Vua của những kẻ nói dối Truyện vùng Brơtanhơ-Người kể: Alain Le Goff

Ngày xưa, ở tận cùng xứ sở có một ông vua sống trong một tòa lâu đài - nếu không ông đã không phải là một ông vua - và ở khắp mọi nơi nhà vua đi qua, ông nghe thấy mọi người không ngừng nhắc đi nhắc lại:

- Không đúng!

Mi là kẻ nói dối!

Không đúng!

Mi là kẻ nói dối!

Không đúng!

Mi là kẻ nói dối!

Ðối với nhà vua, điều này làm ông khổ tâm: nếu như họ là những kẻ nói dối, ông, nhà vua của họ, chỉ là vua của những kẻ nói dối. Điều đó không thể kéo dài được!

Một hôm, ông tập hợp tất cả mọi người vào trong phòng lớn của lâu đài và nói:

- Ta đã chán nghe các ngươi suốt ngày nhắc đi nhắc lại một điều. Hãy lấy ta, vua của các ngươi, ra làm gương, ta không bao giờ nói những lời đó. Để chứng minh chính mình, nếu ai có thể làm cho ta nói: “Không đúng! Mi là kẻ nói dối!” ta sẽ cho cưới con gái ta làm vợ.

Khi nhà vua nói, không ai ngắt lời ông. Khi ông im lặng, không ai hỏi câu gì. Khi ông đứng dậy, không ai nhúc nhích. Nhưng khi ông đi ra, ai nấy đều ra về, không hỏi han gì thêm và di làm việc của mình.

Vài ngày hôm đó, người ta không nghe thấy lấy một lời “Không đúng! Mi là kẻ nói dối!”. Nhà vua rất hài lòng, tự nhủ: “Rốt cuộc họ không phải là những kẻ tồi tệ, đôi khi chỉ cần nói vài lời là đủ để lập lại trật tự thế giới”.

Khi tối đến, tất cả mọi người tập trung ở nhà bếp của lâu đài bởi vì chính đó là chỗ ấm nhất. Tất cả mọi người, trừ nhà vua đang ngồi một mình trên ngai vàng, giữa các bức chân dung tổ tiên mình.

Và ông nghe thấy họ hát trong nhà bếp:

“Ô con dê, con dê, con dê, con ngựa cái Hippoline của tôi

Con ngựa con nhảy lên lưng con ngựa cái”.

Và nhà vua giậm chân theo nhịp. Ông nghe thấy họ cười và kể các câu chuyện, và khi đến lượt các câu đố:

“Bốn cái bước đi

Bốn cái thõng xuống

Một cái chạc đằng trước

Một cái chổi đằng sau”.

Nhà vua không ngồi yên được nữa. Ông đứng dậy, đi rất nhanh ngang phòng lớn, trượt lên tay vịn cầu thang để đi nhanh hơn, đồng thời vẫn chú ý nhảy qua quả cầu phía dưới cầu thang và vừa đẩy cửa nhà bếp ra và nói:

- Con bò cái.

Tất cả mọi người quay đầu lại. Nhà vua đứng đó, trên bậc cửa, hài lòng về mình.

Vua làm việc này mỗi tối - người ta biết thế - mọi người dành cho vua một chỗ trước lò sưởi, vua bước tới ngồi xuống, miệng mỉm cười.

Ông đặt cái mông nhà vua của ông xuống viên đá lò sưởi nhà vua của ông. Ông bắt chéo hai tay vua trước bụng vua của ông, và trong cái ấm áp của ngọn lửa, ông nhắm mắt lại và ngủ thiếp đi.

Ngay khi nhà vua thiu thiu ngủ, tất cả mọi người đứng dậy và nhón chân đi ra để không làm nhà vua thức giấc.

Đúng lúc đó, nhà vua hé mi nhìn và… tất cả mọi người lại ngồi xuống. Nhà vua đảo mắt nhìn khắp phòng và tối hôm đó, ông dừng mắt trước một chàng trai trẻ.

- Này chàng trai, ta không nghe thấy cậu nói mấy, nhà vua nói. Những người khác nói, nhưng còn cậu lúc nào cũng im thin thít. Lưỡi cậu bị dính vào răng hay sao thế? Cậu không có gì để kể ư?

- Ồ có chứ, thưa đức vua, chàng trai trả lời.

- Vậy thì ta nghe cậu đây. Nói đi.

- Vâng, thưa đây, chàng trai trẻ bắt đầu. Trước khi tới chỗ người, thần làm việc tại nhà cha mình, một hôm cha thần sai thần tới cối xay gió để xay lúa mì.

«Thần dắt một con lừa ra khỏi chuồng, và thần đã đặt trên lưng lừa:

Một bao lúa mì

Hai bao lúa mì

Ba bao lúa mì

Bốn bao lúa mì

Năm bao lúa mì

Sáu bao lúa mì

Bảy bao lúa mì

Tám bao lúa mì

Chín bao lúa mì

Mười bao lúa mì

Mười một bao lúa mì

Mười hai bao lúa mì

và đến bao lúa mì thứ mười hai, con lừa gãy hẳn làm đôi.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Khi một con lừa bị gãy lưng, chỉ có việc duy nhất phải làm, thưa đức vua, đó là làm cho nó một cái lưng hoàn toàn mới. Thần đi vào trong rừng, chặt một cành cây, thần tước bỏ vỏ và lá đi, rồi đút nó vào sau đít con lừa, thần làm cho nó cái lưng hoàn toàn mới bằng gỗ, và con lừa đã đứng lên, vững trên bốn chân của nó.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Nếu như nó đứng được lên, nó có thể mang được những bao lúa mì. Thần lại đặt những cái bao lên lưng nó, và thần đi tới cối xay gió.

thần xay lúa mì

thần mang bột về

thần dỡ các bao xuống

thần cho con lừa vào chuồng.

Và đúng lúc đóng cửa lại, thần chợt nhận thấy có một mẩu cành cây thòi ra khỏi đít lừa - chắc chắn vì thần đã ấn cành cây không đúng - nhưng một mẩu cành cây thòi ra khỏi đít lừa không bao giờ ngăn cản việc con lừa là một con lừa. Thần đóng cửa lại và đi ngủ. Thần ngủ say như một con chuột sóc và sáng ngày hôm sau, vừa thức dậy, thần ra sân, mở cửa chuồng ngựa, tiến lại gần con lừa và thần nhìn thấy trên đầu khúc gỗ nhô ra từ đít con lừa mọc ra hai cái lá.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Thần dẫn con lừa ra ngoài sân để xem rõ hơn, dưới ánh sáng ban ngày, và ngay lập tức mẩu gỗ bắt đầu mọc lên tận trời, biến thành một cây to với các cành cây và lá, chim chóc kéo đến làm tổ, sóc trèo lên trèo xuống.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Khi một cái cây mọc lên như vậy ngay trước mũi chỉ có một cách duy nhất biết được nó mọc tới đâu, đó là trèo lên trên đó. Thần trèo lên cái chạc cây chính và thần nhìn thấy ngày càng xa ngôi nhà của mình, lâu đài của đức vua, những ngọn đồi, con sông, cả đất nước và trái đất, dưới kia, rất xa, như một quả cầu xanh.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Bỗng nhiên có cái gì đó làm thần lóa mắt ở phía bên phải, thần vạch lá ra và thần thấy…

Mặt trăng đậu trên một cành cây, như một con chim đêm, mắt mở to.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Tâu đức vua, khi đi ngang qua gần mặt trăng đến thế, người ta nên quay lại một chút để nhìn xem nó giống cái gì. Thần leo ra cành cây rất cẩn thận để không bị ngã vì đang ở rất cao và thần nhảy xuống mặt trăng.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Thưa đức vua, Mặt trăng không giống như trái đất. Nó bị đào xới khắp nơi thành những hố trắng, thần bị ngã xuống một trong những cái hố đó và ở đó có hai người đàn bà bé nhỏ đang đập lúa và hát:

“Ô con dê, con dê, con dê, con ngựa cái

Hippoline của tôi

Con ngựa con nhảy lên lưng con ngựa cái

Lúc mười giờ đi chợ về

Luôn luôn đi trên bờ, bên trên bờ hào”.

“Vì thần biết bài hát này, thần đã hát cùng với họ. Nhưng chắc là thần đã mệt vì chuyến du ngoạn, thần thấy mí mắt mình sụp xuống. Thần thiếp đi ở một gốc cây. Khi tỉnh dậy, thần thấy hai người đàn bà bé nhỏ đã biến mất, chỉ còn mỗi mình thần. Thần tự nhủ: "Ái chà, ta đây, ta không sống trên Mặt trăng. Có lẽ đã đến lúc ta phải quay lại Trái đất rồi”.

“Nhưng khi thần tới nơi thần đã để cái cây của mình, nó đã biến mất. Con lừa đã đi gặm cúc gai và đương nhiên, nó đã mang cái cây đi theo mình. Và thần ngồi đó, bên mép Mặt trăng, hai chân đung đưa trong không khí, nhìn xuống dưới

phía xa

rất xa

quá xa

Trái đất

một màu xanh, rất bé nhỏ.

“Và nước mắt bắt đầu lăn trên má thần

Thần khóc ba ngày liền.

Và nếu như những ngày đó trên Trái đất mưa, đó là do thần đấy.

“Sang ngày thứ tư, thần khô héo như một thân cây chết, nhưng thưa đức vua, ngay cả khi người ta không khóc nữa, người ta tìm thấy ngay lập tức việc gì đó để làm. Thần bắt đầu đan một cái dây bằng vỏ trấu.

chín ngày

chín đêm

bên mép Mặt trăng.

“Và ngày thứ mười, thần có một cuộn dây bên mình. Thần buộc một đầu dây vào mỏm Mặt trăng, đầu dây kia, thần ném nó vào không trung và thần trượt dây leo xuống”.

- Ðược, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

Thần đến gần Trái đất rất nhanh, và đúng lúc thần nhìn thấy lâu đài của Ðức vua và ngôi nhà của thần, đúng lúc thần cuối cùng có thể đặt chân lên Trái đất, thần phải đứng lại vì cái dây quá ngắn. Nó chỉ thiếu có một trăm mét thôi, đi bộ một trăm mét không thành vấn đề, nhưng khi người ta đung đưa trên đầu một sợi dây ngoắc vào Mặt trăng, người ta phải nhìn lại hai lần trước khi buông ra. Trong thời gian thần quyết định để biết được mình sẽ làm gì, Mặt trăng đã đi được nửa vòng Trái đất. "Nhảy xuống bây giờ, tức là bước đi cả quãng đường đó, tốt hơn hãy đợi Mặt trăng đi hết cả vòng". Thần đã quay quanh Trái đất, ngoắc vào Mặt trăng như một quả bóng to tướng. Mười lăm ngày sau - Mặt trăng luôn đúng giờ! - thần lại nhìn thấy lâu đài của Ðức vua, ngôi nhà của thần, thần thả dây ra và nhảy xuống.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Thần đã rơi xuống Trái đất với vận tốc cực nhanh, nhưng thật không may, lẽ ra chân phải tiếp đất trước tiên, thì đầu thần lại chạm đất trước và thần cắm sâu vào đất sâu tới tận vai.

- Ðược, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Thần đã ở trên Trái đất nhưng theo chiều dốc ngược, chân chổng lên trời, đầu chui xuống dưới. Thần la hét, nhưng không ai nghe thấy thần, chỉ trừ chuột chũi và giun đất, chúng chẳng làm gì được cho thần.

“Mọi người, họ đi ngang qua đường, vừa dừng lại vừa nói:

"Kì quặc thật, năm nay trên Trái đất mọc ra các loại cây kì cục. Chắc là do chất nitrat thôi".

“Nhưng như Đức vua biết con người là như thế nào rồi đấy, ngày đầu tiên, họ ngạc nhiên, ngày thứ hai, họ đã thấy quen và ngày thứ ba, cứ như thể ta đã luôn ở đấy, từ thời khai thiên lập địa ấy.

"Thậm chí còn có cả một người dựa vào lưng thần để ngủ dưới cái bóng của thần. Khi anh ta bắt đầu ngáy. Tiếng ngáy đã làm thần cáu tiết và thần xoay người.

sang phải

sang trái

sang phải

sang trái

sang phải

sang trái...

… đến nỗi người thần xoắn tít lại như một cái dây chun, rồi, đùng một phát, thần xoắn tít theo chiều ngược lại và thần ra khỏi được lòng đất.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Thần đứng được lên, đúng chiều, nhưng cái đầu của thần thì nằm lại phía dưới.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Cái đầu của mình, người ta cần tới nó, không phải chỉ để đội mũ. Do đã quen dường, chân thần chạy thẳng về nhà thần, tay thần mở cửa nhà ra, cầm lấy một thanh sắt để đào cái đầu thần lên. Và khi thần quay lại nơi cái đầu đang đợi thần, ở đó đã có một con chó sói to đùng, đen sì đang chuẩn bị nhai cái đầu đó. Thế là, không một tiếng động, thần sáp lại gần và chỉ một nhát gậy sắt, thần hạ gục nó, lăn quay, bẹp dí như một cái bánh kẹp.

- Được, được đấy, nhà vua nói, rồi sau đó?

- Thế này, thưa Ðức vua, khi nó gục xuống đất, có một lá thư rơi ra từ trong mõm nó.

- Một bức thư! nhà vua kêu lên.

- Vâng, thưa Ðức vua.

- Nhưng, hãy nói cho ta xem, này chàng trai, trong bức thư viết gì? `

- Trong bức thư, thưa Ðức vua, viết rằng ông của ngài...

- Ông của ta, ông tới làm gì trong đó?

- Rằng ông của ngài, thưa Đứa vua, trước khi là vua, từng là người trông chuồng ngựa cho ông của thần!

- Ông của ta! Nhà vua nói, ông của ta có bức chân dung treo trong phòng lớn của lâu đài! Ông của ta, người trông chuồng ngựa, không đúng, mi là kẻ nói dối!

- Đúng thế, thưa Ðức vua, người ta không thể nói khác được, thần là một kẻ nói dối, nhưng con gái Ðức vua, thần sẽ cưới cô ấy! Ngài có còn nhớ những gì ngài tuyên bố ngày hôm nay trong phòng lớn của tòa lâu đài: người đầu tiên có thể làm cho ngài nói “Không đúng, mi là kẻ nói dối” sẽ được cưới con gái ngài!

Tôi để cho các bạn tưởng tượng ra vẻ mặt vua lúc đó. Khi người ta là vua, người ta chỉ nói có một lần, nếu không người ta đã không phải là vua. Và thế là với vài lời, chàng trai trẻ đã cưới được con gái nhà vua xứ Brơtanhơ. Lễ cưới kéo dài suốt bốn mươi ba ngày, và có mười bảy nghìn bảy trăm hai mươi ba khách mời. Người ta đã đánh chén mười bảy nghìn bảy trăm hai mươi ba con lợn và uống hết mười bảy nghìn bảy trăm hai mươi ba thùng rượu táo - mỗi người một thùng rượu và một con lợn cơ đấy.

Mọi người say sưa ca hát và ăn uống. Họ sẽ không bao giờ dừng lại nếu như không thấy mình đi chân đất do đã làm mòn đế giày vì nhảy múa.

Tất cả những gì tôi kể cho các bạn đều là sự thật, chỉ trừ có hai hoặc ba điều có thể không đúng.