Chương IX
Muống đạp mạnh chân xuống tấm phản chao cái võng đi rồi vỗ nhẹ vào lưng con:
À ời ơi... Cái cò mày đi ăn đêm,
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.
Ông ơi! Ông vớt tôi nao,
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.
Tiếng khóc của con bé càng thét lên như nó bị ai cắn, cấu chứ không phải nó khóc đòi vú hay ngủ. Cái yếm đã vén lên và núm vú đã dúi vào miệng nhưng con bé cứ ưỡn lên, Muống khổ sở, gắt lên một mình:
- Giời đất ơi! Sao con tôi khóc thế này? Lại đứa nào độc miệng quở quang con tôi đây!
Như hiểu sự oán thán của mẹ, con bé ưỡn cong người thêm và miệng ngoác rộng hơn. Mặt mũi đỏ tía, tiếng khóc sắc và dài, có lẽ chỉ thêm mấy giây nó đến ngất đi. Muống hoảng hốt vội bế vác nó lên vai, vỗ mạnh vào đít và ghé sát miệng vào tai đứa bé mà hát vang:
Ạ ời ơi... Có xáo thì xáo nước trong
Chớ xáo nước đục đau lòng cò con...
...
Con cò là con cò quăm
Chưa đi đến chợ đã chăm ăn quà...
Một dáng người quần áo lếch thếch ở dưới bếp chạy lên nhà:
- Mợ gọi con gì thế?
- Lấy tao cái tã mau lên. Cái tã khô đã gấp vào thúng ở đầu giường tao ấy, chứ không phải tã phơi ngoài dây đâu. Và xem nhà còn lá sơn đem ra đây đốt vía chúng nó đi cho tao.
Lụa nhăn mặt nhìn Muống:
- Lá sơn còn hôm nọ cậu Bếp đem vứt hết cả đi rồi còn đâu nữa mà đốt! Cậu ấy đã bảo không tin những cái quái quỷ ấy mà!
Muống dận chân thình thình xuống phản:
- Thế sao mày không bảo tao hở? Giờ con bé nó khóc thế này thì chết mất còn gì? Không có lá sơn thì đi tìm cái nón rách vậy. Mau lên! Mau lên!
Lụa hậm hực xuống bếp. Thấy bếp lại khói um, Lụa rên rỉ:
- Có khổ không hở giời! Củi với đóm thế này thì đun nấu gì?!
Sợ tắt ngọn lửa chỉ còn loi nhoi như ngọn đèn giữa những thanh củi đã chẻ mỏng gác lên nhau, Lụa tước vội mấy cái đóm tiếp vào bếp, cháy to rồi, Lụa chạy đi sục sạo trong đống củi, mái bếp và đến buồng gạo trên nhà mới thấy cái nón chúp của Bếp Giỏng thải cho Lụa và Lụa đã đội mướp ra.
Muống vội bế giơ con ra khi Lụa đưa cái nón bắt lửa cháy rực và bốc mùi khét đến võng. Lụa thì hơ đi hơ lại bên dưới đứa bé trong khi ấy Muống lẩm bẩm:
- Ba hồn bảy vía! Ba hồn chín vía! Thằng đàn ông, con đàn bà, đứa già, đứa trẻ quở quang con tao thì xéo đi, xéo đi...
Lửa đã bén nóng rực tới tay, Lụa còn phải đưa thêm mấy cái nữa rồi mới vứt ra sân. Muống gọi Lụa lại hỏi:
- Nước ấm chưa? Sao mà lâu thế?! Chất nhiều củi vào. Mau lên rồi sang nhà bác Cai Quýnh xem có cậu bên ấy không?
Bực mình vì Muống, Lụa chỉ "vâng ạ" hai tiếng cộc ngủn đi ra. Muống lại ngồi vào võng, đưa tít đi và cao giọng ru vào tai con. Khóc thêm ít phút nữa, đứa bé mệt thở dồn dập. Trên vai Muống thấy rõ những phập phồng của lồng ngực tí xíu quấn gọn trong tã. Muống chờ con yên yên rồi nhẹ ngả nó xuống cánh tay, ấp mặt nó vào bầu vú mình.
Mặt trời vàng ngời như một khối lửa đã hạ gần sát mái chùa Dư Hàng. Mái ngói đen mốc ánh lên như nhung nạm những đường chỉ và ngôi sao bằng kim khí ngũ sắc. Một dải vàng diệp lấp lánh sau rặng tre, ngọn và lá reo xào xạc. Những mặt ao hồ và đầm ruộng lờ lờ bốc khói và rung rung những gợn sóng không ngừng thay đổi.
Đứa bé thiêm thiếp ngủ. Cặp mi thưa, tơ và dài của nó khép hờ hờ và đôi môi hồng phớt ngon lành như múi quít he hé mở. Cái mũi ngắn một cách xinh xắn, thở mong manh, không đủ làm xao động cái vẻ yên lặng hồn nhiên trên gương mặt mơn mởn với những lông măng và sắc da hồng ửng như thoa phấn.
Muống vuốt nhẹ lên ngực và tay con rồi kéo cái mũ bằng những mụn lĩnh và lụa xin được của các cụ già, để che thật kín cái thóp kia đương nổi rõ từng nhịp phập phồng như cái mầm non đương thở ánh sáng và nước tưới. Muống đã ngừng tay nhưng không thể cưỡng chống lại sự thúc giục của tình âu yếm, lại vuốt nhẹ lên người và cả má và mái tóc êm nuột của con.
Một luồng rùng rợn chạy suốt lưng Muống. Càng nhìn thêm vào mặt đứa bé, Muống càng thấy mũi và miệng nó giống nàng như lột và đôi mắt kia, đôi mắt lim dim trong cái giấc ngủ không ám ảnh kia, thật là đúc ở khuôn mặt Bếp Giỏng ra. Tuy non nớt nhưng đuôi mắt cũng đã xếch và lông mày vòng cao. Bao nhiêu người đến thăm đã tưởng nó là con giai và đều chặc lưỡi nói đến sự nghịch ngợm và khó dạy của nó khi lớn lên có lẽ còn hơn cả bố thuở nhỏ.
Chợt đứa bé cựa quậy, môi nún nún như tưởng vẫn còn ngậm vú và tay co lên, quờ quạng. Muống vội ghé bầu sữa vào miệng con và kéo tay nó xuống. Đạp chân xuống phản, Muống đưa miệng võng và lại cao giọng:
- Ạ ơi ơi... Em về giã gạo ba giăng
Để anh gánh nước Cao Bằng về ngâm.
...
Cao Bằng xa lắm anh ơi!
Trở về gánh nước giếng khơi cho gần...
Những tiếng hự hự và khụt khịt thưa dần rồi mất hẳn trong cái giọng cao vời vợi và vang như đồng. Một dáng người vận áo tây vàng và quần thâm qua cửa quay lại nói với tốp người đi sau đương chuyện cười bô bô:
- Giọng ai ru như giọng của bác Bếp Giỏng ấy?
Người đàn bà quấn cái bao tải lấm láp trước bụng ở trong bọn nọ liền đáp, tiếng khàn khàn như của người ho vì ăn mỡ nhiều:
- Chả của bác Bếp thì còn của ai trong xóm này nữa!
Mấy anh trai trẻ cười nói:
- Gái Dế có khác! Chuyến này sống chết mình cũng cố làm giai tế bên ấy. Đi làm khó nhọc về nhà có nhịn đói mà nghe bu cháu hát cũng sướng đời.
Một anh rất tự nhiên hỏi người đàn bà:
- Có phải vì thế mà anh nhà ta thường bị chị mắng như tát nước vào mặt ấy và cấm cả rượu chè nữa mà vẫn tươi hơn hớn phải không? Gớm có giọng hát hay thế mà chả bao giờ cho anh em đi làm nghe lấy một câu.
Đốp! Đốp!... Luôn mấy cái phát đập vào lưng anh trai nọ:
- Anh phải gió! Anh cắn răng! Anh giời đánh!
Một loạt cười ran lên, ném cả vào trong nhà Muống. Muống khó chịu tự nhủ:
- Trên phố người ta đi làm về rồi đấy!
Ngoài đường cái càng dồn dập bước chân người. Từng tốp bốn năm cái xe chở "vôi thầu" và than của ông Cai Bình đã rầm rầm trở về. Dăm cái xe tay len lỏi qua những quãng chật hẹp thùng xe lắc lư, người ngồi lảo đảo, phu kéo phải bò nhoài ra và luôn miệng "ếp! ếp". Lối đi vào ngõ nhà Muống tấp nập hơn hết. Già một nửa phu phen thợ thuyền và đàn bà đi các chợ rẽ vào đây. Những lớp lớp quần nâu, áo vải và thúng mủng, quang gánh tràn qua nhà Muống với những tiếng cười nói ầm ĩ của từng bọn người cùng lối về hay cùng chỗ làm ăn.
Bóng chiều tím phớt rủ xuống khắp xóm.
Nắng vàng pha xanh như màu vỏ chuối tiêu reo êm êm trong nhiều ngọn cây.
Thứ bóng mờ chàm nhạt đã lởn vởn trong nhà Muống với tiếng muỗi kêu ra. Muống thấy nóng ngốt cả người:
- Lụa ơi! Còn làm những gì ở dưới bếp thế?
- Cháu nấu nồi nước để rửa cho cái Chanh đây mà - Lụa chạy lên nói.
- Đã nóng chưa? Nóng thì dập củi để than đấy, tí nữa cái Chanh dậy tao rửa cho nó cũng được mà. Việc gì phải ngồi canh đấy!
Lụa toan cất tiếng. Muống gắt lên:
- Con gái mười sáu mười bảy mà cái gì cũng phải bảo. Thôi xuống bếp dập lửa đi rồi ra ngoài kia đón ông Cai Quýnh hay bác Tài Lưu mà hỏi xem cậu mày ở đâu mà tìm về chứ!
Muống chợt ngoảnh cổ ra hỏi:
- Cái gì mà ầm ầm lên ở ngoài đường thế Lụa?
Cũng sửng sốt vì sự huyên náo đột nhiên này, Lụa chạy xô ra cửa. Thấy đám người đông nghịt và quang quác một giọng nói, Lụa nói vọng vào:
- Bác Tài gái lại cãi nhau mợ ạ.
Lụa vừa dứt lời, đám đông dãn ra để lối cho một gã trẻ tuổi, quần áo nhiễu tây trắng phong phanh, lôi kéo bởi một người đàn bà đẫy đà, bụng chửa vượt mặt, tóc quấn xổ lòa xòa kín cả vai.
- Anh không giả tôi ngay bây giờ thì một bước cũng không đi được! Bạc chục của tôi, anh chỉ hỏi một tiếng là tôi "chào" ngay, rồi lãi cũng chẳng thấy và vốn cũng chẳng thấy, hàng tháng của tôi rồi còn gì!
Mắt hắn long sòng sọc nhìn mụ bụng chửa. Cả cái ả theo sau cũng lộ cả sự căm tức ra đôi mắt. Ả này mặt bự phấn, môi đỏ chót và lông mày đen nhờn. Vẻ đĩ thõa nổi bật giữa đám người than bụi lấm láp kia còn kêu thêm với cái áo "phin" hoa đào và cái quần lụa tây mặc lẳn thân. Để đáp lại mụ bụng chửa cũng quắc mắt lên nhìn cả "hắn" và "ả". Những lúc này, mụ thấy tất cả sĩ diện của mụ đã trưng ra trước mặt cả xóm với bao nhiêu người thường vay mượn tiền mụ và sợ mụ như một bệnh dịch vậy.
- Tôi đã bảo tôi chưa có, phải khất chị đến đầu tháng mà, vậy chị bỏ tôi ra, chị có bỏ tôi ra không?!
Hắn vừa dứt tiếng, mụ bụng chửa cười gằn vừa xoắn ghì lấy mảng áo của hắn:
- Đến đầu tháng! Đến đầu tháng! Anh làm gì để đến đầu tháng có lương mà tôi phải chờ. Anh là một tay chơi, tôi là con mẹ "chào tiền" khách đánh bạc, công nợ gặp nhau lúc nào hỏi nhau lúc ấy chứ làm gì có kỳ hẹn... Thôi anh làm ơn cho tôi xin - Mụ quay nhìn ả nọ và cười - hay chịu khó bảo mợ ấy sẵn tiền thì cho tôi xin. Nếu không thì cởi cho tôi mượn tạm cái áo này gạt cho bố cháu bữa thuốc vậy.
Mắt hắn và ả đã cùng bốc lửa. Ả chơm chớp nhìn hắn rồi quay mặt đi. Vút! Cánh tay hắn vung lên. Ái!... Tiếng kêu của mụ bụng chửa rít lên. Sau đó những tiếng gầm phì ra. Mụ bụng chửa nhảy thốc lên, vả bốp vào mặt hắn. Soạt, tiện tay mụ nắm cổ áo hắn, nghiến răng kéo giật xuống:
- Cha mẹ mày! Cha mẹ mày giỏi! Mày dám trêu bà! Mày lại lấy sĩ diện với mẹ mày kia à.
Hự! Câu nói dở tắt. Mắt mọi người hoa lên. Một bắp chân co lên với chiếc guốc đạp phăng vào cái bụng chửa... "Ối giời ơi!" - Mụ đàn bà ngã lăn ra đường, ôm bụng quằn quại. Sau mấy cái thở giấc làm thân thể nảy hẳn lên, mụ đàn bà vật cánh tay và mắt nhắm nghiền.
Trong này, mặt Muống tối sầm lại. Muống gai cả người và choáng váng thêm vì những tiếng kêu khủng khiếp trào lên ở ngoài kia. Lụa chạy vào, hớt hải:
- Mợ ơi! Mợ ơi! Ba Đen nó đá chết bác Tài Lưu rồi!
Muống cũng ríu cả lưỡi:
- Thôi! Thôi mày đừng ra nữa. Châm đèn lên rồi đóng cửa ngõ lại kẻo đội xếp người ta xuống bây giờ lại xộc vào nhà mình ngay đấy.
Lụa đi khỏi, trong vùng sáng yếu ớt của ngọn đèn hoa kỳ, Muống lại thấy buồn khổ và mệt mỏi. Rối loạn vì ánh đèn, muỗi đói càng kêu ran ran bên tai Muống. Ruột gan Muống thêm cồn cào và tâm trí như bị hun đốt. Cái không khí chật hẹp và nhiều bóng mờ của mấy gian nhà gỗ đã mọt và lún mấy chỗ, khó thở quá! Nó như đầy khói than và vải tẩm dầu đốt bỏ quên trong gian bếp tàn lửa.
Lúc này đây, biết đâu Bếp Giỏng lại không đương xô xát ở một hàng cơm, một sòng xóc đĩa? Không phải chiều nay Bếp Giỏng vắng mặt ở nhà và Muống rùng rợn trước cái cảnh tượng ghê gớm vừa qua, Muống mới có những tưởng tượng này. Một tháng thì hai mươi chín ngày, chồng Muống nếu không tám chín giờ mới về thì lại cả đêm và liên miên tới ngày mai, ngày kia tới khi nào mệt nhoài, cần phải tắm rửa và ngủ như chết, hắn mới lại bước thấp bước cao từ trên xe xuống, vào nhà nằm vật ra giường, hơi thở còn sặc mùi rượu cay nồng và quần áo hôi khét cả mũi. Và trong xóm, không đám đàn bà chửi nhau thì lại đám đàn ông đánh, chém nhau; không những tiếng kêu thất thanh của một người xa lạ bị bóc lột lại những tiếng rền rĩ của một người vợ bị chồng hành hạ, quằn quại trong đêm tối; không ngày nay có sự giằng xé thì chỉ mai kia có sự đổ máu... Rồi lại những toán xe đạp của đội xếp của sở công an xồng xộc kéo đến lôi ít đi cũng vài người ấn lên xe kéo tay bị quấn chặt mấy vòng xích, mới đầu tháng trước vừa khóa cũng cổ tay này.
Cặp mắt đỏ ngầu của Bếp Giỏng bỗng từ một khoảng tối đặc vụt ra, lừ lừ nhìn vào mắt tưởng tượng của Muống, rồi sáng lên, cúi xuống cười vào mặt đứa bé bế trên tay Muống:
- Cái Chanh của thầy đã ngủ rồi cơ? Hà... hà... Con gái rượu của thầy phải làm gì mà ngủ mệt thế? Bu Chanh này! Đánh thức con dậy cho nó chơi với đèn đi...
Cùng cái giọng nói khề khà nhè ra từng tiếng một ấy hơi rượu xộc ra đánh át cả những mùi khác trước mặt Muống. Bàn tay to và dày của Bếp Giỏng liền nắm lấy bàn tay tí xíu của con quờ quạng như mừng rỡ. Hắn ghé ngay cái mũi đỏ ửng, lù lù nổi trên cái miệng vẩu, hôn chùn chụt vào tay con, nức nở khen:
- Chanh của thầy thơm quá! Thơm thơm quá! Đến bao giờ Chanh biết rót rượu cho thầy?
Hắn ngước mắt lên, nồng nàn nhìn Muống:
- Cô Só vẫn để chân giò cho nhà đấy chứ?! Nếu cô ấy quên mình phải bảo mới được! Đừng tiếc tiền, để nhiều sữa cho con bú, mình ạ.
Hắn lại cúi xuống xuýt xoa với con:
- Khổ quá! Mấy lần có tiền đều quên bẵng đi hết mẹ nó cả với xóc đĩa, để có chiếc vòng hơn đồng cân vàng mà không kéo được cho con. Thôi thầy xin con gái thầy! Lần sau thầy nhớ!...
Gió thổi dào dạt làm sự tưởng tượng lại càng hơn... Muống càng lặng người đi trong những cảm giác tê mê. Những lúc ấy, Muống thấy chồng nàng bỗng khác hẳn. Sao lại cứ đằng đẵng những ngày rượu chè be bét và cờ bạc bê tha, Bếp Giỏng mới trở về nhà, mê man đi trong những giấc ngủ như chết, tỉnh dậy rồi mới có những cử chỉ ấy?! Sao thỉnh thoảng ít quá! Vài buổi chiều, Bếp Giỏng đi làm ngoài Sáu Kho và trên phố về, mới tỉnh táo hẳn hoi mà gọi cái Chanh ngay từ bực cửa, rồi vồ vập con ngay trên tay vợ, đến nỗi không kịp cởi áo, giày và cất đi những gói nhớn, gói bé quà bánh mua về cho cả nhà?!!
Nắng chiều đã tắt hẳn. Vài mảnh trời xám như thiếc chợt rung rung trong mắt Muống. Sau đó Muống thấy lạnh cả người vì một làn sáng hồng ở bếp nhà bên kia thoáng chiếu vào bờ giậu râm bụt lá xanh mượt trước cửa. Mấy câu nói cuối cùng của bà mẹ Bếp Giỏng và cảnh tượng cũng buổi chiều về cuối xuân ấy trở lại trong tâm tưởng Muống.
Muống đương nhặt những ngọn rau muống để luộc riêng cho bà cụ một đĩa thì nàng giật mình vì thoáng như có tiếng gọi nàng. Muống chạy vội lên nhà và không hiểu tại sao nàng thấy lạnh nổi gai cả người và hồi hộp vô cùng ngay khi đứng lên. Trong buồng, sau cánh màn nâu mỏng, bà cụ đương quằn quại với những tiếng ho ướt át.
Ngực Muống nghẹn lại. Nàng vụt nghĩ đến phút hấp hối của mẹ nàng sau bao nhiêu ngày ốm liệt giường. Muống rùng rợn thấy có lẽ bà mẹ chồng cũng đương thế. Giọng run run, Muống nói:
- Mẹ gọi con!
Muống ngồi xuống giường, kéo xuôi hai tay bà cụ rồi vuốt nhẹ khắp lồng ngực mà từng chiếc xương hằn lên làm Muống rợn cả tay. Một lúc lâu rồi mà bà cụ vẫn cứ thở hổn hển, gân cổ đưa lên giật xuống như cao su, những tiếng cò cử rè rè luôn luôn bị nghẹn lại bởi những cái ho sặc sụa tưởng như khi bà cụ nhổ đờm dãi ra thì cả tim phổi cũng ra theo.
Ánh ngày trong suốt vào bằng cái cửa nhỏ đủ chiếu sáng chỗ nằm của người ốm. Chiếu lệch lạc và thâm nhạt, nặng lắm thì phải vì đã nhớp bẩn nhưng chưa có nắng để giặt. Chiếc chăn bông mền nâu nửa lót đệm, nửa đắp, rúm ró lại vì người nằm giãy giụa. Mấy cái chai con và một cơi trầu đồng lỏng chỏng ở đầu giường. Dưới đất cái chậu sành con để sát vào vách cạnh một gậy tre đầu mấu cầm đã nhẵn bóng.
Bà cụ đã nằm yên. Bóp chân tay cho bà thêm lúc nữa, Muống nhẹ nhẹ kéo chăn đắp cho bà rồi đi ra. Muống thổi vào niêu đất vài lẻ tám xoan và luộc rau xong, Muống xúc thịt nạc rim ra cái đĩa con, bày thức ăn vào khay bưng lên nhà. Từ hôm bà cụ đi không vững và bị nhiều cơn hen dằn vặt, bà nhất định không ăn cháo dù cả Bếp Giỏng ép bà và mua gan, phổi, bầu dục về nấu. Bà cụ bảo là sợ cháo lắm, và dù liệt giường đi nữa, người ốm cũng phải cố mà nuốt miếng cơm thì mới chóng khỏi được.
- Mẹ dậy súc miệng rồi xơi cơm ạ.
Bà cụ lờ đờ mở mắt, lặng lẽ nhìn Muống, miệng thều thào sắp nói. Muống đặt khay xuống chiếu, cúi mặt để nghe:
- Mấy giờ rồi con! Thằng bố Bếp nó về chưa?
- Thưa mẹ mới hơn ba giờ. Từ sáng mẹ chưa ăn gì, con sợ mẹ đói nên thổi cơm trước để mẹ ăn. Còn nhà con chưa chắc tối nay đã về.
Muống cuốn cái chăn ra và đệm thêm vào cái gối để lót vào thành giường rồi vực bà cụ ngồi dậy tựa lưng vào đó. Hơi cơm nóng thơm ấm tỏa ra trên chiếc bát rung rung trong bàn tay bà cụ gầy xác như cẳng gà phơi bếp. Tay cầm đũa lẩy bẩy nhiều khi tưởng chừng không thể gắp nổi ngọn rau lên. Muống luôn cầm tay bà mẹ chồng, gắp và và giúp. Bà cụ móm mém nhai và húp chút nước rau. Chợt bà đưa mắt nhìn xuống:
- Chai rượu của mẹ, thằng bố Bếp nó đã thay thuốc chưa?
- Dạ, nhà con thay từ hôm kia. Mẹ có uống để con rót một chén.
Bà gật đầu nhẹ hai lần. Muống kéo gối nhích lại để bà cụ ngồi cho vững chắc rồi chạy đi lấy rượu. Tớp một ngụm nhỏ rượu trong chiếc chén Muống cầm đưa tận miệng, bà cụ nhăn mặt nuốt đánh ực một cái rồi khà một tiếng khẽ. Bà cụ không nhắm bằng thịt mà bằng miếng rau to gấp đôi:
- Rau non quá, mẹ ăn thấy mát cả ruột. Mai con cũng luộc rau cho mẹ húp tí nước chứ đừng nghe thằng bố Bếp nấu canh cá thịt gì hết.
Một nụ cười chớm hiện trên cặp môi thâm nhợt. Cái miệng móm mém sẵn hóp lại thêm:
- Cả chén rượu bữa nay mẹ cũng thấy đậm đà. Ăn uống biết ngon miệng như thế có lẽ chỉ mai kia mẹ sẽ đi lại được.
Muống cũng mỉm cười. Lòng nàng sáng hẳn lên trước sự tươi tỉnh của mẹ chồng:
- Thuốc cụ lang này mẹ chịu nhỉ?!
Vừa nói Muống vừa nhích người lại gần bà cụ, và nàng vén tà áo dài lên cho khỏi cộm... Bà cụ lại tợp một hớp rượu nữa. Lần này một phần chén vợi đi và bà cụ phải cố đè cơn ho suýt trào ra.
- Mẹ để con xới cơm.
Bà cụ lắc đầu, đặt bát đũa xuống khay:
- Mẹ ăn đủ rồi. Để mẹ húp thêm ít nước rau nữa thôi.
Khi bà cụ đặt nốt chén nước súc miệng xuống, Muống toan bê khay đi, bà liền xua tay:
- Hãy khoan con ạ! Con ngồi đây với mẹ, mẹ bảo.
- Vâng! Mẹ để con ra bàn lấy phong bánh đậu xanh của nhà con mua để mẹ tráng miệng.
- Không!... Con cứ ngồi đây. Mẹ không thích ăn của ngọt mà! Con ngồi đây để mẹ con nói với nhau vài nhời.
Muống hồi hộp. Muống thấy man mác lo sợ. Nàng chớp chớp mắt nhìn bà cụ.
- Con ạ, hôm nay tuy mẹ ho nhiều và mình mẩy đau nhừ ra nhưng mẹ thấy trong người mẹ tỉnh lắm. Người ốm mà trong bụng tỉnh thì không lo gì con ạ. Nhưng về phần mẹ, mẹ chẳng cần nghĩ ngợi gì hết, mà chỉ về phần các con, nhất là con chỉ còn vài tháng nữa là sinh nở.
- Chết! Con xin mẹ, mẹ cứ yên chí mà thang thuốc cho khỏe mạnh. Chúng con sức dài vai rộng, mà mẹ như bóng đèn ấy, việc gì mẹ phải lo nghĩ!!
Bà cụ lờ đờ nhìn đắm đuối thêm vào mắt Muống:
- Ừ! Mẹ biết các con thương mẹ lắm. Và con tuy là con dâu mẹ, nhưng con còn hiếu thảo với mẹ hơn cả con giai mẹ đẻ rứt ruột ra. Mẹ xin thề với quỷ thần hai vai, mẹ thương con vô cùng, mỗi khi nghĩ đến con mẹ lại đau xót cả ruột gan vì thằng chồng con mà con phải khổ sở, chứ như thân con thì việc gì...
Muống cúi mặt xuống. Nước mắt bà cụ đã rỉ ra từng giọt nặng rơi xuống gò má hốc. Bà vuốt xuôi những cái nghẹn còn làm rát và đau xé cổ họng ra hơn là gỗ, sắt. Đôi vòng khuyên ba đồng cân vàng của Muống, đã cầm rồi bán đi để thuốc thang cho bà cụ. Trên người Muống giờ là cái áo nâu dài, cái áo cánh vải bơn và cái quần nái cũ đã đụp nhiều miếng, chứ không là áo the đổi vai, áo cánh lụa và quần là còn nguyên những nếp gấp và mùi long não như khi Muống mới đến với bà, làm bà ngạc nhiên sáng hôm sau lúc Muống sửa soạn xin về, thấy Muống lộng lẫy quá trong sự ăn mặc lề thói quê mùa này.
Bà cụ lấy dải yếm chấm nước mắt rồi nói tiếp:
- Con ạ, nhân lúc này đây, còn mình mẹ và mình con, mẹ có nhời xin trước với con kẻo nữa rồi giời Phật gọi mẹ về đi chỉ một giây, một phút, mẹ không kịp nói với con mẹ lại nhắm mắt không yên...
Mẹ biết rằng mẹ không thể nào dạy bảo được chồng con. Hễ mẹ định cất miệng kêu chửi mắng nó hay cầm cái roi định vụt nó thì mẹ thấy đau đớn trong lòng quá! Nó hư đốn, ngỗ ngược từ thuở nhỏ và có lẽ đến chết nó cũng vẫn như thế. Nhưng nhiều khi mẹ lại không uốn nắn được con mà vợ lại bắt nết được chồng đấy. Mẹ xem thằng bố Bếp nó thế mà lại biết nể vợ đấy. Không như những lần dở dang trước, lần này ăn ở với con, mẹ thấy nó khác hẳn đi. Vậy con nên tìm từng lúc, liệu từng nhời mà khuyên nhủ nó, để nó đứng đắn lại mà trông nom lấy con nó sau này. Lại được con như thế thì dù mẹ về đi nữa, mẹ cũng được yên lòng ở nơi suối vàng và đội ơn con.
Muống đã không thể giữ nổi lòng, đành để nước mắt tràn ra đầm đìa. Bên tai Muống, giọng nói của bà cụ càng run run:
- Sau hết mẹ xin con mấy điều này, là nếu khi nào vợ chồng có xô xát thì con nên nín nhịn chồng con để rồi nó phải nghĩ lại. Dù có đói mấy ngày bữa cơm bữa cháo cũng phải vui vẻ với nhau, chứ con đừng hắt hủi giày vò chồng con mà tội nghiệp! Con ạ, điều này mẹ xin con này, chính mẹ đã trải qua bao nhiêu năm gieo neo, cơ cực với thầy con nên mẹ thấy thấm thía và cay đắng cả cho tới bây giờ con ạ. Và điều cuối cùng này con phải ghi nhớ là con không thể theo được sự ngang ngược của thằng bố Bếp mà nhạo báng giời Phật và quên cả ông cha. Sau này con sinh nở, giời có thương thì bỏ cho mụn con trai thì con đặt tên chữ nó là Tín để ghép với chữ Trung mà ông nhà đã đặt cho bố nó. Và nếu là con gái thì con đặt là cái Nghĩa để theo với tên tục của mẹ con ạ...
...
- Mợ ơi mợ! Nước nóng già rồi đấy! Mợ đi rửa cho cái Chanh rồi còn ăn cơm chứ!
Tiếng cái Lụa lanh lảnh làm Muống choàng dậy. Cái Chanh cũng giật nảy mình và khóc thét lên. Muống bàng hoàng, quơ vội lấy cái tã ủ con rồi đưa võng đi.
- Ừ, mày cứ san ra đi, tao dỗ cái Chanh nó nín đã rồi mới rửa ráy ăn uống được.
Bếp lửa nhà bên kia càng đỏ rực. Ánh hồng tỏa rộng cả sang sân nhà Muống. Bà cụ hàng xóm chợt lọm khọm đi ra, ì ạch một rổ khoai bốc hơi nghi ngút. Muống sực nhớ đến phiên chợ ngày mai mà bà cụ đưa khoai ra bán. Muống đưa mắt nhìn về một góc nhà chồng chất những thúng mủng và quang gánh:
- Con bé vẫn quấy thế này thì mình bỏ nó cho ai mà đi hàng họ được?
Và Muống thở hắt ra một cái dài:
- Mai mùng chín, ngày kia mùng mười... mười bảy này đã giỗ đầu bà cụ rồi!