Khi Đứa Con Ra Đời Chương 9
Càng gần đến ngày cuối lớp huấn luyện, bọn Thái Trang, Bích Nga càng quấn Lương cả trong những phút giải lao, và, những giờ nghỉ trưa, nghỉ tối, Lương vẫn cứ giảng thêm, chuyện thêm. Trưa nay, cũng lại thế. Lương vẫn ôm cái cuộn gối và chăn trong lòng nhiều lúc đã hất tung ra. Quơ gọn lại rồi chẳng cần tựa gì cả, Lương vẫn cứ nhôm nhổm nói. Trước mặt Lương, Trần Văn nằm sấp bụng càng ngây người ra nghe, giống hệt đứa trẻ bị lôi cuốn. Thái Trang thì đăm đăm, thỉnh thoảng lại nhìn sâu vào mắt Lương như tìm hiểu thêm những kỳ diệu trong các câu chuyện. Bích Nga, vẻ mặt luôn luôn biến đổi, lắm phút phải cúi cúi để giấu sự cảm động không thể nén nổi của mình. Cuộc vượt ngục ở Hỏa Lò, hay là vượt nhà thương Phủ Doãn thời kỳ ba mươi, ba mốt của anh Sao Đỏ. Cuộc vượt Côn Đảo của anh Tô Chấn, anh Tống Văn Trân cũng thời kỳ đó. Gần đây thì có cuộc vượt ngục của anh em tù Sơn La, ở Căng (1)Nghĩa Lộ. Kể ra còn nhiều nữa, có cuộc thành công, có cuộc không thực hành được, nhưng đều góp được rất nhiều kinh nghiệm và chứng tỏ sức sống của cách mạng.
- Nghe nói có nơi giam hơn hai trăm đồng chí mà chỉ còn sống một trăm người phải không?
Bích Nga tần ngần hỏi:
Lương cười:
- Còn sống được những một trăm người cơ à? Còn mười người thì có! Năm bốn hai, bốn ba ngoài Côn Đảo đưa tin về có banh (2)chỉ trong hai năm, số anh em bị giam là một trăm bốn mươi người mà chỉ còn có mười lăm người.
-----
(1)Camp: trại tập trung.
(2)Bagne: trại giam.
Cả Bích Nga và Thái Trang cùng thở rít lên:
- Mười lăm người!
- Mười lăm người!
Lương lặng đi giây phút.
- Anh em còn sống về trong đất kể chuyện lại là đày ra Côn Đảo rồi, các đồng chí chúng ta đã ăn uống khổ cực, manh quần tấm áo cũng thiếu, mưa nắng gió rét trần truồng, vậy mà vẫn cứ còn bị luôn luôn tra tấn. Có đồng chí bị ho lao, anh em xin nhau được một bộ quần áo cho đồng chí ấy, thế mà một hôm đồng chí đã gọi anh B... ở trong Tê-ư cùng bị bắt với mình, nằm ở bên cạnh, nhường lại bộ quần áo này, bảo rằng đồng chí ấy biết mình không sống được nữa, vậy anh B... mặc để sống mà hoạt động cho Đảng. Nghe đồng chí ấy giối giăng anh B cảm động lắm, khẩn khoản nói với đồng chí ấy cứ nên giữ mà mặc thì đồng chí ấy khóc nức nở:
"Thế các anh em không cho tôi làm nhiệm vụ với Đảng sao? Hôm sau thì đồng chí ấy chết!"
Hương hoa lý, hoa cau, hoa mộc lại theo gió thoảng vào nhà cùng tiếng chim ríu rít. Thái Trang bậm môi lại, anh đã tưởng Bích Nga hay Trần Văn sẽ bật tiếng nhưng cả hai đều cúi đầu, lặng hẳn đi và như cố giữ nước mắt.
Thái Trang chờ Lương và mọi người như đã qua được khắc giây xúc động, bèn hỏi sang chuyện khác:
- Nghe nói các anh em đồng chí ta rất thích đọc Nguyễn Du, Đoàn Thị Điểm lắm phải không?
- À! Quên tôi chưa kể với các cậu, ngay trong xà lim án chém, ta vẫn truyền tay nhau quyển Kiều đã rách nát, trong khi đó nhiều đồng chí hoạt động ở nước ngoài cũng giữ cẩn thận những tác phẩm nọ. Ai được giữ, ai được mượn lâu thì quý như...
Trần Văn vội tiếp:
- Không! Quý hơn vàng!
Lương gật đầu cười:
- Phải, phải, quý hơn vàng! Vì vàng thì còn dễ tìm, dễ có, chứ những tác phẩm đã thành gia tài của dân tộc như vậy, thì phải là sản phẩm của cả một quá trình đấu tranh và phát triển của nền văn hóa dân tộc chân chính, và cũng là kết tinh của một thời đại trong lĩnh vực văn học nghệ thuật.
Lương lại kể thêm nhiều chuyện, ngay trong những ngày ở các nhà tù Sơn La, Hỏa Lò Hà Nội, đặc biệt ở Côn Đảo, rất nhiều anh em chịu khó nghiên cứu các môn triết học, văn học phần để bồi dưỡng về mặt lý luận cơ bản của mình, phần vì các sách loại này rất hiếm, lại bằng chữ Pháp, chữ Hán, nên ai mà được nghe dịch, nghe giảng, thảo luận thì rất ham thích.
"Vậy mà ngày nay ở tù về, có hẳn bên mình những chồng sách! Như vậy, càng phải lao vào hoạt động. Phong trào cách mạng đang mở rộng, lên cao, muốn công tác tốt thì phải hiểu biết các mặt sinh hoạt của xã hội trước kia cũng như ngày nay để tiến hành các cuộc vận động cho đúng. Vì thế đọc sách không phải để trốn vào trong sách, ngủ yên và quên mọi sự, mọi việc của sự sống. Mà để mở rộng sách ra, đi thẳng vào cuộc đời, vào xã hội, tích cực gánh lấy mọi trách nhiệm trước quần chúng, trước tổ quốc với những điều hay điều tốt, điều tươi đẹp mà mình khám phá, thấm nhuần ở trong sách. Đọc sách, hiểu sách để vì chân lý, vì chủ nghĩa nhân đạo cao quý nhất của con người là chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản, phải tích cực đấu tranh, vạch rõ cho mọi người thấy và cùng ta đấu tranh. Đấu tranh với những sách báo văn học nghệ thuật sai trái, lệch lạc, thoái hóa, phản khoa học, phản động, đang gieo rắc nhiều nguy hại trong một số thanh niên, hay là những luận điệu khiêu khích quá trớn vô cùng nguy hiểm của bọn tờ-rốt-kít giả danh Mác-xít, giả danh cách mạng".
Nghe Lương nhấn mạnh, cả Thái Trang và Vũ Sinh đều tự nhủ:
- Có bọn thằng Búa Thép và cái nhà xuất bản Tia Sáng đấy!
Thái Trang lại không thể không tự hỏi: "Sao mà đến tận bây giờ bọn này vẫn cứ liến liến các thứ giọng: Nào đường lối chủ trương của Việt Minh là cải lương và hữu khuynh nên đã gây nên sự chịu đựng của hơn hai triệu nông dân, thợ thuyền và dân nghèo bị chết đói! Nào Liên Xô vẫn cứ phải bắt tay Anh Mỹ, không dám mở rộng phạm vi cách mạng vô sản, sang các nước thuộc địa, bán thuộc địa ở Đông Nam Á!...
Trong khi ấy, thợ nhà in của chúng nó vẫn cứ phải bám lấy Hà Nội, bám lấy cái nhà Tia Sáng in thuê các sách báo mà lĩnh đồng lương tháng cho gia đình khỏi chết đói, để cho tụi lý luận, chính trị và "cộng sản không Đảng" vô tư và triệt để của Búa Thép chạy loạn về Hà Đông ăn ở vung vinh, bè bạn rỗi rãi chẳng còn biết làm gì hay dám làm gì, ngày ngày la cà bàn luận về chính trị, thời thế và chửi. Chửi phong trào cách mạng đang mở rộng. Chửi Việt Minh. Chửi bất kỳ cuộc đấu tranh hay bất kỳ tổ chức gì của các hội Cứu quốc!..".
- Anh Lương lại mệt rồi, các ông phải để anh còn nghỉ mà lấy lại hơi sức chứ. Thôi anh Lương, mặc, không trả lời ai nữa. Anh uống nước đi rồi...
Lương đón bát nước chè xanh của Bích Nga đưa. Lương rung rung đùi.
- Phải! Bưởi Ngà lại đi hái chè về nấu cho anh em uống. Chè vùng đây ngon có tiếng. Ở Sáu Kho cũng như Xi măng, nhiều ông cụ, nhiều đồng chí công nhân nhà ta sáng ra mà không được hai bát nước chè này thì đừng hòng mà làm việc đến trưa!
Bích Nga bẽn lẽn:
- Sao anh Lương thích uống mà không bảo ngay em từ hôm đầu.
Bích Nga nhìn kỹ thêm gò má, cằm và thân hình Lương.
- Anh Lương à! Anh mới có bốn mươi thôi, mà nhiều người năm mươi, sáu mươi cũng không già bằng!
- Không phải thế đâu cô Bưởi Ngà ạ! Có một qui luật mà trong lĩnh vực khoa học và chính trị, tiến bộ và cách mạng, không chịu để nó chi phối: qui luật già lão. Hay nói một cách khác, khi để nó chi phối tức là đi tới sự thoái hóa, sự chết. Sự tồn tại hay là sự sống của một nền khoa học văn minh tiến bộ, của một đường lối và chế độ chính trị thích ứng với trào lưu tiến hóa của xã hội là sự trẻ mạnh và phát triển không ngừng. Chính trong sự vận động và trong phong trào đấu tranh này chúng ta càng trẻ mạnh và không chịu sự già cỗi!
Cả Thái Trang và Trần Văn.
- Như vậy thì cũng phải ở cả trong văn học, nghệ thuật và tư tưởng nữa chứ!
- Đúng thế! Đúng thế! Mà chỉ có nền văn nghệ và học thuật vì dân tộc, vì quần chúng lao động, vì nhân loại tiến bộ, khoa học và cách mạng, thì mới có sức sống và trẻ mãi, tiến mãi...
Thái Trang nắm tay Lương:
- Anh Lương! Anh rất thích thơ chắc anh cũng phải thích làm thơ chứ?
Lương một tay choàng lấy vai Thái Trang, một tay lay lưng Trần Văn:
- Thích thơ... thích thơ lắm! Nhưng tớ lại... tớ lại thích làm "thợ" cho hợp sức mình, cho mình hoạt động có hiệu lực hơn. À mà hai cậu dạo này làm thêm được mấy bài thơ, mấy bản nhạc nữa rồi, tớ có mấy cơ sở thanh niên học sinh thích nhạc và thích văn thơ lắm, để hôm nào tớ dẫn hai cậu đến với họ nhé.
Bích Nga đi sau nhẹ nhẹ khép cửa để Lương nằm nghỉ. Thái Trang lại thơ thẩn ra vườn sau chùa. Trần Văn ký họa thêm mấy cảnh dưới đồi, mấy đầu rồng, kỳ lân và chó đá ở hai góc thềm và cổng chính để chuẩn bị cho một bức tranh. Bích Nga lại xuống bếp giã gạo với chú tiểu, nghe chú kể thêm nhiều chuyện của làng chú, của quê sư tổ, của vùng quanh đấy. Bọn Vũ Sinh đi bơi ngoài đầm sen vẫn chưa chịu về, chắc lại còn tìm mua hoa quả quà bánh cho mọi người.
⚝ ✽ ⚝
Bên song cửa, Lương phe phẩy quạt, lim dim nghe những nhịp thở đều nhẹ và sâu của mình, vừa hình dung ra mấy việc chính sẽ cùng Vi Chấn và xin báo cáo lên xứ ủy.
Tuy đã tập trung tư tưởng nhưng Lương vẫn không thể ngăn giữ tâm trí lại cồn lên vì bao nhiêu hình ảnh và sự việc chung quanh. Đây,... vầng trán vằng vặc, tiếng cười ha hả vô cùng hồn nhiên, cởi mở, và sức thuyết phục mãnh liệt trong các buổi tranh luận và các bài viết đăng trên báo công khai cũng như bí mật của đồng chí H. trước ở Hỏa Lò Hà Nội với Lương. Đây nữa, gương mặt như đồng hun kiên nghị trung hậu vô cùng và giọng nói sang sảng của đồng chí Đ. cùng Lương đi đày Côn Đảo ở chung banh, đã giảng giải bồi dưỡng rất tận tình về lý luận chính trị về các mặt kiến thức cho Lương cũng như cho tất cả những đồng chí thợ thuyền khác. Và đây nữa đồng chí C. cũng là học trò trường Bách Nghệ ở Hải Phòng: cách ăn nói xử sự thì đúng mực và rất tình nghĩa, mọi hoạt động cũng như chủ trương thì tháo vát, sáng suốt qua hết giai đoạn này đến thời kỳ khác đen tối, gian lao, nguy hiểm, bao giờ cũng gắn chặt với cơ sở với quần chúng giữ vững các mối liên lạc. Ở các đồng chí này, từ những chi tiết hàng ngày trong khi còn bị tù đày cũng như khi ra tù, hoạt động bán công khai rồi sau rút hoàn toàn vào bí mật... nhất nhất cứ hiện ra như đang ăn ở sinh hoạt với Lương.
"Tất cả đều bị đế quốc "treo đầu" với giá hàng vạn đồng và các thứ quyền lợi, chức vụ cho bất kỳ kẻ nào phát giác, chỉ điểm tông tích giúp chúng bắt được đấy!"
Thế mà gần đây, đồng chí này viết thư thăm Lương và dặn dò công việc. Đồng chí kia gởi tiền - chao ôi! Tiền sinh hoạt phí rất nghèo ngặt của mình - cho Lương uống thuốc. Người thì tìm hỏi đến tận nhà bố mẹ nuôi đứa con gái nhỏ của Lương cho nó vải của quần chúng ủng hộ mình để nó may mặc, và động viên thêm gia đình ân nhân nọ. Nhưng điều quan trọng nhất, làm Lương phải suy nghĩ thấm thía nhất, vẫn là... vai trò lãnh đạo và chủ trương đường lối mà tất cả các đồng chí của Lương càng ngày càng được thêm tín nhiệm. Trong phong trào từng phen bị khủng bố, bị phá hoại rất nặng rất sâu, nhưng không một phút giây nào quần chúng không thấy ngọn cờ của Đảng vẫn giương cao, tiếng nói của Đảng vẫn vang dội, và tương lai tất thắng rực rỡ sẽ tới với một đội ngũ tuyệt đối trung thành đi tiên phong trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp.
Bọn Bích Nga cứ suỵt suỵt ra hiệu cho nhau giữ yên lặng và bảo nhau hơn hai giờ hãy họp. Họ tưởng Lương đang ngủ mệt. Nhưng đúng hai giờ kém bảy phút Lương trỗi dậy, lại rót uống một bát nước chè xanh, ra bể nước mưa múc nửa chậu thau rửa mặt, đoạn mở cặp lấy tập tài liệu gọi mọi người vào làm việc.
Tối hôm ấy Thanh lại chủ trì buổi thảo luận bài mục mới. Lương một mình xuống làng ngay sau bữa cơm chiều để gặp Vy bố và Chấn đi lấy chỉ thị mới của xứ ủy về phổ biến. Đến nhà cơ sở, Lương không thể không hồi hộp thấy báo tin cuộc họp chuyển địa điểm sang sông, cách trại cụ Hương ngót mười cây số, phải đi ngay và đi miết mới kịp. Như thế chỉ gà gáy sáng lúc hai giờ hay ba giờ là cùng, Lương sẽ phải dậy trở về với bọn Thanh.
Những vọng gác và trạm gác khu bên đây nghiêm ngặt hơn nhiều. Từng chặng đã có tự vệ kiểm soát lại còn có người chuyên trách đón nhận Lương và đưa đến chặng khác. Càng tới gần những ấp những trại những làng ở sâu vào vùng đồi núi bên trong càng thấy dằng dặc, cẩn mật. Thanh nữ canh gác nhiều hơn, đông hơn với các trai tráng. Gươm, mã tấu lăm lăm trong tay, quần ống túm, áo thắt vạt chẽn, bịt khăn vuông... có người chỉ để hai đôi mắt long la long lanh rất nghiêm nghị, oai dũng.
Lương chưa kịp định thần để bước lên thềm vào nhà thì có một người choàng lấy.
- Lương phở ơi! Lương phở! Mày đi gấp thế lại mệt lắm đấy! Cái dạ dày quý tử của mày dạo này lại yêu sách toàn cơm nếp phải không?
Đúng giáo Chung! đúng giáo Chung chuyên trách nông vận, năm 1931 đi Côn Đảo rồi Bắc Mê năm 1940 - 1941 với Lương. Nhưng bộ mặt của ông đóng vai tổng sư chỉ giữ có núm ria quen thuộc xưa cũ, còn nay sao mà sắc sảo, lanh lợi và võ tướng thế?
Lại một người nữa bá cổ Lương, vừa day day lưng Lương:
- Mẹ kiếp, đã ho được đến ra máu, chúng nó phải cho về nhà thương Hà Nội mà vẫn không tìm cách trốn được, chúng ông ở trong Hỏa Lò nghe tin mày, chúng ông cứ muốn thụi cho mày mươi quả cho thật thối ngực ra!
Đúng là Huy! Cũng đúng là Huy ở cùng huyện với Lương, một dạo làm thư ký Sáu Kho, tham gia phong trào mặt trận Bình Dân, người tính ít nói, cũng rất chăm học, mà Lương nghe tin vào tù chỉ hơn một năm mà đọc được Bạch thoại và kiêm cả thầy thuốc chuyên về phổi! - Vẫn cao, xương xương, cặp mắt bị cận thị, nhưng vẻ người khác hẳn, rất linh hoạt và phấn chấn. Không! Huy như trẻ như khỏe hẳn ra.
"Huy ơi! Huy ơi! Có phải cậu đưa anh C. đến nhà ông bà chú họ Vệ Kháng cơ sở mới của mình cho quần áo cái gái con mình không?! Kìa! Kìa! Ôi! Ối đau tao nào, súng lục của cậu làm gẫy cả xương hông người ta bây giờ!
Một tự vệ tiến vào dựng súng lập nghiêm chào Chung và Huy, báo cáo đã kiểm soát lại lần nữa các vọng các trạm gác từ trại ngoài vào trong khu đây và còn tăng cường thêm hai tiểu đội võ trang nữa để bảo vệ buổi họp, xin Chung cho ý kiến.
Tươi cười, Xim bảo Huy và Lương:
- Thôi để ngày mai hai đồng chí lưu lại đây hẳn một hôm mà hàn huyên với nhau.
Và Xim nhìn Chung như thầm hỏi:
- Đồng chí phải chủ trì cuộc họp này phổ biến cụ thể các điểm chi tiết về chủ trương mới chứ!...
Ở nhà, gà gáy lần thứ nhất, bọn Thái Trang vẫn còn người thao thức. Không ai bảo ai, nhưng người nào cũng nghĩ bụng, Lương lại đi họp cả đêm nay, chắc không thể không có việc khẩn trọng. Riêng Bích Nga, Bích Nga nhất định sẽ nói với Lương, với chị Hiền, với tổ chức phân ngay công tác cho mình sau lớp học...
Bích Nga lại càng bồn chồn vì chưa gặp Dâng...
⚝ ✽ ⚝
Bích Nga quỳ hẳn xuống đất, áp mặt vào cái bụng to kệnh nóng sực của Dâng:
- Giời ơi! Sao mà em lại đau khổ thế này? Sao mà em lại đau khổ thế này, hở chị? Còn nhiều người đau khổ gấp trăm gấp nghìn em vì nghèo đói, lam lũ, nhưng mà không bị nhục nhã khốn nạn như em. Chị Dâng ơi! Chị Dâng! Thế nào trước kia chả lắm lúc chị khinh bỉ chúng em một lũ sống bóc lột ăn bám vào xã hội, nhởn nhơ, phè phỡn, nhẫn tâm thối nát vô cùng! Phải! Phải! Phải thế chị ạ! Đó mới là thật đúng. Tất cả những người lao động cùng cực đổ mổ hôi, sôi máu mắt nuôi sống lũ chúng em, đều có quyền như thế. Nhưng ngày nay, đến ngày nay, chị không xa lánh em nữa. Chị đã giúp đỡ em, từ dưới âm ti địa ngục thoát lên trở thành một con người thật có trái tim, có linh hồn, có lẽ sống... thì em... thì em...
- Bích Nga hưng hức, day day, hập hập miệng chừng như bắp đùi gầy tóp của Dâng là một mặt gối bông. Dâng không thể tưởng tượng Bích Nga lại rộc rạc đến như thế. Mắt quầng, má hốc, cái nhìn như có máu có khói, gương mặt sạm lại. Tóc tuy búi gọn và chiếc khăn trắng tuy thắt chặt nhưng chính thế càng làm tăng rõ thêm sự gầy sút. Khi nghỉ chân ở một nhà bạn ngoài thành phố thì Bích Nga được tin Huệ Chi chết. Và chung quanh cái chết này với bữa tiệc cưới trên tầng gác thượng lại còn thêm không biết bao nhiêu chuyện, bao nhiêu tình tiết, bao nhiêu lời bàn tán mà suốt dọc đường, Bích Nga càng cố không nghe không nghĩ nữa thì tâm trí lại càng bị xoáy xiết thêm. Bọn Thanh, Thái Trang đi trước đã phải hội ý và quay lại quyết định không cho Bích Nga trở về nhà, và giao cho Vũ Sinh đưa Bích Nga đến ở chỗ cơ sở của Dâng để chờ thêm ý kiến của Xim, của Chấn, của Lương.
Một hôm, hai hôm rồi ba hôm... Bích Nga cam đoan với Dâng theo đúng quyết định của Xim là một thời gian lâu nữa Bích Nga mới về với bà với em. Còn bây giờ chỉ nhờ người chuyển thư cho Hùng rằng Bích Nga đang đi chơi Hà Nội, Nam Định và nhiều nơi xa để đỡ đau buồn, khuyên bà và em đừng nên nghĩ ngợi quá, một ngày tới đây, cũng rất gần thôi, Bích Nga sẽ về thu xếp việc gia đình.
Dâng không thể giữ được nước mắt. Dâng nhìn Bích Nga quằn quại trong lòng mình, nhiều lúc hai bàn tay cứ miết miết vò vò lấy mặt lấy trán:
"Vậy thì chỉ có đi với cách mạng... Từ nay về sau phải mãi mãi đi với cách mạng..."
Dâng nặn nặn nắm nắm hai vai hai tay Bích Nga. Bích Nga càng ôm riết lấy lưng Dâng. Bích Nga thầm thì như không phải chỉ nói với Dâng mà với cả mọi người thân thiết tin cậy:
- Em sẽ ở với chị Dâng, theo chị Dâng làm việc, chị Dâng ạ! Em nhất định xin với tổ chức như thế. Mà chị Dâng đừng có ngại ngùng khi cắt đặt công việc cho em. Dù đói khổ, khó nhọc, lam lũ hay khó khăn nguy hiểm đến thế nào chăng nữa, em cũng chịu đựng được hết, làm tròn được hết các công việc giao phó cho mình. Chị Dâng... chị Dâng ơi!...
Ngày Thy San còn sống, Dâng đã nhiều lúc thấy Huệ Chi đóng hết các cửa quỳ gục trước bàn thờ bà Thánh quan thầy mà rên rỉ, sụt sùi. Rồi sau khi Thy San bị bắt giam, tự tử chết, Huệ Chi nhất định không về nhà quê chạy máy bay Mỹ cứ ở lại phố nhà mình, giữ nguyên cái buồng chị em mình ở biệt thự Bờ Biển Xanh, thì luôn luôn là những giờ Huệ Chi run rẩy, không còn chút máu mặt, chút hồn người, và rũ ra như chết hẳn trên nền nhà dưới bệ đá cẩm thạch có tượng thánh giá Chúa.
Bích Nga thường phải ôm xốc Huệ Chi lên, bế hẳn vào lòng mình mà vuốt vuốt ngực, chấm chấm nước mắt và sấp sấp khăn ướt ấm lên mặt Huệ Chi. Đã có lần Bích Nga mím hẳn môi, giọng rắn rỏi mà dẽ dàng:
- Không chị ơi! Nếu cũng phải như chúa Giêsu chịu đóng đanh trên cây câu rút để chuộc tội cho cả và thiên hạ, thì chính là em phải chịu chứ không phải là chị. Em phải chịu đóng đanh chuộc tội cho gia đình! Còn chị thì làm gì nên tội? Làm sao mà có tội? Phải chịu tội?!
Huệ Chi lại sặc sặc nấc nấc rồi vật ra trên cánh tay Bích Nga như một dải khoai héo, như con chim non bị đạn, như con mèo nhỏ kiệt sức... Trước kia nghe chị em Huệ Chi đọc kinh và những người đi dạo nói về Chúa Giêsu chịu nạn, Dâng đã thẩm lẩm:
- Lạ thật! Người khác làm ra tội mà mình thì chịu đóng đanh?
Sau đấy, có lần Dâng đã nhíu nhíu trán và cũng mím mím môi, muốn gọi Bích Nga mà bảo:
- Phải bắt những kẻ gây nên tội ác chúng nó chịu phạt, chịu tội chứ! Phải làm sao tìm cách trừ bỏ các cội rễ mầm mống của tội ác chứ.
Rồi mãi sau, mấy lần Dâng đem bàn ý trên đây với Bích Nga cùng với nghĩa lý thế nào là cuộc đời hạnh phúc, thế nào là sự sống chân chính. Bích Nga đã suy nghĩ nhiều đêm và lần lần ra được mấy điều sơ giải. Tới kỳ học vừa qua thì Bích Nga thật là choáng váng và nhận rõ ra rằng chính Bích Nga đã không có hạnh phúc gì hết, kể cả khi chưa xảy ra tấn thảm kịch, kể cả những ngày người mẹ của chị em Bích Nga còn sống, và kể cả giả thiết cha Bích Nga dám bỏ Giáng Hương hay là con cái đầy đàn với Giáng Hương, chị em Bích Nga đều an toàn đầy đủ.
- Chị Dâng cố sức giúp em! Chị nói với chị Minh Hiền cho em.
- Bích Nga ạ... Bích Nga thử nghĩ xem Bích Nga lên Hà Nội ở một ít lâu, sinh hoạt rồi nhận phân công ở trên đấy cho hợp lý thì có nên không?
- Chị Dâng! Chị Dâng nói lại cho em nghe nào...
Dâng hơi luống cuống, Bích Nga tiếp nhời ngay:
- Em biết rõ chị Dâng rất lo lắng và rất thận trọng trong mọi sự đối với em. Mà em thì cũng không bao giờ lại không nghe lời chị Dâng. Nhưng mà ở hoàn cảnh này, trong lúc này, cho dẫu chị Minh Hiền có giới thiệu và thu xếp như thế thì em cũng xin với tổ chức cho em vẫn được ở Hải Phòng. Em không liều lĩnh, cũng không sợ sự xa lạ vất vả, mà chỉ vì... em muốn tiến bộ, muốn được trong sự khó khăn mà mình tiến bộ, nhất là đóng góp vào cách mạng được thật nhiều thật tốt.
Chợt một mảng bụng Dâng kềnh kệnh và nóng sực, có một tiếng như cựa như thúc và một cục tròn tròn êm ấm nhô hẳn lên đúng má Bích Nga.
- Con của Dâng nó đạp đấy. Trai hay gái mà khỏe
thế này?
Bích Nga nhuốt nhuốt nước mắt. Bích Nga nắm nắm cái bắp chân bé tóp và gầy nhẽo của Dâng "Chết chết! Chị Dâng ăn uống và công tác thế nào mà sắp ở cữ lại gầy yếu quá vậy này? Chị lại chửa con so thì lúc đẻ còn hơi sức đâu!... Như thế em càng có lý do ở gần cận chị, chăm nom cho chị. Sau đây dù em có bận thế nào thì cũng không bằng chị, em sẽ nuôi cháu bằng sữa bò, và tẩm bổ thuốc thang cho chị. Và chị phải để cháu ở với em".
⚝ ✽ ⚝
- Em đảm bảo với chị em đèo rất quen rất khéo mà...
- Không, Bích Nga cứ đạp đi trước. Tôi đi bộ cũng nhanh. Bích Nga không phải đợi tôi lâu đâu!
- Hay chị sợ chóng mặt... À mà chính chị sợ em mệt cũng nên!
- Đúng, tôi sợ chóng mặt thì có. Vả lại chiều rồi! Không biết sau đây thế nào, chứ tập đi xe đạp là một, ngồi ôtô là hai...
Bích Nga cười:
- Vậy mà chị lại bơi giỏi, bơi khỏe. Còn nhớ dạo nào ra Đồ Sơn, mấy cô nàng nổi tiếng ở các bể bơi và các cuộc bơi giải Hà Nội, đều choáng người lên vì chị Dâng lù khù, dút dát nhà ta. Nhà ở bên sông Hồng, đến mùa lũ, chị chuyên vớt củi rều chẳng cần thuyền, cần mảng gì cả mà! Như vậy chuyến vượt cạn này, chắc là chị phải được... được con giai!
- Đấy Bích Nga lại thiên lệch rồi!
- Kìa em bảo chị vượt được... được con giai cơ mà. Dâng để Bích Nga chải tóc vấn lại khăn cho mình. Dâng dặn dò thêm bà chủ nhà cơ sở mấy việc, cất xe đạp của Bích Nga vào buồng, đoạn cùng đi với Bích Nga. Đã mặc chiếc áo cánh của Dâng, Bích Nga lại đội nón lá già và đi chân đất. Tối nay Bích Nga sẽ ngủ ở một nhà cơ sở cạnh đường số 5, Dâng đi tìm Xim cho Bích Nga gặp đêm nay.
Qua cầu Niệm, Dâng và Bích Nga đi sang phố. Mặt trời sắp lặn, người đổ về các làng trong mà người đi làm các lán gạch, ngói, than, củi, các lò nước mắm, bến sông trở về phố càng tấp nập, nhưng không khí vẫn cứ ngao ngán, nặng nề. Khu tha ma Đống Rác càng rờn rợn vì khói rác, khói các thứ lông lá và thịt chết. Bố Dâng bị bắt lây trong vụ kho nhà binh ngoài Sáu Kho mất trộm và bị Tây - cậu sếp bót Ngã Sáu đánh chết, cũng chôn ở đây với mẹ La. Quá trong kia là nghĩa địa của Nhà thờ chính xứ. Ngày Đức Sinh chưa mở ấp dưới làng Hải Phong và An Sơn, mẹ Huệ Chi chôn tạm ở đây, lúc cải táng mới đưa về Vườn thánh của họ An Sinh.
Vừa kể những chuyện về mẹ La, đặm nhất vẫn là cuối quãng đời của mẹ làm giao thông đặc biệt cho Xim với mấy cơ sở cách mạng cuối cùng trong Hải Phòng, rồi bị bom Mỹ chết khi đang ôm cái bé Xim,... Dâng lại phải trông vào ngôi chùa đến nay vẫn chưa bị lộ. Đây mẹ La cứ gánh năm ngày một chuyến nước vo, nhờ bà hộ chùa nuôi thêm một con lợn bột để gây quỹ cho đoàn thể, và đây Dâng đã nhận tài liệu chuyển cho Thanh sau đó thì nên vợ nên chồng.
Bích Nga và Dâng phải đi nhanh qua dãy phố cô đầu đã lên đèn, nhốn nháo những ả trông cứ như ma như tinh đang đánh phấn, kẻ lông mày, tô môi và dễu dợt thử những áo dài có cái đã bạc phếch phải mạng phải vá. Lắm ả còn chạy hẳn ra cửa gọi mấy gã vô công rồi nghề, vào loại kiết xác, ăn mặc diêm dúa lướn phướn ở trước cửa, hay vẫy gọi cả những người thợ trẻ, ký trẻ đạp xe vội qua nhà.
Bích Nga càng giữ vẻ thản nhiên vì thỉnh thoảng lại có mấy thằng trắng trợn đi xô vào hai chị em và nhìn không phải chỉ trêu chòng mà có ý xét nét, tìm tòi.
- Thằng Tú nhà mình với lũ ma cô ma cậu này thì còn từ việc gì!!!...
Hai người qua ngã tư An Dương sắp rẽ ra con đường phố Dinh, qua cầu Quay lên sông Tam Bạc để lên đường số 5. Trời tối hẳn.
- Thế nào, nhất định ta không đi qua nhà, nhìn lại nó chỉ một giây phút thôi chứ? Thằng Tú đã chiếm cái ôtô của ta, thì làm sao nó lại không cướp nốt cái biệt thự này. Chao ôi! Biệt thự Bờ Biển Xanh giờ người ta gọi là biệt thự Ma. Biệt thự có cái dớp xanh, hay biệt thự của Con tinh Mắt xanh. Biết đâu giờ này, thằng Tú chẳng rước các quan thầy và các bạn bè vây cánh về lại mở tiệc thâu đêm, ăn uống rồi trai gái ở đây?
- Không! Ta cứ nên hết hết sức ngay thẳng với chị Dâng. Ta bảo với chị cùng ta đi, để ta ôn lại những kỷ niệm vừa đau xót, vừa thấm thía nhất là kỷ niệm của chị Huệ Chi, người mà cả Dâng, chính Dâng, cũng thương cũng mến! Ta không dại dột và liều lĩnh để mắc bẫy thằng Tú trong việc làm này! Vạn bất đắc dĩ thì súng lục đây, ta cho nó ăn mấy phát trước, tay chân nó mấy phát sau, rồi ta rút chạy vào mấy ngõ quen gần đấy thì tổ bố chúng nó cũng không đuổi được.
- Nhưng còn chị Dâng thì sao? Bích Nga ơi! Mày không đi cùng với chị Dâng à? Mày để chị phải chờ, sai hẹn, lỡ việc của chị Minh Hiền à? Khốn nạn hơn nữa, nếu chị Dâng bị bắt vì mày thì sao?
Đến đầu đường phố Dinh bên gần là nhà thương là đề lao, bên trong xa là khu kho cửa hàng, khu vườn hoa và biệt thự của Thy San, thấy Bích Nga đi chậm bước hẳn lại và ngập ngừng định nói, Dâng như cảm ra được phần nào tâm trạng của Bích Nga:
- Bích Nga có định rẽ qua nhà không? Bích Nga ạ, lúc này chính là tôi phải giữ gìn Bích Nga trước Tổ chức. Sau đây nhiều dịp Bích Nga có thể về thăm nhà. Nhưng trong hoàn cảnh này thì tôi nghĩ...
Bích Nga nắm chặt lấy bàn tay Dâng, lúc sau lắc lắc cổ tay Dâng nói như nghẹn:
- Phải, em lại có ý rẽ về nhà giây phút, nhưng... nhưng em nghe chị: Mà chị cũng tin ở em, nghe em nhé. Em không về nhà, chỉ xin phép chị cho em đi lối con đường Nhà thương và Đề lao, qua đây em chỉ nhìn lại nhà ba em, chị em thôi!
Một câu hỏi thầm của Dâng.
- Để làm gì hở Bích Nga?
Và những câu hỏi thầm của Bích Nga:
- Làm sao mà ba phải tự tử?! Làm sao mà cả chị Huệ Chi cũng phải tự tử?! Gây dựng cơ nghiệp tiền của gia tài như thế để làm gì?! để được cái gì?!
Đường không có một cái xe, một bóng người. Ra đến sông, nước đang lên, gió to tung cả sóng qua bờ. Trước mặt là cổng đề lao tối sầm, lặng ngắt, và, sau lưng mình là khu biệt thự cây cối um tùm, những tầng gác thăm thẳm, bước chân Bích Nga bỗng rảo nhanh:
- Chị Dâng ơi chị Dâng: có đèn báo hiệu cầu sắp quay kia kìa. Hàng lũ sà lúc, tàu thuyền đang sắp hàng chờ mở cầu đấy. Ta mà chậm thì đến chín mười giờ mới tới nơi, nhỡ hẹn thì thật là ân hận vô cùng chị ạ.
Dâng và Bích Nga đều chạy. Cùng lúc, ba căm nhông sầm sầm quét đèn pha loang loáng. Xe bò, xe ba gác, gồng gánh chạy trước, theo sau ùn ùn lên cầu. Bích Nga vẫn nắm lấy cổ tay Dâng thở hổn hển:
- Chị vất vả vì em quá! Chị Dâng vất vả vì em quá!...