BÀ GIÀ VÀ CON BÒ TÓT Truyện Ailen-Người kể: Jean-Louis Le Craver

Ngày xửa ngày xưa ở Ailen có một bà già rất bình thường.

Bà sống trong một thung lũng của quận Kery. Nơi ở của bà chỉ là một cái hang ở chân núi, phía sườn núi ít được chiếu sáng nhất.

Người ta gọi cái hang đó là “cái lỗ của bà lão”. Mỗi khi ra ngoài, bà không bao giờ đi xa hơn 7 hoặc 8 bước quanh “cái lỗ”.

Người ta không bao giờ nhìn thấy bà làm việc, cũng không ai mang đồ ăn thức uống đến cho bà. Tuy nhiên, người cao tuổi nhất trong vùng, vốn biết bà từ rất lâu, nói rằng bà không hề thay đổi chút nào kể từ thời ông còn bé tí.

Cần phải nói thêm rằng đêm nào cũng vậy, người ta nghe thấy từ phía nhà bà lão những tiếng sủa rất to, cứ như có hàng chục và hàng chục con chó hung dữ đang cắn nhau. Hẳn các bạn cũng biết rằng không có mấy người qua lại nơi đó khi trời tối.

Thế nhưng một đêm, đúng hơn là gần sáng, đúng vào lúc chân trời bắt đầu sáng dần, một người tên là Podin O Cono đi qua thung lũng để mang yến mạch đến cho một con bò tót đen mà ông phải chăn ở xa hơn một chút.

Thực ra, Podin đã lên chức ông, nhưng vẫn còn khỏe mạnh và dũng cảm.

Khi đi gần “cái lỗ” của bà già, ông liếc mắt nhìn sang và thấy trước cửa “lỗ” có một con diệc nhả con chạch xuống và đi. Ngay lập tức, một con chó trắng từ trong “lỗ” đi ra, dùng mõm ngoạm con chạch, lắc đi lắc lại rồi đem vào trong “lỗ”.

Nhưng Podin đã kịp nhận ra rằng con chó có 8 chân, vì thế mặc dù rất dũng cảm, ông cũng phải chạy vắt chân lên cổ.

Khi đến bên con bò tót đen, Podin đưa bó lúa mạch cho nó ăn và nói:

- Ta biết rằng bà già này không giống những người khác, nhưng sau những gì ta thấy, chắc chắn bà ấy là phù thủy.

Con bò tót đen dựng tai lên và trả lời:

- Ông nói đúng đấy, đúng là mụ phù thủy.

- Sao? Đomblớt Mô, chính ngươi vừa nói đấy à?

- Mọi thứ đều đúng lúc của nó: chính ông đã tự phát hiện ra một phần của sự thật, giờ đây thì tôi phải nói ra toàn bộ.

- Ta nghe đây, Podin nói.

- Chuyện là thế này: mụ già đó sống trong “cái lỗ” đó từ hơn 2000 năm nay, và đang sống cùng gia đình, bởi vì con chó trắng mà ông nhìn thấy là con trai của mụ ấy, còn con diệc là mẹ mụ ấy. Chắc ông đã nghe nói về bệnh dịch hạch đã giết chết hàng nghìn con bò ở Ailen từ rất lâu rồi?

- Đúng là tôi có nghe nói.

- Đó chính là món quà của mụ già. Sau trận dịch hạch đó, cả vùng này chỉ còn hai con bò sống sót: đó là một con bò cái và tôi. Những con bò mà ông nhìn thấy hiện nay trong vùng là con cháu của chúng tôi.

- Còn con người thì sao? Podin hỏi.

- Loài người không phải chịu trận dịch hạch đó nhưng cũng bị thiếu thốn nhiều: nhiều gia đình không có sữa, không có bơ, không có thịt để ăn. Vì thế, đã từ rất lâu, tôi chờ đợi cơ hội để diệt trừ mụ già đó và gia đình mụ. Nhưng một mình tôi không đủ sức. Ông có muốn giúp tôi không?

- … Tôi sẽ giúp, Đomblớt Mô ạ, tôi hứa là sẽ giúp.

- Vậy thì ông hãy nhặt thật nhiều phân của tôi rơi vãi khắp thung lũng và phơi khô. Ông có biết sử dụng cái néo đập lúa không?

- Nói thật là khi cần, tôi vẫn làm được.

- Tốt quá. Vậy thì ông hãy cầm lấy cái néo. Khi phân khô, ông chất thành đống trước cửa lỗ và đốt. Mụ già và con chó sẽ chạy ra, đó chính là lúc chúng ta phải hành động. Nhưng hãy cẩn thận: nếu con chó cắn ông, nó sẽ không nhả ra nữa. Còn con diệc, nếu có thể móc mắt ông thì nó sẽ làm ngay.

- Tôi sẽ cố tự bảo vệ mình. Nhưng còn một việc nữa, Đomblớt ạ, tôi có nên nói với vợ tôi về chuyện ông đã nói với tôi không?

- Không, Podin. Nếu vợ ông biết ông muốn giúp tôi, bà ấy sẽ vì lo sợ mà ngăn cản ông.

Podin dùng cái chĩa nhặt thật nhiều phân bò và rải chúng trên một phiến đá to để phơi khô. Trở về nhà, ông ăn no rồi kiểm tra cán, lưỡi và dây của cái néo. Nhưng khi ông vừa ra khỏi nhà thì bà vợ từ trong vườn đi vào và nói:

- Sao ông lại cầm cái néo, bây giờ có phải là mùa đập lúa mạch đâu…

- Đúng thế, nhưng con bò tót đen trở nên rất khó bảo. Tôi nghĩ là nếu dùng cái néo để cào vào hai bên sườn của nó thì tốt hơn.

- Thôi, ông cứ làm đi, nhưng phải cẩn thận đấy.

Podin quay lại thung lũng, chất một đống phân bò khô trước cửa cái lỗ rồi đốt. Đống phân bò bốc cháy, toàn bộ khói bay vào trong lỗ. Trong lúc đó, con bò tót tiến đến gần, còn Podin bôi thuốc độc vào cái néo.

Họ nghe thấy tiếng ho, tiếng chó sủa… rồi mụ già và con chó chạy ra khỏi lỗ.

Vừa nhìn thấy con bò, mụ già hét to:

- Đomblớt Mô đấy, con bò Đomblớt Mô đã sống sót qua trận dịch hạch đấy. Con ơi, lại đây, hãy cắn vào mũi nó và giữ chặt lấy, nếu không nó sẽ giết chúng ta!

Con chó nhảy lên mũi Đomblớt Mô, nhưng con bò đã dùng sừng đâm vào nó và hất nó lên trên không như một quả bóng bằng giẻ rách.

Khi con chó đang rơi xuống, Podin dùng lưỡi néo đập vào nó, bụp!

Nhưng con chó khá dai sức: vừa mới rơi xuống đất, nó đã lại tấn công con bò. Đomblớt Mô lại tung nó lên không, tung cao hơn lần trước, còn Podin lại đập mạnh vào giữa hai mắt của nó khi nó rơi xuống. Nhưng đúng vào lúc đó, con diệc mổ vào Podin, ông cúi xuống, nhưng vẫn bị mổ trúng đầu và bị lộn nhào vì cú sốc.

Ngay lập tức, mụ già nhảy xổ vào ông, dùng bàn tay thép bóp cổ ông… Mụ ta sắp sửa cắt cổ ông thì con bò dùng chân đạp mụ ta bay ra xa hai chục bước.

Mụ già chạy lại ngay, nhưng Podin đã đứng dậy được và giáng cho mụ một đòn lưỡi néo vào giữa trán. Mụ thét lên một tiếng to đến nỗi cách đó 7 dặm cũng nghe thấy. Nghe thấy tiếng thét, con chó nằm trong đám cỏ cũng bật dậy và nhảy vào cắn cổ họng của Podin, làm cho ông phải buông cái néo ra.

Nhưng con bò kịp húc vào hàm con chó và giẫm nát bụng nó. Con chó phải nhả Podin ra, còn con bò tiếp tục giẫm nát nó.

- Ta cho các người chiến thắng, kèm theo 7000 lời nguyền rủa của ta!

Mụ già hét lên và ngã xuống chết trên thân con chó 8 chân.

Con diệc kêu lên những tiếng chói tai, đồng thời lại mổ vào Podin, nhưng ông đã kịp cầm lấy vũ khí của mình và xoay nó để cắt cổ con diệc, làm cho con diệc chết ngay tức khắc, thân nó đổ xuống xác của con chó và mụ già.

- Lần này thì tôi đã giết được nó, Podin nói.

Podin và con bò ngồi thở. Đomblớt Mô không hề gì, nhưng Podin bị thương ở đầu, ở cổ và lưỡi néo của ông bị gãy.

Đomblớt Mô quay sang người bạn chiến đấu của mình:

- Podin, ông đúng là nhà vô địch. Nhà vô địch trong số các ông trẻ. Bây giờ, ông hãy theo tôi.

Con bò đi về phía cái lỗ của mụ già và xông vào trước, Podin theo sau. Họ vào trong một căn phòng. Giữa phòng có một cái bàn, trên bàn là một đống tiền vàng và bạc. Con bò nói:

- Ông Podin ơi, ở dưới chân nệm rơm có một cái túi bằng da, ông hãy cho tiền vào đó, cho thật đầy vào, để hai vợ chồng ông có thể sống sung túc đến cuối đời.

Cái túi bằng da rất sâu. Podin nhét đầy tiền vào đó rồi ra khỏi cái lỗ, con bò đi sau. Khi nó vừa ra khỏi cửa thì một đống đất khổng lồ đổ sập xuống, lấp toàn bộ cái lỗ. Con bò nói với Podin:

- Tôi đã sống quá lâu trên trái đất. Như tôi đã nói với ông, tôi phải đợi cơ hội để giết chết mụ già đó cùng con trai và mẹ của mụ ta. Nhờ ông, tôi đã hoàn thành được nhiệm vụ, giờ đây tôi phải ra đi. Tôi khá hiểu ông, tôi biết rằng ông sẽ không phung phí số của cải mới kiếm được, nhưng người ta có thể sẽ hỏi ông nguồn gốc số tiền đó. Nếu được hỏi, ông cứ nói là đã bán tôi với giá cao, mọi chuyện sẽ êm thấm.

Podin nói:

- Thực sự tôi rất đau lòng khi nghĩ rằng sẽ không bao giờ gặp ông nữa, Đomblớt Mô ạ, bởi vì chúng ta là những người bạn cũ. Nhưng vì tôi không thể thay đổi được gì, tôi chỉ xin tặng ông nghìn lời chúc phúc.

Khi Podin trở về nhà, trên mình ông vẫn còn đầy vết tích của cuộc chiến. Vợ ông thất sắc hỏi:

- Ông Podin, có chuyện gì thế? Sao ông lại ra nông nỗi này?

- Tôi đã đánh nhau với con bò tót đen, tôi đã đánh vào lưng nó đến nỗi gãy cả lưỡi néo. Nhưng tôi già rồi, không thể trị được nó, vì thế tôi bán nó đi.

- Ông đã bán con bò tót đen sao? Thế giá bao nhiêu?

- Một lãnh chúa vùng Connau đã đưa cho tôi túi tiền đầy này. Đây là cái giá cao nhất từ trước đến nay mà người ta có thể trả cho một con bò tót.

Bà vợ của ông Podin đổ túi tiền ra và trải tất cả trên mặt bàn. Khi nhìn thấy những đồng tiền vàng và bạc, bà nói:

- Lúc nào tôi cũng nghĩ rằng tôi thật sáng suốt khi lấy ông, cho đến hôm nay tôi vẫn không thay đổi ý kiến đâu.

Sau cái ngày đặc biệt đó, ông Podin cùng vợ sống hạnh phúc trong nhiều năm.

Cuối cùng, khi biết cái chết đang đến gần, ông Podin gọi một người bạn đến và kể cho ông ấy nghe toàn bộ câu chuyện. Chuyện này được mọi người truyền miệng nhau, rồi được in thành sách, được dịch từ tiếng Gael của người Ailen sang các thứ tiếng khác.

Tôi kể lại cho các bạn nghe câu chuyện này theo cách của tôi, tôi không dám chắc rằng ông Podin O Cono kể đúng từng từ như thế, nhưng chắc chắn rằng nếu ông ấy không tự kể câu chuyện này, thì tôi sẽ không biết, và cả các bạn cũng không.