CON SÂU RÓM AKOSO Người kể: Manfei Obin
Vào thời đó, nạn đói hoành hành khắp nơi. Không còn gì để ăn và không ai còn đủ sức để đi ra đồng.
Một hôm, vua của các loài thú, mà các bạn đã biết rồi đó, tập trung tất cả dân cư trong làng tới quảng trường của làng, để đề nghị mọi người cùng làm việc tập thể trên cánh đồng của người này rồi sang cánh đồng của những người khác.
Lời đề nghị rất hay, nhưng người ta sẽ phải bắt đầu làm việc từ nhà của ai đây? Nhà của chó? Mèo? Chuột nhắt hay hà mã? Đó thực sự là cả một vấn đề.
Tất cả các con vật nhao nhao giành chỗ đầu tiên:
- Ở nhà tôi! Ở nhà tôi! Ở nhà tôi!
Trong khi giọng nói cất ra từ khắp mọi nơi, chú kiến Têê, người được tất cả mọi người biết tới vì nhiệt tình và đầu óc tổ chức của mình rụt rè đề nghị:
- Hay là chúng ta rút thăm xem sao?
- Đúng! Đúng! Đúng!... tất cả các con vật cùng la lên.
Việc bốc thăm đã quyết định lao động tập thể sẽ đựơc bắt đầu tại cánh đồng của sâu róm Akoso. Nhưng lại có một giao ước yêu cầu chủ mỗi cánh đồng phải tổ chức tiệc sau khi công việc hoàn tất.
Akoso tôn trọng giao ước này. Trong bữa tiệc nó chiêu đãi, người ta nhận thấy thiếu dầu cọ để nấu món phuphu đỏ và việc quay về làng để tìm dầu ăn sẽ mất rất nhiều thời gian. Thực ra bữa tiệc có thể không cần tới dầu, nhưng sâu róm Akoso muốn làm tốt mọi việc, nó hỏi các vị khách mời của mình:
- Các bạn có muốn có dầu ăn không?
- Có! Tất cả các thực khách trả lời.
- Đừng bận tâm, hãy để một cái xoong lên bếp lửa cho tôi, Akoso nói.
Ngay khi cái xoong được đặt lên bếp, sâu róm Akoso nhảy vào trong đó và tất cả con thú đứng quanh lửa bắt đầu vỗ tay, múa và hát:
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Akoso đang biến thành dầu
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Cái gì đang biến thành dầu kia?
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Không thể tin được nhưng…!
Đúng vậy đó là điều không thể tin được nhưng lại là sự thật, chưa từng thấy. Trong một cái xoong đặt trên bếp lửa, sâu róm Akoso đang biến thành dầu. Có dầu dùng cho cả buổi lễ, các con thú ăn uống và trở về nhà mình với kỉ niệm không chỉ về một bữa ngon mà về một bữa tiệc rất lớn.
Thời gian trôi qua và theo kết quả bốc thăm, người ta đã lên được lịch làm việc, điều làm cho công việc tiến triển hiệu quả và không cần phải tranh cãi gì trên cánh đồng của mỗi thành viên trong cộng đồng.
Mỗi khi các con thú tập hợp lại để làm việc, có khá nhiều chuyện buồn cười xảy ra. Thí dụ, trong khu trồng trọt của nhà voi Su, các con thú phải lảm việc rất vất vả, vì diện tích của cánh đồng lớn theo kích cỡ của nó.
Người ta đã đặt cho nó biệt danh Bé bự. Mối gắn kết của nó với khu rừng này đáng để nó được mọi người trong xử sở này tôn trọng.
Sau khi công việc được hoàn thành, Bé bự chiêu đãi tiệc như đã giao ước.
Nhưng đã xảy ra một trục trặc nhỏ: không có cối. Phu nhân voi kín đáo rỉ tai đức ông chồng thông tin này. Quý ông này, hét lên hỏi với giọng rền vang của ông chủ:
- Các bạn có muốn có một cái cối không?
- Có! Tất cả các con vật đồng thanh trả lời.
- Đừng bận tâm, Bé bự nói, hãy đào cho tôi một cái hố.
Ngay lập tức một cái hố đã được đào, trước tiên voi cho đầu mình vào đó rồi tới cái thân. Lộn ngược lên như vậy, mông voi ở độ cao vừa tầm. Từ dưới đáy hố, nó bảo các bà đầu bếp cứ giã nát những gì các bà muốn lên mông nó. Các con thú phát hiện ra một kiểu cối mới, chúng vỗ tay và theo nhịp chày chúng hát:
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Voi Su thật là đáng ngạc nhiên
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Ai là người đáng ngạc nhiên đây?
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Trên mông voi Bé bự, người ta giã hạt chuối, đập dập ớt, mướp tây và cà tím để làm các loại nước xốt, hương vị của chúng còn đọng lại rất lâu trong tâm trí khách mời.
Tất cả bọn họ trở về nhà không chỉ với một kỉ niệm đẹp mà là một kỉ niệm rất đẹp, các bạn không thể hình dung được đâu. Cố gắng kể cho các bạn tất cả lịch bốc thăm chắc sẽ là rất lâu, vì các con vật trong rừng rất đông. Vì thế tôi chỉ kể cho các bạn về hai con cuối cùng trong danh sách đó.
Trước tiên là Akatia, tất cả các bạn đều biết anh chàng này đấy. Cái anh chàng vừa đấm ngực vừa kêu la “Hu-hu-hu-hu, tôi đẹp trai nhất, vợ tôi xinh gái nhất, phần còn lại thì tôi cóc cần!”
Tất nhiên, các bạn đã đoán ra rằng, đó chính là con khỉ gorilla. Trên cánh đồng của khỉ Akatia, tất thảy mọi con vật đều đáp lại lời kêu gọi và công việc tiến triển như đã định ước.
Akatia mở tiệc chiêu đãi. Nhưng vào cuối bữa tiệc, một lần nữa nó lại không thể nhịn diễn trò với việc đấm ngực mình. Trong số những vị khách mời có báo kêkê, bực mình với điệu bộ ẽo uột của khỉ, báo nói với khỉ:
- Anh tưởng mình là người đẹp trai nhất đấy hả? Lại đây với tôi!
Tất cả các con thú vội đi ra tận sông để xem chuyện gì sẽ xảy ra, tại đó báo bảo khỉ hãy ngắm mình dưới nước một chút xem sao. Ngày xưa, nước là cách duy nhất để mọi người tự ngắm mình.
Khi Akatia lần đầu tiên khám phá ra bộ mặt cau có và cái mũi tẹt xấu xí của mình, tin tôi đi, nó chẳng thấy hài lòng chút nào. Nó túm đuôi nhấc bổng báo lên để đét mông báo một trận ra trò, trong lúc những con thú khác vỗ tay và hát.
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Báo bị một trận đét mông.
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Ai là người bị đét mông đây?
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Đấy là một cảnh tượng không bình thường và là một ngày đáng nhớ. Kể từ đó, mỗi khi có khỉ gorilla ở một chỗ nào đó, các bạn không bao giờ có thể tìm thấy báo trong vòng bán kính hàng kilômét.
Báo và khỉ giận nhau mãi mãi.
Buổi sáng hôm đó, thỏ rừng Boton, người cuối cùng trên danh sách, biết rằng sẽ có rất đông các con thú đến làm việc ở nhà mình. Đêm trước nó chuyển dịch các cọc mốc đánh dấu mảnh đất của nó. Bằng cách này nó đã mở rộng diện tích trồng trọt của mình thêm nhiều héc-ta.
Khi nhìn thấy khu đất trồng trọt của Boton, tất cả cư dân tức giận và hỏi nó:
- Anh có cánh đồng rộng lớn như thế này từ bao giờ vậy?
- Sao cơ? Boton đáp lại, tôi có cánh đồng này từ bố tôi để lại, bố tôi có cánh đồng này từ ông tôi, ông tôi cũng thế, ông có cánh đồng từ cụ tôi. Đây là cánh đồng tôi có được từ quyền thừa kế. Vả lại, các anh tới đây để làm việc, vậy thì hãy làm việc đi.
Thực tế, các con thú tôn trọng định ước một cách chu đáo. Thỏ rừng Boton không quên qui ước yêu cầu mỗi chủ đất mở tiệc chiêu đãi sau khi công việc kết thúc. Boton chuẩn bị cho bữa ăn, nhưng điều kỳ lạ, giống như một sự ngẫu nhiên, trong bữa tiệc người ta thấy thiếu dầu ăn.
Quay về làng sẽ mất rất nhiều thời gian. Thế là, thỏ rừng Boton vênh vang trước bạn bè, nhảy nhót từ chỗ nọ sang chỗ kia, hỏi họ:
- Các anh muốn có dầu ăn không?
- Có! Tất cả trả lời.
- Đừng bận tâm, thỏ rừng khẳng định, hãy đặt một cái xoong lên bếp lửa cho tôi.
Ngay khi cái xoong được đặt lên bếp lửa, Boton nhảy vào đó và người ta nghe thấy nó la hét:
- Cứu cứu! Tôi bị đốt cháy rồi! Cứu tôi với!
Ngay lập tức, tất cả các con vật vỗ tay và hát:
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Boton nói nó bị đốt cháy
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
Ai là người bị đốt cháy đây?
Kỳ lạ, kỳ lạ, ôi thật kỳ lạ!
- Thỏ Boton đâu nhỉ? Ồ, chúng ta biết nó mà, nó giả bộ chết đấy, các vị khách mời nói.
Còn tôi, người kể cho các bạn nghe câu chuyện này, nếu tôi nói thỏ rừng Boton giả bộ chết, thì tôi đã nói dối. Bởi vì sự thực là nó đã suýt bỏ mạng một cách dại dột trong cái xoong đó.
Vì không có ai đến cứu nó, nó nhảy ra khỏi cái xoong để chạy trốn tới tận Nain-Ya, xứ sở những trảng cỏ và không bao giờ trở về nữa.
Và kể từ đó, các con thú vẫn còn nhớ bài học của nhện Achêcoto, người vừa lúc lắc cái đầu vừa nói:
“Bắt chước đôi khi dẫn tới tự sát”.