BÀ GÓA

Trong lâu đài Banneville vào mùa đi săn. Mùa thu trời mưa nhiều, không khí buồn tẻ. Những chiếc lá vàng thay vì sột soạt dưới chân, nay đang thối rữa dưới những vết bánh xe vì những trận mưa rào.

Trong rừng cây trơ trụi lá, ẩm ướt như trong một phòng tắm. Khi đi vào trong ấy, một mùi ẩm mốc do bùn và lá cây bốc lên; những người thợ săn phải cúi gập mình để bước, những con chó săn phải cụp đuôi xuống, lông đẫm nước; khi trở về người và vật đều mỏi mệt về thể xác cũng như tinh thần.

Sau bữa ăn, trong phòng khách lớn, người ta chơi bài trong khi gió lùa qua khe cửa, những chiếc lá xoay như chong chóng đập vào các ô cửa kính. Người ta muốn nghe chuyện kể như trong sách thường viết, nhưng không ai có chuyện nào để nói ngoài chuyện đi săn thỏ của những người thợ săn, còn các bà vắt óc cũng chẳng có chuyện gì giống như trong truyện Ngàn lẻ một đêm.

Người ta đang cố nghĩ ra những câu chuyện thì một người đàn bà trẻ nhìn thấy trên ngón tay của một bà già sống độc thân đeo một chiếc nhẫn tết bằng những sợi tóc vàng hoe mà trước đây bà đã nhìn thấy nhưng không chú ý.  Ra hiệu bằng cách xoay quanh ngón tay, người đàn bà trẻ hỏi:

- Dì ơi... dì nói xem chiếc nhẫn dì đang đeo là thế nào? Trông như là tóc của trẻ con ấy, đúng không?

Bà già đỏ mặt lên, sau đó nói bằng giọng run rẩy:

- Đây là một câu chuyện buồn mà tôi không muốn kể lại. Mọi sự bất hạnh của đời tôi đều xuất phát từ nó. Thời ấy tôi còn rất trẻ và kỷ niệm ấy làm tôi đau đớn đến phát khóc mỗi khi nhớ lại.

Mọi người muốn nghe câu chuyện nhưng bà già từ chối, cuối cùng do người ta khẩn khoản nên bà quyết định nói về sự tích chiếc nhẫn ấy.

⚝ ✽ ⚝

Các bạn thường nghe nói đến dòng họ Santège, lúc này thì không còn ai nữa. Tôi biết ba người cuối cùng của gia đình ấy. Họ chết theo cùng một cách, đây là tóc của người cuối cùng. Năm ấy anh mười ba tuổi và tự vẫn vì tôi. Cái đó có vẻ kì cục, đúng không?

Đây là loại người khác với mọi người, tất cả đều điển trai và phát điên lên vì tình. Từ người cha đến người con đều có những đam mê cháy bỏng đến mức có thể làm mọi việc, từ việc nghĩa hiệp đến tội ác. Người ta nói dòng họ này: “Si mê như một người trong họ Santège”. Chỉ cần nhìn họ, người ta cũng có thể đoán ra điều đó. Tóc của họ đều xoăn, trán thấp, râu quăn, mắt dài, khiến ánh mắt làm người ta bối rối mà không hiểu vì sao.

Tôi chỉ có một kỉ niệm về người ông, người có nhiều cuộc phiêu lưu, nhiều cuộc thách đấu vì tranh giành nhau một người phụ nữ là con gái của một chủ trang trại năm ông đã sáu mươi nhăm tuổi. Tôi biết cả hai người. Cô kia tóc vàng, mặt xanh xao, ăn nói chậm chạp, có cái nhìn hiền từ như mắt Đức Mẹ. Ông già mang cô gái về nhà mình và không rời khỏi cô một phút nào. Con gái và con dâu đều ở chung một nhà đây là phong tục của dòng họ. Khi nói về sự đam mê thì không ai là không biết sẽ có những cuộc trả thù nếu họ bị phản bội. Người phụ nữ: “Hẳn ông ta sẽ rất đau đớn nếu sự việc đó xảy ra”. “Họ thương hại những bi kịch trong tim ông và cũng không lấy làm phiền lòng khi ông gây ra tội ác”.

Một mùa thu, một chàng trai tên là Cradelle mang vợ ông đi mất.

Ông Santège vẫn bình thản như không có chuyện vì xảy ra, nhưng buổi sáng hôm sau người ta thấy ông chết treo cổ trong gian nhà nuôi chó.

Con trai ông già cũng chết như vậy ở một khách sạn tại Paris trong một chuyến đi du lịch vào năm 1841 sau khi bị một nữ ca sĩ của Nhà hát Opera phản bội.

Ông này để lại một đứa con trai mười hai tuổi, sống với một bà goá là em gái của mẹ tôi. Thỉnh thoảng dì tôi dẫn cậu bé tới gia đình tôi ở Berlillon chơi. Năm ấy tôi mười bảy tuổi.

Các bạn không thể hình dung được sự phát triển quá sớm của cậu Samtèze trẻ con ấy. Có thể nói mọi khả năng yêu đương của dòng họ đều tập trung ở cậu bé. Cậu ta luôn luôn mơ mộng trong khi đi dạo hàng tiếng đồng hồ trên con đường lớn từ lâu đài đến cửa rừng. Qua cửa sổ tôi nhìn theo cậu bé rất tình cảm, bước những bước đĩnh đạc, chắp hai tay sau lưng, đầu cúi thấp một chút.  Thường thì sau bữa ăn tối, trong những đêm trăng sáng cậu ta bảo tôi:

- Hãy mơ mộng đi, người chị họ.

Và chúng tôi cùng đi ra Quảng trường. Cậu ta dừng lại trước hàng rào, nơi có làn hơi nước bốc lên, có ánh trăng soi sáng khu rừng và cậu ta nắm chặt lấy tay tôi nói:

- Chị nhìn kìa. Chị nhìn kìa. Nhưng chị không hiểu cái tôi cảm thấy đâu. Nếu chị hiểu thì chúng ta sẽ rất sung sướng. Có yêu mới thấy được.

Tôi ôm hôn cậu bé và cậu ta có thể chết vì tình yêu này.

Cậu ta hứng khởi về những câu chuyện êm ả hoặc ghê rợn và nhiều khi vỗ tay nhắc lại:

- Cả tôi cũng vậy, tôi biết yêu hơn cả những người trong câu chuyện.

Thế là cậu ta ve vãn tôi, một sự ve vãn thầm lặng không lời nói, không tiếng cười, thật là kì cục. Mỗi buổi sáng tôi có một bó hoa do cậu ta hái và mỗi buổi tối, trước khi lên phòng của mình, cậu ta hôn tay tôi và nói: “Tôi yêu chị!”.

Tôi là thủ phạm, đích danh là thủ phạm và tôi đã khóc, tôi đã sám hối trong suốt cuộc đời của mình và tôi đã trở thành một cô gái già, hoặc người vợ chưa cưới ở goá của cậu ta. Tôi chơi đùa với tình yêu trong trắng ấy, tôi cũng kích thích thêm nó nữa, tôi trang điểm để xinh đẹp hơn, hấp dẫn hơn như đang sống bên một người đàn ông vừa yêu đương vừa ác hiểm. Tôi đã làm cho cậu ta phát điên lên. Đây là trò chơi đối với tôi và là chuyện buồn cười với mẹ cậu. Cậu ta mới có mười hai tuổi. Các bạn nghĩ xem, ai coi đây là chuyện nghiêm chỉnh. Tôi hôn cậu ta khi cậu ta muốn, tôi cũng viết thư cho cậu ta. Cậu ta cho rằng phải giữ bí mật mối tình này nên đã ném chúng vào lửa.

Sự việc đó diễn ra trong gần một năm trời. Một buổi tối, trên Quảng trường cậu ta quì xuống dưới đầu gối tôi, hôn vào gấu áo tôi và nhắc đi nhắc lại:

- Tôi yêu chị, tôi yêu chị, tôi yêu chị, có thể chết vì chị! Nếu chị lừa dối tôi, bỏ tôi mà đi với người khác, tôi sẽ chết như cha tôi. Rồi cậu nói thêm bằng một giọng trầm khiến tôi phải rùng mình: “Chị biết cha tôi đã làm gì rồi”.

Thấy tôi im lặng cậu ta đứng lên, kiễng chân lên, nói nhỏ vào tai tôi, gọi tên riêng của tôi “Genevieve” bằng một giọng êm dịu, trìu mến khiến tôi run lên.

Tôi lắp bắp nói:

- Chúng ta đi về thôi! Đi về thôi.

Cậu ta không nói thêm gì nữa và đi theo tôi. Khi tới bậc tam cấp, khi cậu ta dừng bước, tôi nói:

- Cậu đã lớn để nói những chuyện bông đùa, nhưng còn quá trẻ để nói những chuyện yêu đương.

Tôi tin rằng có thể kết thúc câu chuyện bằng cách này.

Người ta đưa cậu vào kí túc xá trong suốt mùa thu. Mùa hè năm sau, khi cậu ta trở lại thì tôi đã có một người chồng chưa cưới. Cậu ta biết ngay chuyện đã xảy ra và tỏ ra suy nghĩ nhiều trong tám ngày liền khiến tôi lo ngại.  Đến sáng ngày thứ chín, tôi thức giấc thì thấy một mẩu giấy dán ở ngoài cửa. Tôi lấy tờ giấy, mở ra và đọc:

“Chị đã bỏ rơi tôi và chị biết tôi đã nói những gì. Đó là cái chết của tôi mà chị đã ra lệnh. Vì ngoài chị, tôi không muốn thấy ai gặp tôi ngoài Quảng trường nên tôi muốn chị đến chỗ mà năm ngoái tôi đã tỏ tình với chị và chị hãy nhìn lên trời”.

Tôi như phát điên lên, vội vàng mặc quần áo và chạy đến chỗ năm trước chúng tôi đã nói chuyện với nhau. Chiếc mũ cát-két nhỏ của cậu ta nằm trên mặt đất ướt đẫm. Đêm qua trời mưa to. Và tôi nhìn lên, có một vật đang đu đưa trong đám lá cây vì trời lúc này đang có gió lớn, rất lớn.

Tôi không nhớ lúc ấy tôi đã làm những gì. Có thể là tôi đã gào lên, ngã xuống rồi chạy về lâu đài. Tôi tỉnh lại thì thấy mẹ tôi đang đứng trên đầu giường tôi.

Tôi tưởng mình đã nằm mơ, tôi lẩm bẩm: “Thế còn Gontran thì sao?

Người ta không trả lời. Thế là đúng rồi.

Tôi không dám tới chỗ đó nữa, nhưng tôi yêu cầu một lọn tóc của cậu ta và nó đây.

⚝ ✽ ⚝

Và bà già đưa bàn tay run rẩy thất vọng ra.

Rồi bà lau nước mắt nói tiếp: “Tôi đã từ chối cuộc hôn lễ của mình mà không nói tại sao. Và tôi vẫn sống một mình như người vợ goá của một đứa trẻ mười ba tuổi. Rồi đầu ngục xuống ngực, bà khóc rất lâu, những giọt nước mắt biết suy nghĩ.

Khi mọi người trở về phòng của mình để nghỉ thì một người thợ săn cảm động nói vào tai một ngươi bạn:

- Đa cảm đến mức như vậy thì thật là khốn khổ.