người chơi có ăn học như cậu có khác!

Trung bàng hoàng cả người. Thiếu phụ bị trêu ghẹo đêm nọ ngờ đâu là vợ Kép. Nóng mắt lên trong cái phút chán nản và say sưa, Trung đã làm một việc mà mấy con người kia phục là phi thường, là đầy ý nghĩa. Trung thấy ghê rợn trong một sự khoan khoái.

Thoáng chốc, một gã tóc mai chéo và áo dạ khăn len đến, lấm lét nhìn Trung. Hắn nhấc chén nước mời:

- Bác Trung xơi nước với chúng em.

Trung sượng sùng:

- Không dám! Mời các bác cứ tự nhiên.

Kép liền chau mày:

- Bác! Đây chú Tám nó và cả em nữa, bác cứ coi chúng em là "đàn em", đừng gọi thế. Bác chơi với anh Hữu và anh chị Cả Liên thì chúng em tất nhiên phải là bề dưới bác.

Trung giật mình thêm một lần nữa vì những tiếng "đàn em" mà Kép nói ra ngọt xớt đi. Anh đau đớn tự nhủ:

"Kép cũng cho mình là một anh chị và khiếp phục cái tài ba anh chị của mình rồi!"

Trông lại Kép, Trung lại nhận thấy hắn không đàn em ở chỗ nào: người tầm thước và chắc chắn, da đen nhẻm, mắt một mí có vệt ở một bên, tóc dựng đứng như bàn chải tre. Kép nói nhiều nhưng cười chỉ nhếch mép. Những đặc biệt ấy chứng tỏ rằng Kép gan góc và táo bạo hơn ai.

Kép đã móc túi áo tây cổ tròn lấy gói thuốc lá có hình con lạc đà, đưa bằng hai tay:

- Bác lấy thuốc lá để hãm với "kèn nếp".

Nghĩ đến hút và khi ngửi thấy khói thuốc phiện, Trung lợm giọng, ghê tởm hết sức. Anh đương tìm cách để chối từ thì Tám, anh tóc mai chéo, đã sắp têm xong. Hắn lăn qua điếu thuốc và chọc vào lỗ nhĩ. Hắn vê lại lần nữa cho đầy hơn, bóng hơn rồi quay đầu dọc trước miệng Trung:

- Bác xơi với chúng em.

Kép cũng tươi cười:

- Chú Tám nó têm khéo lắm ạ.

Trung đành nhắp môi vào miệng tẩu, kéo một hơi dài, và sâu, hãm luôn với thuốc lá và kẹo lạc do Nuôi mua về. Nếu Trung không lầm, và Trung lầm sao được! Sau điếu thuốc đó, Trung thấy đầu óc nhẹ hẳn đi, và tâm trí vui vui. Dần dần khói thuốc phiện, thuốc lá, hương chè, vị kẹo dồn dập chảy vào giác quan mở rộng của Trung. Trung muốn cưỡng chống cũng không được bởi sự ân cần của Kép và Tám, và bởi chính cả sự xiêu lòng của mình.

Một người ở bên kia giường bước sang, ngồi chồm hổm, đưa tay chỉ điếu thuốc lá Trung đương ngậm mà tàn đã quá đốt ngón tay. Hắn gãi tai và rột rẹt:

- Đàn anh cho em xin cái đầu mẩu để em hãm thêm cho đứng thuốc.

Trung đưa luôn, Kép liền trừng mắt như muốn giơ tay ra:

- Cái anh đếch này! Người ta đương nói chuyện. Thôi đi đi...

Trung thấy rõ là sự xua đuổi một kẻ ăn mày. Kéo xong điếu thuốc phiện mà Kép quay vội dọc mời, Trung đưa mắt sang phía người kia. Trung ngạc nhiên hết sức. Hắn cao gấp rưỡi Kép mà lại sợ Kép đến thế! Chỉ lủi thủi về chỗ nằm, chẳng nói chẳng rằng và không chút căm tức! Bên này, Kép còn ngoái cổ lại nói to lên một câu để cả tiệm nghe rõ:

- Anh em dạo này nhờn nhau lắm đấy!

Cả tiệm đương ồn ào bỗng hạ thấp, xì xào nhỏ. Kép cười với Trung:

- Ở đây không thế, hỏng mất bác ạ. Tôi "lái" con chúng nó tấp tểnh chơi nó xỏ chân lỗ mũi ngay.

Có tiếng rao "giò..." phào lên ở ngoài, Kép ngồi nhỏm dậy:

- À! Bánh giò của lão Tuất! Ngon lắm bác Trung ạ.

Nuôi đã chạy lại. Kép móc đồng hào đôi đưa cho Nuôi:

- Đòi anh em ba xu diêm thuốc đấy!

Rồi Kép lại nằm xuống tiếp thuốc lá cho Trung. Hắn vừa nói vừa nhìn vào mắt Trung:

- Bác như có sự gì buồn bực thì phải? Không thấy bác vui chuyện, hay tính bác thích yên lặng?

Trung không nén được, thở dài:

- Xin lỗi người anh em, quả thật tôi đương có chút buồn lòng và... khổ tâm cho tôi...

Trung bỏ dở câu nói. Trung thấy chỉ nên nói đến đây thôi. Thà Trung chết hơn là để người ta xua đuổi và cô độc giữa cái thành phố mà bao người đương vui vẻ này. Trung bỗng yên lặng, Kép ngạc nhiên nhưng hiểu bằng cách khác. Kép cho rằng Trung nghẹn lời vì quá xúc động. Kép càng thêm mến Trung, quý Trung vì Trung có giàu tình cảm mới như thế, mà cái kẻ đi chơi thì phần nhiều là khô khan, Kép đã nhiều lần phát sợ vì thế.

Kép thần mặt ra giây phút rồi cất tiếng:

- Bác ạ! Ở đời này sống được mấy gang tay, vậy buồn phiền, lo nghĩ làm gì để già thêm người đi, khổ thêm đời đi?! Bác ạ, nói bác bỏ lỗi, chẳng hay ho gì em, là em không bao giờ oán thán thân phận dù nó chẳng ra sao. Kiếm được tiền đem tiêu, em sung sướng cho hết, chẳng vướng víu ai. Đáng lẽ em cũng chẳng dám đa mang vợ con. Không phải em keo kiệt, đớn hèn đến nỗi không chỗ nào nó nhìn tới, mà em sợ nhỡ ra phải bỏ họ, lại mang tiếng là vũ phu, là tàn ác. Nhưng phải duyên kiếp thế nào ấy, nhà em nó cứ nhất định gắn bó với em ngay từ lúc thoạt biết nhau, vậy chả nhẽ nó thủy chung tha thiết với mình mà mình không thủy chung tha thiết với nó. Ấy, ngày nay em có bận bịu là chỉ bận bịu vì nó thôi. Nhưng không phải vì thế mà em không như trước, nghĩa là dù thế nào em cũng chẳng lo phiền gì, mặc đời lôi kéo đến đâu thì đến, gặp sự vui sướng cứ vui sướng đó rồi muốn sao thì sao. Như đêm nay gặp bác thì em chỉ cần biết có bác và em, sao cho thỏa thuê...

Trung nghe không sót một tiếng. Không ngờ một người như Kép lại nói được những câu thấm thía đến thế! Không phải là những câu nói bằng một giọng ai oán mới có thể làm người ta khóc được. Chỉ là những câu rất tầm thường, nguyên vẹn của sự thực trong cái giọng bạt mạng ở tự tính người của Kép, cũng thừa đủ bóp chặt cả tim phổi Trung.

Có tiếng pháo ran lên rồi tắt ngấm rồi lại ran lên. Kép nhớn nhác.

- Pháo! Pháo gì mà nhiều thế?

Tám nằm têm thuốc, hất hàm:

- Pháo cúng ông Công chứ còn pháo gì.

Kép tròn mắt:

- Hăm ba Tết rồi à?!

Hắn quay nói với Trung:

- Thế mà em chẳng biết gì hết!

Gió vù vù nổi lên, lùa vào kẽ liếp, kẽ lá những làn khói vàng và khói hương thơm ngát. Kép nhỏm dậy, khạc đờm nhổ xuống đất rồi quay vào phía trong nhà gọi với:

- Gớm! Sao khói thế? Có ai đóng hộ cửa sau lại một tí không?

Trung lấy làm lạ. Sao lại có người bạo đến thế? Mùi nhang dịu dàng thế kia mà Kép khó chịu. Và, quái gở, không chỉ mình Kép mà cả những người chung quanh cũng kêu khói ầm lên. Trung ngẫm nghĩ:

- Phải rồi! Vì đời họ có cần gì lễ bái?! Có muốn có những cái gì bó buộc, bận bịu đến mình?!

Bên này, Kép đương lẩm bẩm:

- Làm gì có ông Công ông Táo, chỉ bày vẽ!... Và có thành kính tổ tiên thì mâm cỗ, bàn thờ là ở như tấm lòng của mình là đủ.

Trung cho Kép nói phải. Anh cũng nhận như thế. Và anh thấy mình hợp với Kép tuy mới gần nhau hai lần và lần này được chuyện cùng nhau. So sánh Kép với mấy người bạn, không kể Hữu làm gì, Trung thấy Kép đáng để mình thân mến hơn.

Dưới đây là đoạn văn đã được sửa chính tả, giữ nguyên các thẻ HTML:

⚝ ♪ ⚝