Chương X

Mặt trời vẫn không thấy. Ánh sáng xám ngắt đã không tươi mà còn cứ lịm đi. Mây như nhuộm mực đen, không lúc nào thưa. Gió thổi hun hút.

- Reéttt! Từ thuở bé đến giờ tôi chưa thấy năm nào lại rét như năm nay đấy.

Người đáp lại cũng rỉ rên:

- Rét thật! Đêm qua không thể sao ngủ được. Chiếu đắp lên mình như là nước đá ấy. Nhất là hai bàn chân sao mà buốt thế, bị cưa đi cũng không sợ bằng. Cả thằng nhớn, thằng bé rúc vào nách mình mọi khi như cái lồng ấp ấy mà giờ cũng chẳng mùi gì.

Một giọng sửng sốt góp vào:

- Hôm qua tôi vào hàng cơm, có người nói bên kia sông, cả người và trâu cày quay lô ra chết.

Dưới này, cái giành đã xếp đầy ngói và kéo lên chót vót trên dãy "ba lăng", cô phu hồ lanh lảnh gọi:

- Các cụ phó ơi! Chuyện gì mà gớm thế? Lấy ngói đi.

- Được! Người ta có điếc đâu mà réo lên thế?

Cô phu hồ liền cười hơ hớ, khoe bộ răng đen láy. Hưng chạy qua, huỳnh huỵch. Một cánh cửa to ngoạm cạnh vào vai. Cô nọ cúi mặt che miệng nhổ cốt trầu, mắt õng ượt nhìn ra chỗ khác. Hưng mặc kệ. Hưng chỉ để ý có bức tường dưới chân đựng một hàng dài cánh cửa mà Sinh đương quét sơn. Vứt nhẹn một cánh xuống, Hưng bảo Sinh:

- Hết thì gọi tôi đấy. Tôi lại đàng kia đánh búa.

Sinh nhìn Hưng đi, vai dày rung rung. Hưng mặc có cái maillot và cái chemisette , da thịt vẫn nâu hồng. Sinh lắc đầu rồi đưa mắt theo những ngọn chổi quét mềm những lớp sơn lên gỗ. Chưa được nửa cánh, Sinh lại ngồi phịch xuống tấm ván, nhăn mặt:

- Khó chịu quá! Sao mà khó chịu đến thế này?

Dứt lời, Sinh khịt mũi mấy cái rồi nhổ mạnh ra đất thứ nước lầy nhầy làm lợm cả người. Sinh vứt chổi vào hộp, tay tì lên gối, ôm trán và day day. Vô ích! Trong óc Sinh càng chói nhức, mệt mỏi. Cực quá Sinh kêu rít mấy tiếng nguyền rủa rồi gò ngực lại mà ho, ho sặc sụa tưởng tim phổi bật ra mất! Chân tay Sinh hoàn toàn rã rời. Sinh choáng váng, cố kéo lê tấm ván sát vào tường để tựa sống lưng đã ê ẩm như bị dần từng đốt xương. Vừa thở hổn hển Sinh vừa ghê rợn vì đờm đắng cứ lấp ló ở cổ họng và khắp ngực tức tối không sao chịu được.

- Phải nghỉ thôi!

Sinh tự nhủ và thấy nguy hiểm nếu Sinh còn cứ cố gắng gượng. Với cái sức khỏe ọp ẹp, Sinh không thể đè được những mầm bệnh đã có dịp nảy nở rồi. Làm nữa, Sinh không khéo lại ốm nặng hơn những lần trước, mà lần Sinh khỏi chưa bao lâu mới đây đã là những nhời đe dọa.

Tiếng đập sắt vang trong gió lạnh cùng những nhịp của ba đôi cưa. Một cô phu hồ đã cất giọng não nuột hò mấy câu đò đưa đầy lưu luyến. Trên mái ngói mới, vài loạt cười lan ra. Sinh lờ đờ nhìn mọi người, Sinh thấy đau xót cho Sinh chừng nào nếu Sinh phải nghỉ việc. Sinh vừa phải chịu những giày vò, tối tăm của sự bất động, Sinh vừa bỏ số lương năm hào một ngày, ít nơi trả như thế và không là thợ chuyên môn thì khó mà kiếm được. Lúc ban ngày, sự làm việc làm Sinh tuy nhiều khi mụ đi nhưng Sinh lại càng ham sống với những sự vật có một sức quyến rũ vô cùng ở chung quanh Sinh. Chứ nằm yên mà hoang mang nghĩ đến sự chết thì Sinh ghê sợ lắm. Sinh không thể và không dám tưởng tượng trong cái chết đó lại có Sinh. Dù chỉ một giây thấy mình sẽ chết, Sinh cũng gai hết người, và tâm trí tối sầm lại, có thể phát điên.

Một ý nghĩ bỗng vụt ra. Lòng Sinh giãy lên như bị một bàn chông dận mạnh. Ngay giờ đây Sinh đương còn sống, Sinh chỉ dừng tay và không gần chỗ đông đúc có một chốc mà người ta vì mải miết chẳng ai để ý đến Sinh. Sinh với muôn nỗi đau khổ nếu tách riêng ra đoàn thể mọi người thì sự sống còn của Sinh như cát bụi ấy có thấm thía gì?

Sinh cựa mình. Sinh thấy không thể nghỉ hẳn cả buổi được. Sinh vào gian chứa đồ đằng cuối sân kia, trốn nằm nghỉ mươi phút cho bớt mệt mỏi rồi ra làm.

Anh cai trẻ tuổi đã đến. Sinh đứng dậy chào. Anh cười, móc gói thuốc lá ra mời Sinh:

- Anh hút với tôi một điếu cho ấm.

- Cảm ơn bác, tôi ho và không biết hút.

- Thì cứ lấy một điếu phì phèo chơi cũng được.

Sinh lắc đầu:

- Như thế thì phí quá. Thôi cám ơn bác.

Chờ người cai châm lửa xong, Sinh ngập ngừng:

- Xin phép bác tôi vào kho nằm một chốc. Từ sáng đến giờ tôi chóng mặt, khó chịu trong mình quá!

- Không! Không! Anh mệt thì cứ về hẳn nhà mà uống thuốc rồi nghỉ ngơi, mai kia hãy đi.

Chật tay áo, người cai xem đồng hồ:

- Bây giờ là chín giờ, tôi biên nửa công cho.

Sinh thong thả:

- Cảm ơn bác, tôi không mệt lắm mà nghỉ hẳn. Vừa phần về nhà buồn nghĩ vơ vẩn chỉ thêm ốm người, vậy xin phép bác như thế.

Gian buồng dùng làm kho ngổn ngang những xẻng, cuốc, bao gai, dây thép và hàng trăm thứ nữa. Mùi nồng tường vôi mới bốc ra làm không khí lạnh thêm. Sinh trải chiếu lên ba cái thùng xi măng. Sinh nằm lọt vào chỗ trũng, lấy cái chăn của người gác đắp. Sự ấm áp dần đến ôm nhẹ hai bàn chân Sinh. Sinh nhắm mắt lại, cố lắng tâm trí để tinh thần chóng được tỉnh táo. Thì chưa đầy dăm phút, Sinh phải trở mình vì cổ họng tức tức, cơn ho chỉ chực sặc ra. Nhưng nằm nghiêng như thế lại bị ngực đau chói, Sinh lại phải nằm thẳng.

Chợt cả người Sinh nảy lên, Sinh choàng dậy như bị mấy chục roi da quật xuống. Sinh ôm ngực mà ho. Tiếng ho quang quác ầm cả gian buồng. Nhổ xong, Sinh càng thấy tim phổi quặn lại. Sinh đành chịu để sự mệt mỏi vật ngã Sinh ra chiếu. Sinh cứ nằm co quắp thế mà thở những cái nóng rát.

Không! Sinh phải về nhà thôi. Sinh còn ho nữa, còn rã rời nữa. Sinh phải về nhà dù như thế là một cực hình chịu đựng. Thật là một cực hình chịu đựng còn khổ hơn cả đói rét.

Sinh xin phép xong thì run run nắm lấy bàn tay của người cai đưa ra chào Sinh với mấy câu an ủi. Anh ta cùng Sinh ra tận cổng ngoài và nhìn theo cho tới khi Sinh rẽ sang phố Cửa Nam. Thoáng nghĩ ra, anh toan gọi Sinh lại để thuê xe, nhưng Sinh đã mất hút không biết ở lối nào. Chính Sinh thấy đi xe là một sự hao phí, nên còn có thể bước được Sinh cứ dấn lên.

Kéo cao cổ áo, tay ủ sâu vào túi, môi mím chặt để giữ sự run rẩy, Sinh đi sát vào trong hè, giữa những lớp người xuôi ngược dồn dập.

Hôm nay thứ bảy trước ngày lễ, phố xá càng huyên náo. Xe tay, xe đạp chạy tối cả đường. Gồng gánh chắn gần hết cả bờ hè. Tiếng chuông inh ỏi và tiếng ếp rối rít bị nghẹn hẳn trong cái ồn ào. Đây kia, chỗ Cửa Nam đã đông nghịt, nhìn vào không thể nhận được chỗ nào có hàng gì. Hai cổng chợ mở rộng mà còn như bị xô đi bởi kẻ mua bán ra vào.

Sinh vừa qua khỏi đây, một loạt tiếng giày guốc khua ầm đánh vào tai Sinh như hàng vạn tiếng rèn sắt. Các trường tư nghỉ sớm, học trò tuôn ra tràn đường. Gái như trai, họ đi rầm rập, tà áo màu phấp phới, cười nói ran ran. Tất cả những tủ kính rung lên. Người trong nhà đều nhìn ra, tưởng chừng cũng sắp bước mải miết.

Đến chỗ rẽ đầu Bờ Hồ, Sinh phải dừng lại. Ô tô các ngả phóng như mưa rào với những đoàn xe đạp băng băng của tụi học sinh vội vàng và bạt mạng. Hồ Gươm mở ra, mặt nước và cây cối ào ào. Màu áo, tiếng cười nói, rực rỡ hơn, rộn ràng hơn.

⚝ ⚝ ⚝

Người cai trẻ bật nói lên với bà cụ An:

- Thưa cụ thế nào?

Cả cụ lang và bà cụ An đều giơ tay ra hiệu yên lặng. Sau đó cụ lang lại cúi đầu, mắt lim dim. Bàn tay Sinh lạnh, rũ ra trên cái gối kê cao. Dưới ba ngón tay mỏng dài chẩn mạch của cụ lang, cổ tay Sinh xanh bệch nổi những cái phập phồng yếu và không đều. Chợt, cụ lang phào ra một tiếng thở dài. Cụ đặt cánh tay trái Sinh xuống, quay sang bên kia nhấc cánh tay phải Sinh lên.

Sinh vẫn không nhúc nhích, không chút hay biết người ta làm gì bên cạnh mình. Mắt Sinh thâm quầng nhắm nghiền. Tiếng thở của Sinh chìm hẳn đi giữa tiếng thở mọi người.

Người cai trẻ càng băn khoăn nhìn vào mắt Sinh như không thể rời ra được. Cây đèn trên bàn chiếu chõ xuống giường. Qua ánh sáng vàng nhờn, sắc mặt Sinh mướt thêm, các chỗ gồ, chỗ trũng rắn và sâu hơn. Sự đau xót bị bóp lại trong người Sinh, rên rỉ cả ở những nét tối ấy. Và mũi Sinh hếch lên với hai lỗ đen ngòm, như tức tối không thể thở hít được thêm chút nữa khí trời vào trong tim phổi.

Bên ngoài, một lũ hầu hết là những trẻ con hàng xóm, bâu kín lấy những chỗ liếp hở. Nhìn qua các kẽ rộng nhất, thằng bé mắt thô lố đem nước cho Sinh hôm kia hồi hộp vô cùng. Cả chị em đứa con gái mà bố mẹ cứ bỏ đi làm biền biệt, Sinh vẫn phải mua quà và cho tiền ăn cơm. Trông người Sinh và vẻ nghiêm trọng của cụ lang, chị con bé nó băn khoăn quá. Nó tự hỏi Sinh ốm nặng và cụ lang ngồi xem mạch lâu như thế, nói dại liệu Sinh có chết không? Mà Sinh chết thì ai làm ma cho Sinh? Và đám ma ấy có được kèn trống, nhà táng, nhiều người khiêng và nhiều người khóc lóc rầm đường như người giàu trong xóm, hay người ta lại bỏ Sinh vào cỗ săng đóng đinh, xỏ đòn gánh khiêng veo veo như khiêng con lợn chết qua những phố vắng? Không! Nó không muốn Sinh chết và bị như thế! Sinh mà như thế thì nó thương lắm vì chẳng bao giờ lại có người chịu vuốt ve nó và cho tiền nó như Sinh.

- Đứng yên nào! Ngó ngoáy mãi lại chết cả lũ bây giờ! - Cái Sao và thằng bé mắt thô lố phải thích mạnh vào lưng con bé nọ và mấy đứa trẻ chen nhau để nhìn rõ hơn.

Trong nhà, cụ lang đã bỏ nốt tay kia xuống. Trống ngực mọi người đều đập mạnh khi cụ ngẩng mặt lên, chậm rãi nói:

- Kể ra mạch trầm lắm, nhất là về tâm và phế. Đây tôi nói thật, không phải tôi có ý cầm bệnh đâu, bệnh này tốn thuốc lắm, tôi chỉ cắt cho ba thang nếu bệnh không chuyển thì nhà nên mời cụ lang khác.

Người cai trẻ vội vàng:

- Thưa cụ, chúng tôi không dám nghĩ gì đâu ạ, xin cụ cứ chạy chữa cho, chúng tôi xin hết lòng theo thuốc cụ. Sự tốn kém chúng tôi đâu dám quản ngại!

Bà cụ An tiếp nhời nhưng không ăn nhập gì với câu trên:

- Phải! Tôi biết cậu Sinh rồi đây còn là thuốc, còn là phải tẩm bổ. Ngay khi cậu ấy mới đến, tôi chỉ trông qua sắc mặt và nghe qua tiếng nói là rõ cậu ấy yếu lắm!

Một ý nghĩ đen tối thoáng qua, bà cụ An vội nói bắt vào câu của người cai:

- Nhưng còn nước còn tát, miễn là nhờ cụ đây mát tay và phúc ấm tổ tiên nhà cậu ấy mà cậu ấy sống, gần gụi khuya sớm ở đây với tôi.

Cụ lang chùi mắt và kính xong, cáo từ về. Người cai đã cầm sẵn ba tờ giấy bạc, hai tờ đưa cho cụ lang:

- Thưa cụ, đây hầu cụ tiền xe và ba thang ạ.

Còn một đồng, anh quay ra bà cụ An:

- Thưa cụ, đây cụ làm ơn mua than củi, thức vặt và nhờ người trông nom cho anh Sinh.

Bà cụ An cười nhẹ:

- Vâng! Già xin cám ơn bác hộ cậu Sinh. Nhưng thôi, các cái đó đã có già.

- Không! Cháu thật tình, xin cụ nhận cho.

Bà cụ An cười, lắc đầu:

- Già đã nhất định như thế bác nên nghe, nếu không là bác khinh già nghèo cả đồng tiền, nghèo cả bụng dạ.

Dứt lời, bà cụ quay ra gọi bố thằng bé mắt to đứng khép nép ở một góc nhà:

- Bác Sơ, bác đi theo cụ lang, và đây một hào, bác về xe cho chóng.

Cụ lang và người cai chào bà cụ An đi ra. Còn mình bà cụ, gian nhà lúc này âm thầm lạnh lẽo quá. Bà sờ rờ kéo chăn đắp cho Sinh rồi thu xếp những ấm chén, chai lọ để ngổn ngang trên bàn. Trông lại, thấy cổ Sinh còn hở, bà cụ liền kéo chăn lên, vuốt mép chăn ấp kín lấy vai.

- Ngủ mệt quá!

Bà cụ An tự nhủ và mừng thầm. Bà cụ tin rằng người ốm ngủ được nhiều là có cơ khỏi. Sinh chợt thở nức mấy tiếng nhỏ rồi chép miệng, ú ớ. Sinh trở mình, vừa cựa quậy vừa xốc chăn trùm đầu. Sau đó giây phút, yên lặng trở lại, mang mang buồn với mùi dầu bạc hà đọng lại trong không khí. Bà cụ An thần mặt ra, đầu gối run run. Bà nheo mắt nhìn một nửa mặt Sinh khuất tối. Bà lo lắng tưởng đến Sinh sắp dậy và ho rũ rượi rồi ngất đi như lần trước.

Lại sát giường Sinh, bà cụ An cúi thêm cái lưng đã còng xuống. Bà cụ xoa lên vai Sinh, trong tâm trí thều thào "Khổ thật! Khổ thật! Tội nghiệp thật! Tội nghiệp thật!". Đồng thời bà cụ nao nao nghĩ đến cảnh của hai đứa cháu cũng bồ côi cả cha mẹ và cũng không biết trông cậy vào một ai, rồi đây sẽ ra sao. Một lúc lâu, Sinh đã nằm yên. Bà cụ An vặn nhỏ đèn, lọm khọm về nhà.

Những ánh đèn đây đó đã nổi lên, thấp thoáng qua bóng tối và khí lạnh mờ mờ. Chỉ còn thưa thớt mấy người đi làm muộn bước mải ở ngoài đường. Gió giật thình thình những cửa liếp và những phên tre. Vài tiếng chó thất thanh sủa lên, đuổi hóng người ngoài sân. Run bần bật và xuýt xoa, họ còn vo gạo, rửa rau, mải mốt để nấu gấp miếng cơm ăn giờ mới chạy được. Nguyên những hàng gạo mắm đằng đầu ngõ vẫn mở toang, sáng trưng, đón các kẻ chịu đựng và tiền ngày gạo góp, muốn lãi bao nhiêu cũng đâm đầu vào.

Bà cụ An uống xong hai chén nước chè hột thì bảo cái Sao đặt thằng Vu ngồi chơi để dọn hàng. Sao quét tước cửa và những chỗ ăn uống, bà cụ xếp bát đĩa vào rổ, đặt những cút đong rượu vào giá cùng những chai to, lau chùi chõng ghế rồi dốc cái hòm gỗ nhỏ đựng tiền hàng ra tính. Sau đó Sao xuống bếp đun nước để rửa ráy các thứ đồ dùng mặn muội và cả cho thằng Vu và nó nữa.

Như mọi khi và như bao năm, xong những công việc này đều vào khoảng tám giờ hơn. Cái vóc người nhỏ bé, lom khom và lẩy bẩy của bà cụ vẫn chưa chịu ngả ra giường, nghỉ ngơi. Nhưng cái khát làm se cổ họng và khó thở thì bà cụ không thể chịu được. Bà cụ ngồi thở ít phút lại rót nước trong ấm giành ra uống. Cái Sao đã bưng chậu thau con nước nóng lên. Tới đấy thì nó không còn phải làm gì nữa, được phép vào giường ngủ trước với em.

Yên lặng được một lúc, cái thân thể mỏng mảnh của bà cụ An lại đứng dậy. Bà cụ bê cái ghế đẩu đến trước tủ, đứng lên nhấc ba chiếc chén con và đĩa hoa trên bực tam cấp xuống. Bà cụ thay hoa và nước mới, thắp nhang cắm vào bát, rồi, một hồi chuông gióng lên. Tiếng chuông vang mau, khoan, ngân nga. Hương nhang đen ngát. Hoa thơm thoang thoảng. Ánh đèn hoa kỳ hơi chập chờn vì gió lùa. Bà cụ cúi thấp đầu, tay chắp ấp vào miệng. Những tiếng khấn lâm râm không ai nghe rõ cứ dần đi sâu vào bóng tối.

"Nam vô A di đà Phật. Nam vô A di đà Phật, Bảo Đại đệ nhị thập niên, thập nhị nguyệt, bát nhật, Phúc Xá xã, Hà Nội tỉnh, tên con là Trần Thị Phương, tâm thành lòng cảm khấn nguyện chư Phật mười phương phù hộ độ trì cho tên Lê Văn Sinh tai qua nạn khỏi. Xin chư Phật mười phương chứng minh, chứng quả, tiêu trừ ma quái, đổi dữ nên lành mà cho Lê Văn Sinh gặp thầy gặp thuốc, một tháng chuyển hai tháng đỡ, mạnh khỏe làm ăn được, dương phù âm trợ để báo đền công đức… Nam vô A di đà Phật,… suỵt… Nam vô A di đà Phật, suỵt…"

Bà cụ An còn khấn nhiều nữa. Trong cái giọng thiết tha, bà cụ lặng cả người đi và không còn chút cảm giác gì với sự vật bên ngoài. Tâm trí bà cụ càng tê mê, nặng trĩu xuống. Rõ ràng, những bức tượng sơn son thếp vàng, ngồi xếp bằng trên đài sen mắt lim dim, miệng mỉm cười, nhìn và nghe từng nhời của bà cụ qua như là một làn khói xam xám, chập chờn và thăm thẳm đắm đuối. Bà cụ An lại khấn cho cả cái Sao, thằng Vu và mình nữa mà bà cụ không ngày nào dám quên rằng chỉ rời sự trông cậy và tin tưởng một phút thôi thì cả ba người sẽ trầm luân, thêm vào sự khổ ải muôn đời ngàn kiếp của những kẻ gian ác, xấu xa bị trừng phạt.

Hồi chuông nữa rung lên. Bà cụ An rút hai nén nhang ở bát thờ ra, gạt tàn xuống một chén nước. Cánh tay bà cụ gầy guộc rung rung thêm. Cầm chén nước thải sắp cho vào thang thuốc sắc cho uống, bà cụ như cầm cả cái tính mệnh thoi thóp của Sinh.