Chương XIII
Bếp Giỏng chớp chớp mắt mấy cái rồi quay nhìn ra bên ngoài. Một thứ ánh sáng bàng bạc như kén thấp thoáng ở khung cửa mà cánh liếp rơi tụt về một góc. Gió vù vù dồn hơi lạnh ban mai cuồn cuộn vào chỗ trống độc nhất này của gian nhà mờ mờ. Cánh màn phập phồng chỉ chực bay tung ra ngoài chiếu. Định giở mình nhưng sợ mạng mỡ và mảng ngực bên trái lại đau nhói vì sự cử động, Bếp Giỏng đành nằm nguyên. Và phải cố gắng, anh hơi nghển đầu, nhẹ nhẹ kéo cái chăn lên trùm cả vai và lót lấy gáy.
Ngọn đèn hoa kỳ đã lụn. Khoảng sáng vàng đục làm nhờn và oi ả thêm không khí. Cái bàn để những thức vặt ngay đầu giường Bếp Giỏng đấy mà anh đành chịu để ngọn đèn quái gở kia nó nhìn anh không phút giây rời bỏ với con mắt ốm yếu của nó.
Bóng mờ dần loãng ra. Qua khung cửa và các kẽ hở, ban ngày tràn vào với những tiếng xào xạc tưng từng. Bếp Giỏng vẫn không chớp mắt, cứ nhìn đắm vào cái màn u ám trong nhà vén dần lên, thu cả về một góc cuối giường. Tuy đau đớn, đau nhói và tức ở ngực, đau ê ẩm các đầu xương, và đau như búa dần ở bả vai, Bếp Giỏng vẫn không thấy lo ngại. Vì Bếp Giỏng thấy khác hẳn chiều qua, tâm trí anh nhẹ nhàng lắm.
- Tỉnh táo trong người như thế này dù ốm yếu chừng nào cũng không sợ! - Bếp Giỏng nao cả lòng lên với ý nghĩ đó và anh có cảm tưởng phơi phới như đã khỏe hẳn, sắp sửa mặc áo, đội mũ đi làm.
Chợt Bếp Giỏng nhăn mặt và ợ một cái. Một thứ hơi chua và gây đưa vụt lên miệng anh đã đắng sẵn. Anh nhổ vào cái khăn bẩn rồi với giành nước lấy gân tay nhấc cái bình lên, chúc vòi xuống miệng. Ực... ực... nước dồn ra mạnh quá, không kịp nuốt, Bếp Giỏng sặc sụa và phì ướt cả áo.
- Giời ơi! Sao mình không gọi tôi?
Muống đặt vội thau nước nóng xuống đất, chạy vồ lấy cái bình rồi lấy khăn sạch lau chùi cho chồng. Muống vừa làm vừa càu nhàu:
- Mà nước nguội thì uống làm gì?! Chờ tí nữa tôi pha chè súc miệng rồi ăn cháo có được không?
Bếp Giỏng nuốt xuôi mấy cái, đoạn thều thào cất tiếng:
- Còn sớm thế mình dậy làm gì? Mình vào nằm với con đi, mặc tôi với cái Lụa. Tôi đỡ lắm rồi!...
Chấm câu nói, Bếp Giỏng mỉm cười và lờ đờ ngước nhìn Muống. Muống kéo tay Bếp Giỏng thẳng bên mình và xoa xoa ở ngực:
- Tôi đun nước nóng rồi đây. Tôi cởi áo cho mình để chườm với gói thuốc của ông lang nhé?
Qua bức vách, có tiếng đập chân thình thình rồi một tiếng "bu" phào lên. Bếp Giỏng nhăn mặt và xua tay:
- Mặc tôi! Mặc tôi! Mình sang với con đi! Khổ quá! Mình gọi cái Lụa dậy cho tôi.
Muống còn dùng dằng, Bếp Giỏng đập tay một cái, Muống sợ chồng uất lên đành tấm tức về buồng mình. Nhưng xoa vỗ cái Chanh nín và lại thiếp đi, Muống liền gài vội cái màn, sang chỗ Bếp Giỏng.
- Thôi con ngủ yên rồi! Mình để tôi cởi áo chườm cho mình kẻo nước nguội mất.
- Thôi mình ạ... chườm hai lần đêm qua đủ rồi, để yên anh nằm sẽ khỏi. Cởi áo ra bây giờ lạnh lắm và lại động đến chỗ đau. Mình nghe tôi đi ngủ đi. Cả đêm đã phải thức trông tôi mà không ngủ lại giấc nhỡ mình ốm nốt thì tôi đến chết thôi!
Muống lắc đầu:
- Tôi chợp mắt đi một lúc thế là đủ. Mà giờ đã sáng, có muốn ngủ cũng không ngủ được. Mình cứ để tôi chườm, thuốc này hay đấy chứ. Mới về mình mê mệt mà giờ trông người đã tỉnh hẳn lại. Tôi đóng lại cửa liếp và buông màn thì lạnh sao được? Mình nghe tôi, tôi chườm nhẹ tay mà!...
Hai cái cúc trên vừa mở ra và một bên áo vén lên, Bếp Giỏng liền rít một tiếng dài, tay ôm vội lấy ngực. Cơn ho khốc hại đã đến xé tim phổi anh. Da thịt anh rung cả lên. Những tiếng ho sặc sụa bắn ra dồn dập.
- Thôi!... Thôi!... Mình ơi!... Đưa tôi cái ống nhổ mau lên.
Khạc được bãi đờm Bếp Giỏng vứt phịch cánh tay xuống chiếu, mắt nhắm nghiền, mồm há hốc mặc những hơi thở hồng hộc phát ra. Đầu óc Muống đã quay tròn. Không một ý nghĩ nào được vẹn. Muống cầm cái nọ, nhắc cái kia, tay lẩy bẩy như người đương cơn động kinh.
- Sao lại khốn cực cho tôi đến thế này? Tôi còn biết xoay giở thế nào bây giờ?
Người Muống càng run lên. Mặt nàng cũng tối đi xám nhợt như gương mặt Bếp Giỏng. Dưới bếp cái Lụa gọi vẳng lên:
- Mợ ơi! Cháo được rồi đấy, mợ xuống múc lên cho cậu ăn.
Muống vội chạy ra gắt:
- Cái gì?! Có thế mà cũng réo lên!
Ngạc nhiên vì thái độ đột nhiên của Muống, Lụa lếch thếch chạy lên. Thì nó vừa lên khỏi bực thềm, Muống liền kéo giật áo nó lại:
- Đừng vào! Đừng vào! Giời ơi! Cậu mày thế kia thì còn ăn uống gì được?!
Lụa mở to mắt:
- Sao thế?! Sao lại thế?! Có gì mợ cũng phải để con vào xem mới chứ.
Sau một lúc lâu nhìn Bếp Giỏng lịm đi trong cái dáng nằm cứng đờ của người chết, Lụa kéo chăn đắp lại cho cậu, quay ra, rơm rớm nước mắt, nói với Muống:
- Cậu đã bớt rồi cơ mà?
Muống sụt sịt:
- Thế mới khổ! Giờ tao còn biết làm sao?!
Lụa, nước mắt càng ròng ròng:
- Mợ ở nhà với em, con đến tìm chú Em Nhớn và chú Giầu Sẹo bảo hai chú ấy lại đón ngay ông lang.
Muống lắc nhẹ đầu:
- Ừ thì mày đi... nhưng tao muốn nhờ hai chú ấy lên hẳn phố đón ông lang Khách, chứ ông lang này tuy chuyên về ngoại khoa nhưng đấy cậu lại ho nhiều và lại đã thổ huyết.
- Thì cháu bảo hai chú ấy đón ông lang Khách, nhưng nhà làm gì còn tiền?!
Câu nói này như là một bó kim cắm phập vào tim Muống. Cả người Muống đau nhói lên và sau đó, đầm đìa chua xót. Muống có cảm tưởng như Bếp Giỏng đương mê mệt kia đã lại như chập tối qua, quằn quại và phều phào cất tiếng nói khi Muống vừa nghe Em Nhớn gọi dứt câu thì cắm đầu chạy ra với chồng. Ngả người trong hai vòng tay của Muống và Em Nhớn lấy gân để đỡ vực, Bếp Giỏng kéo lê được mình lên liền vừa thở hổn hển vừa nói:
- Mình ơi! Bu Chanh ơi!...
- Gì?! Gì hở mình?!
Nét mặt càng nhăn nhúm, Bếp Giỏng rít nhẹ mấy cái, cố nén sự đau đớn bóp nghẹn cả người mình, rồi phào ra mấy tiếng:
- Mình xem cái... cái ví... có bắn ra... ra gốc cây không?
Muống chau mày và nói như gắt:
- Nhặt lên rồi! Khổ quá thôi đã đau, mình đừng nói nữa!
Mắt Bếp Giỏng chớp chớp và nuốt nước bọt đánh ực một cái, anh lại cất cái giọng hấp hối ấy:
- Trong ví có tiền đấy!... Mình giữ lấy... mà... cân thuốc... cho con... Cái Chanh... cái Chanh... còn sốt không?
Tiền! Đã thành thói quen, Muống không còn hỏi chồng nữa những khi y đưa tiền. Nhiều, ít kiếm được bằng cách gì, Muống chỉ biết năm đồng hay mười đồng chồng đưa là năm đồng hay mười đồng để trang trải sự ăn uống chi tiêu trong nhà. Giờ, cũng như nhiều lần trước, món tiền mà Bếp Giỏng kiếm được và đưa cho nàng một cách đột nhiên và gần như là quái gở này cũng làm Muống ngạc nhiên. Sự vui mừng và băn khoăn đã thúc giục Muống, khiến Muống chỉ chực bật hỏi. Nhưng nghĩ lại, Muống lại đành chịu nén sự bứt rứt vì muốn biết như mọi khi. Vì Muống biết Bếp Giỏng sẽ lại cũng cười nhẹ mấy tiếng và lắc đầu: "Mình hỏi làm gì?! Mình chỉ nên biết trông nom con cái và tôi không bao giờ tình phụ mình là được rồi!".
Muống chấm nước mắt, bảo Lụa:
- Có rồi! Trong ví cậu mày có những hơn chục bạc kia. Không biết cậu mày đã vay lãi của ai chứ làm gì mà có chóng thế?!
Lụa với cái áo dài nâu, vắt lòng thòng lên vai rồi cầm như giật lấy hai đồng bạc của Muống đưa, ra đi. Muống lại gian buồng đằng đầu nhà, vén màn xem cái Chanh và thằng cu Khế còn ngủ say không. Thấy chúng nằm yên, Muống đắp lại chăn rồi lẳng lặng xuống bếp. Cháo hoa múc ra bát, Muống bỏ muối vào, quấy đều lên với chiếc đũa rồi húp xì xoạp những lớp cháo nóng làm ấm ran cả bụng.
Tiếng ồn ào vợi dần đi. Đàn ông trong xóm đi làm trên phố không còn một ai ở nhà. Cả những người mẹ đi các chợ xa gần. Và những trẻ con bắt buộc phải bắt tay vào những công việc nặng nhọc để đỡ vực gia đình đồng củi nước.
Ánh sáng đã trong và tràn vào tất cả những ngõ ngách. Một chút nắng và như vàng điệp bừng lên lúc xế trưa, gió bớt lạnh. Thổi xong nồi cơm và cho cái Chanh ăn được hai bát, Muống thấy mặt người đã nhòe đi trong bóng mờ...
Ngày mai. Xế trưa.
Bếp Giỏng vẫn mê mệt trong cái màn nâu buông kín. Thỉnh thoảng những tiếng rên xiết lại nổi lên chen vào những tiếng ho ướt át. Muống đã sắc và ép Bếp Giỏng uống hai thang thuốc rồi! Mỗi lần bưng lên nhà bát thuốc hơi thơm bốc nghi ngút cho Bếp Giỏng, ruột gan Muống lại càng cồn cào. Từng phút, từng giờ nghe ngóng về sau làm tâm trí Muống thêm tơi bời vì thấy cái thân thể trong màn kia vẫn chỉ có thể nằm duỗi dài với những tiếng rên và những cơn ho liên tiếp.
- Mình! Dậy uống nước thuốc nữa mình!
Cặp mắt thâm và trũng hẳn xuống vẫn nhắm nghiền. Muống lay mạnh vai Bếp Giỏng:
- Mình ơi! Dậy mình ơi!
Hai môi tím nhợt của người ốm hơi mấp máy, sau đó hai lòng mắt trắng đục và cũng hé mở và ngơ ngác nhìn. Muống cầm sẵn cái khăn bông xấp nước nóng, chùi nhẹ mặt Bếp Giỏng, giọng run run nói:
- Mình tỉnh dậy đi! Mình dậy uống thêm nước thuốc nữa đi.
Bếp Giỏng nhăn mặt, lắc đầu, dằn tiếng:
- Mặc tôi! Mình mặc tôi! Tôi vừa uống mà!
Muống cười và thấy nụ cười chát cả lưỡi:
- Năm sáu tiếng đồng hồ rồi mà còn bảo vừa uống. Không! Mình uống đi. Thuốc khỏi bệnh chứ có phải cái gì cay đắng đâu mà mình sợ!
Luồn cánh tay nâng đầu Bếp Giỏng lên, Muống thở hổn hển và tay rung rung cầm bát ghé vào miệng chồng, Bếp Giỏng nuốt những ngụm thuốc một cách cố gắng như trẻ con sợ thuốc cam.
- Tí nữa! Tí nữa! Chịu khó uống tí nữa, mình! Đấy! đấy! Chỉ còn ngụm nữa thôi... uống cố đi... Kìa! Uống cố cho hết đi...
Ực! Bếp Giỏng càng nhăn nét mặt, nuốt mạnh những giọt thuốc cuối cùng mà Muống dốc thật cạn. Súc miệng xong, Bếp Giỏng lắc nhẹ đầu mấy cái rồi lại nhắm nghiền mắt lại và thở. Muống kéo chăn đắp kín ngực cho Bếp Giỏng đoạn khép chặt cửa màn, đi ra.
Giầu Sẹo và Em Nhớn ở cổng vào, vội chạy đến.
- Thế nào, anh bớt chưa? Từ sáng đến giờ, sau khi ra về chúng tôi ruột gan như nung nấu ấy!
Muống nhìn Giầu Sẹo, lắc đầu:
- Nhà tôi đã ăn được hơn thìa nước cháo và vừa rồi uống nước thuốc thứ ba, nhưng vẫn mê man và ho nhiều lắm. Chú Giầu và chú Nhớn ạ, hay ông lang Khách này cũng không hợp với nhà tôi?!!
Ngừng lại, Muống nuốt xuôi mấy hơi thở dồn rồi nói tiếp:
- Nhà tôi vừa chợp ngủ. Để lát nữa hai chú hãy vào.
Giầu Sẹo chau mày:
- Chỗ ngã có sưng lên không? Và ho có ra máu không?
- Không, chỗ xương sườn ấy chỉ tím lại và ho chỉ ra đờm nhiều chứ không có máu.
Giầu Sẹo mím môi lại, yên lặng giây phút.
- Thôi được! Bây giờ chị phải đi ngay đằng này mời ông lang khác...
Muống ngắt lời, mắt chau lại nhìn sâu thêm mắt Giầu Sẹo:
- Ông lang ở đâu?!
- Ở Vật Cách chị ạ. Chị phải cố mời ngay ông này xuống vì ông này có mấy môn gia truyền chữa những người ngã bị đòn hay đâm chém, và những người lao nữa. Chị để anh ấy ở nhà chúng tôi trông cho mà ra ngay ga đi tàu hỏa chuyến sáu rưỡi này thì mới về kịp chuyến chín giờ, để ông lang xem anh ngã có gẫy xương hay "long phổi" gì không?
Nghe dứt tiếng cuối cùng, mặt Muống nhợt hẳn đi, nàng luống cuống:
- Thế ông lang này ở đâu?
- Tôi đã bảo ở Vật Cách Thương mà. Đi tàu hỏa mất hơn một hào, xuống chợ mà hỏi ông lang Vải thì ai cũng biết.
Muống chợt thở dài và cúi mặt xuống. Muống nghĩ đến cái Chanh vẫn còn nóng sốt và sự nguy kịch của chồng và quãng đường phải đi biền biệt hàng mấy giờ đồng hồ. Cả Giầu Sẹo và Em Nhớn cũng yên lặng.
- Chị ạ - Em Nhớn thẫn thờ - chúng tôi bảo chị đi không phải là dám tiếc công với anh chị đâu! Nhưng vì có một chuyện riêng chị không thể biết được... mà ở trên ấy tất cả chợ đã có một sự xung đột với chúng tôi và cả anh Bếp nữa. Thế nên phải để chị đi mà chị có mời thì đừng nói tên anh. Chị đừng ngại, ở nhà đã có chúng tôi! Tình anh em chỉ cần đến sự ăn ở của nhau những lúc này thôi. Riêng về phần tôi, tôi chết cả ruột được mà mấy hôm nay không thể đào bới đâu ra được đồng nào mà đưa cho chị gọi là một tí để chị mua quà cho cháu. Thôi chị đi ngay đi, cháu bé chị có thể bế theo được nếu sợ ở nhà cháu quấy... Ông lang này chúng tôi tin thật là hay, xem bệnh anh, ông chỉ cho vài miếng thuốc đắp và vài thang thuốc lá là khỏi.
Ánh nắng lúc đó không còn một gợn vàng. Sắc xám của không trung làm mờ cả mọi vật. Vẻ mặt của Em Nhớn trên làn da trắng xanh ủ rũ thêm trong sự ngậm ngùi. Muống phải cố nén lòng nhưng vừa quay bước đi, nước mắt nàng đã tràn ra. Muống chạy vội lên nhà, lấy cái áo nâu quấn vội lên vai và kéo cái tã, xuống bếp gọi cái Lụa đưa thằng cu Khế cho nàng. Ra tới cổng, sực nhớ tiền còn để trong ví cất ở đầu giường Bếp Giỏng nằm, Muống lại hớt hải đi vào, rón rén đẩy nhẹ cửa buồng chồng.
Sực tỉnh, Bếp Giỏng mở choàng mắt. Thấy Muống áo dài quấn vai và tay bế con cặp nón, Bếp Giỏng liền vội gọi, ú ớ:
- Bu Chanh ơi! Kìa đi đâu?!
Muống lại cạnh giường, cúi xuống:
- Mình gọi gì, thôi ngủ đi.
Bếp Giỏng nhăn nhó:
- Không! Mình bế con đi đâu thế?
Lòng Muống đã rung lên và thấy không thể nào nói dối được. Nàng tươi nét mặt và vuốt nhẹ vầng trán nhơm nhớp của Bếp Giỏng đương chau lại:
- Tôi đi tìm ông lang khác cho mình. Ông lang ở chợ Vật Cách ấy mà.
Bếp Giỏng đưa ngược đôi mắt toàn lòng trắng lên:
- Các chú ấy bảo mình à?! Các chú ấy đã đến, sao mình không bảo vào đây với tôi?!
Muống gật đầu rồi xua tay:
- Thôi mình ngủ đi, đừng nói nữa kẻo mệt. Các chú ấy về rồi.
Bếp Giỏng thở dội lên mấy tiếng và nuốt ừng ực như là một vật gì cứ chực nút lấy cuống họng:
- Mình! Rồi hẵng đi! Để má con áp vào tôi tí nào! Khổ quá! Mấy ngày hôm nay rồi!...
Muống nghiêng mặt thằng cu Khế vào lỗ mũi hếch thở phì phì nọ. Bếp Giỏng liền cười như mếu vừa hít vào làn da mơn mởn kia như cố uống lấy chất ngọt bổ của một quả thơm.
Muống dặn dò xong rồi khép chặt cửa buồng lại. Nàng đi khỏi rồi, Bếp Giỏng lờ đờ nhắm mắt lại. Mũi anh vẫn hếch lên như để vớt vát thêm cái mùi sữa và áo của vợ con phảng phất trong không khí với như là những tiếng "ba... ba..." của thằng cu Khế nó ngoái cổ lại nhìn vừa đung đưa hai bắp chân nẫn thịt.
Đèn ngoài phố đã bật. Những khoảng sáng đục và những khung cửa chiếu ánh đèn xanh, đỏ nhạt màu, nổi lên thấp thoáng. Cái ồn ào rối loạn, và lúc nhúc của thành phố lúc chập tối, gió lạnh và thổi dài tỏa vang ra. Như những buổi chiều ngày thường, thu xếp nhà cửa xong, nhìn về cái vùng chắc phải vui vẻ lắm kia, giờ ngồi trên xe kéo Muống vẫn thản nhiên như không thấy gì và không cần biết đến.
Xe chạy càng đến gần cái khu mà ánh sáng rực rỡ hẳn lên với sự nhộn nhịp sầm uất kia, Muống càng thấy trong người như sôi lên và tâm trí bàng hoàng, không còn thể suy nghĩ gì được. Tiếng còi ô tô thét vang làm cả Muống và thằng bé giật mình. Sợ nó khóc, Muống ấp thật sát nó vào ngực và lấy tà áo phủ lên.
Xe chợt đỗ phịch càng xuống và cái tòa nhà mà Muống thấy lạ lùng hết sức kia, đã sừng sững ngay trước mặt. Em Nhớn đã trả tiền xe trước, Muống chỉ việc bế con lại, quấn lại tã, hớt hải tiến đến chỗ người phu xe trỏ. Người và người. Hết cái xe này xô ra, cái khác lại vút đến. Nhớn nhác tránh sự va chạm, Muống gần hoa cả mắt và bủn rủn đầu gối:
- Bác xe! Bác làm ơn lùi lại một tí nào. Chết! Ấy chết! Khéo! Khéo...
Muống ríu cả lưỡi vừa nói vừa cố sức đẩy mui cái xe tranh nhau khách, cứ xô vào người nàng.
- Cô Muống! Cô Muống!
Muống vừa lên được tới bực thềm xi măng có mái hiên thì giật mình vì có mấy tiếng người gọi. Muống vùng quay lại, cùng lúc, mắt nàng tối sầm đi. Một dáng người gầy còm đi đến, đội mũ trắng và mặc áo the dài. Gương mặt xanh xao của y tái đi và nhiều gợn sáng vằn vèo trong đôi mắt lờ đờ, quầng thâm đầy.
Người Muống run bắn lên khi người đó đã đến trước mặt nàng. Một nụ cười nhợt nhạt nở ra với mấy tiếng nhỏ:
- Chào cô! Lâu lắm tôi mới lại gặp cô. Cô bế cháu đi đâu bây giờ?
Tâm trí Muống đã nghẹn lại. Muống cúi mặt xuống:
- Chào cậu giáo... em...
Những tiếng nức nở bóp chặt thêm lấy cổ họng Muống, Muống phải cố gắng để cất tiếng:
- Thưa cậu, giờ cậu vẫn dạy học và dạy ở ngoài tỉnh?
- Không! Tôi vẫn dạy ở trường làng, nhân tiện nghỉ lễ, tôi và ông cụ một thằng học trò ra đây chơi... Và tôi ra ga này bỏ cái thư gửi về quê, tình cờ lại gặp cô...
Người đàn ông ngừng lại và cũng hết sức nén sự nghẹn ngào thắt ghì lấy tim anh:
- Cô đi đâu bây giờ?!... À!... Năm xưa cô có gửi cô Mạ cho tôi phong thư và món tiền... tôi tiếc rằng phải đổi đi dạy chỗ khác nên không gặp cô để cám ơn... Cô! Giờ cô và ông Hương cùng các cháu ở đâu?
"Ông Hương! A! Thân vẫn đinh ninh rằng mình ăn ở với Hương Hoạch và đã có con bồng con bế với nhau?". Ý nghĩ xé thêm người Muống ra, nàng run run cất tiếng:
- Thưa cậu thế từ bấy đến nay cậu không gặp cái Dé?
Thân lắc đầu, mắt càng lờ đờ thêm trong lớp bóng tối mờ của chiều đã tỏa cuồn cuộn:
- Không! Tôi ít gặp lắm! Và đâu như hai lần cô ấy gọi tôi thì tôi lại đang đi với người nhà học trò.
Một tiếng còi sắc như mảnh chai rít lên. Muống giật mình và bật tiếng:
- Chết! Thưa cậu, tàu thổi còi chạy rồi đấy à?
Thân chau nhẹ mày nhìn người yêu cũ:
- Không! Tàu dồn toa đấy. Mà cô và cháu đi đâu bây giờ? Chỗ bán vé đông, để tôi vào lấy vé cho. Hay nếu việc không vội, mời cô vào hàng kia cho tôi thưa vài nhời... Tôi sang tháng có lẽ về dạy ở Nam Định cho gần quê nhà...
Toàn thân Muống nổi gai lên. Da thịt Muống bũn nhũn và Muống tưởng chừng như đến để rơi tuột thằng bé đương cựa quậy và sắp khóc kia, vì cánh tay nàng bỗng mỏi rã ra. Như có những lớp sóng bằng lửa ào ào và cuồn cuộn tràn ở trong đầu Muống.
- Thưa cậu...
Tiếng nói như nghẹn ự... Muống nuốt nước bọt ừng ực và mặt cúi thấp hơn. Đôi mắt lờ đờ nhìn vào Muống kia chợt sáng lên. Và mấy tiếng nói hổn hển:
- Cô đừng ngại, đừng nên e ngại gì cả...
Thì thằng cu Khế đã ưỡn người lên và khóc òa. Ngay đó, mắt Muống hoa đi. Trước nàng, cái vóc người gầy còm và gương mặt nhợt nhạt của Thân thoáng bị che đi bởi một khổ mặt dồ xương, râu ria tua tủa. Bếp Giỏng bố thằng cu Khế đương khóc bên ngực Muống, đã lại rền tiếng:
- Bu Chanh ơi! Ơi bu Chanh ơi!... Đau quá! Chói quá!... Bu Chanh ơi!
Cả trời đất như nổ toang ra trước mặt Muống.
Muống nức nở và nói dồn dập:
- Thưa cậu... cháu cám ơn cậu. Để lần khác gặp, cháu xin thưa chuyện lâu vì người nhà cháu đương đợi trong kia, không tiện! Thôi cháu kính cậu...
Dứt tiếng, tai Muống ù đi. Thân đáp lại những gì, Muống không rõ. Nàng cúi mình kính cẩn chào lần nữa rồi quay bước. Cách Thân chừng dăm bước, Muống ôm lại con và chạy vút vào trong chỗ bán vé đã đông nghịt những người. Đứng sững nhìn theo Muống, Thân chợt thấy lòng đau như xé. Nhưng sau một ý nghĩ, Thân vội tự nhủ: "Thôi người ta đã có chồng con yên phận rồi, đâu còn nhớ đến mình?! Và dù có nữa mình nghĩ đến người ta nữa làm gì cho mang tội!". Rồi Thân lắc đầu và thở hắt ra một cái thật dài.
Sau một tiếng còi thét vang, đoàn tàu xình xịch chuyển bánh. Qua cái làn chớp sáng, chớp tối vun vút ngoài cửa, Muống mê man chẳng thể trông rõ vật gì. Thoáng thoáng một cột sắt lại chạy vèo tới, gần như đập vào mắt nàng. Ình ình.... đoàn xe đã qua cầu Tam Bạc và xuống khỏi dốc. Bắt đầu từ đâu, cả một khối đen tối cứ sầm sập lao vào đoàn xe. Hải Phòng đã bị xa hẳn. Cả những luồng khói đen kịt bốc trên những lò máy, những ống khói cao vút, và những tòa nhà lù lù cũng biến dần đi. Phút chốc, những đốm sáng thấp thoáng mờ tỏ đằng sau xe cũng ngập vào bóng mờ mịt mùng.
...
Ba hôm sau.
Theo sau một cỗ đòn sơn đen và chỉ bạc đã róc, một người đàn bà tóc xõa, mũ mấn, quần áo vải sô, thắt lưng gai, bế một đứa bé dài chỉ vừa bằng một cánh tay. Cũng áo dài trắng, cũng khăn ngang, đứa bé luôn luôn ọ oẹ làm người đàn bà phải ngắt những tiếng khóc nức nở, chật yếm cho nó bú và kéo bàn tay tí xíu của nó khều khoào cào lên mặt mình. Bên cạnh y, một người con gái thấp đến vai, cũng chụp mũ mấn và áo trắng dài, và cũng khóc không ra tiếng.
Theo chung quanh hai người tang phục này một tốp người lào xào nói chuyện. Thỉnh thoảng một người trong bọn lại ngừng lại, đến lấy miếng trầu hay điếu thuốc lá ở cái quả sơn sẵn sàng trên tay một người đàn bà quần áo sồ sề ân cần mời chào.
Càng xa khu thành phố, trên cao kia càng mở rộng ra. Ánh sáng lấp lánh như bạc trong hơn. Gió lạnh hiu thổi rào rào, đánh át cả những tiếng khóc đã khản đặc. Cái mũ bện chuối và cái gậy tre nhỏ treo ở đầu cỗ đòn chao đi chao lại càng thêm mạnh.
(Viết xong tháng 9 năm 1942
In Phổ thông bán nguyệt san , 16-6-1943Nhà xuất bản Tân Dân - Hà Nội - 1942)