Chương 13

Bọn con trai lớp tôi sẽ tổ chức một chuyến đi chơi cuối tuần bằng xe đạp đến Killaloe. Chúng rủ tôi mượn xe đạp đi cùng. Tôi chỉ cần mang theo một cái chăn, một ít trà và đường, và mấy miếng bánh mì là được. Tôi sẽ đợi bác Laman đi ngủ để lấy xe của bác ra tập và chắc chắn bác ấy sẽ cho tôi mượn xe hai ngày để đi chơi với cả lớp.

Thời điểm tốt nhất để hỏi bác Laman bất cứ thứ gì chính là tối thứ Sáu sau khi bác đã ăn uống no nê. Bác dùng túi áo khoác làm túi đựng bữa tối thường lệ của mình, một miếng thịt bò còn dính máu, bốn củ khoai tây, một củ hành, một chai bia đen. Mẹ tôi luộc khoai, rán thịt tái với hành. Bác Laman không cởi áo khoác cứ thế ngồi bốc thịt ăn. Dầu rán và thứ nước đỏ đỏ từ miếng thịt chảy xuống áo bác ta trông đến ghê. Bác uống bia và cười bảo rằng chẳng có gì sánh được với miếng thịt bò tái tối thứ Sáu đó và rằng nếu bị khép vào tội nặng nhất thì hồn và xác bác sẽ lơ lửng trên thiên đường, ha ha ha.

Bác Laman bảo tôi:

- Tất nhiên mày có thể mượn xe của tao. Con trai nên đi chơi, nên về nông thôn mà chơi. Tất nhiên là được. Nhưng mày không mượn không được đâu. Mày không thể có gì đó mà chẳng phải mất gì đúng không?

Vâng. Tao có một việc cho mày. Mày không ngại làm một việc nho nhỏ này chứ? Không, cháu không ngại đâu. Và mày cũng muốn giúp mẹ mày, đúng không? Vâng. Tốt, vậy thì bây giờ thế này, cái bô trên kia đầy từ sáng rồi. Tao muốn mày trèo lên lấy nó xuống mang nó đi đổ và rửa sạch cái bô mang lên trên ấy cho tao.

Tôi không muốn đổ bô cho bác ta nhung tôi lại muốn đạp xe đến Killaloe, muốn ngắm những cánh đồng và những mái nhà thôn quê xinh xắn, muốn bơi trên sông Shannon, muốn ngủ một đêm ở miền quê êm ả. Vậy là tôi đẩy cái bàn vào sát tường và xếp ghê trèo lên gác xép. Tôi thấy cái bô với tất cả các chất thải đáng ghét của bác Laman ở dưới chân giường. Tôi cẩn thận đặt nó xuống thành gác xép, rồi trèo xuống cái ghế, đưa tay lên với cái bô, mang nó xuống, ngoảnh mặt đi chỗ khác, cầm chắc nó trong khi bước xuống mặt bàn, đặt nó lên mặt ghế, bước xuống sàn nhà, mang nó ra nhà vệ sinh, đổ đi, và đứng ở sau nhà vệ sinh mà nôn ọe cho tới khi tôi quen với công việc đó.

Bác Laman khen tôi ngoan và bảo rằng tôi muốn đi xe đạp của bác lúc nào cũng được miễn là tôi đổ bô cho bác hàng ngày, đi mua thuốc lá cho bác, đến thư viện mượn sách cho bác, và làm bất cứ việc gì bác ta sai. Bác nói:

Mày có năng khiếu đổ bô đấy nhóc ạ. Và bác cười phá lên còn mẹ tôi thì cứ nhìn đăm đăm vào những tàn tro.

Một hôm trời mưa rất to, cò quản thư O’Riorden bảo tôi:

- Đừng về bây giờ nếu không cậu sẽ làm ướt sách đấy. Hãy ngồi xuống và đọc về các vị thánh của chúng ta khi nào ngớt mưa hãy về.

Có bốn cuốn sách dày cùng một tiêu đề, Cuộc đời của những vị thánh. Tôi không muốn dành cả đời mình đọc về những vị thánh nhưng khi bắt đầu đọc về họ tôi đã ước cơn mưa ngoài kia đừng bao giờ tạnh. Khi bạn ngắm các bức tranh vẽ các vị thánh, nữ thánh hay nam thánh, bạn đều thấy họ hướng mắt lên trời nơi có những đám mây bao quanh những thiên thần béo tốt Ồm những đóa hoa rực rỡ hoặc ôm thụ cầm. Bác Pa Keating nói rằng bác ấy không nghĩ ra một vị thánh nào muốn cùng ngồi uống rượu với bác ấy. Các vị thánh trong những cuốn sách này thì khác. Có những câu chuyện về các trinh nữ, những vị tử vì đạo, những trinh nữ tử vì đạo và những câu chuyện về họ còn khủng khiếp hơn bất cứ bộ phim kinh dị nào được chiếu ở rạp Lyric.

Tôi phải tra từ điển để tìm xem trinh nữ nghĩa là gì. Tôi biết Đức Mẹ của Chúa là Đức Mẹ Đồng Trinh Maria và người ta gọi Bà như vậy là bởi Bà không có một người chồng thật sự, chỉ có thánh Joseph già thôi. Trong cuốn Cuộc đời của các vị thánh các nữ đồng trinh luôn gặp nạn và tôi không hiểu tại sao lại như vậy. Từ điển giải thích rằng, đồng trinh là phụ nữ (thường là phụ nữ trẻ) trinh tiết chưa bị xâm phạm.

Giờ tôi phải tìm nghĩa của “chưa bị xâm phạm” và nghĩa của “trinh tiết” và tôi chỉ thấy từ điển giải thích rằng chưa bị xâm phạm có nghĩa là chưa bị đụng đến còn trinh tiết có nghĩa là trong trắng và không giao cấu bất chính. Giờ tôi lại phải tra từ “giao cấu” và từ đó lại đẻ ra từ “đưa vào”, rồi từ “đưa vào” lại đẻ ra từ “để đưa vào”, rồi đẻ tiếp ra từ “bộ phận giao hợp của nam giới”. Rồi từ “bộ phận giao hợp” lại dẫn đến từ “giao hợp”, sự kết hợp giữa hai người khác giới trong hoạt động duy trì nòi giống và tôi chẳng hiểu hoạt động đó là hoạt động gì và tôi phát mệt vì cứ phải lần mò tìm hết từ này đến từ khác trong cái cuốn từ điển nặng hàng cân hệt như chơi trò ú tim vì đúng là những người viết từ điển không muốn loại người như tôi biết bất cứ điều gì.

Tôi chỉ muốn biết là tôi từ đâu mà ra nhưng nếu bạn hỏi ai đó thì người ta sẽ bảo bạn hỏi một người khác hoặc là lại bắt bạn phải tìm loanh quanh hết từ này đến từ khác mất thôi.

Người quản thư nói:

- Cậu phải về nhà thôi, tạnh mưa rồi.

Khi tôi đi ra đến cửa thư viện cô quản thư gọi tôi quay lại. Cô ấy muốn viết mấy chữ cho mẹ tôi, bảo tôi thích thì cứ đọc. Cô viết: “Kính gửi bà McCourt, đúng lúc bà nghĩ Ailen này đang xuống dốc thì bà lại thấy một cậu bé ngồi trong thư viện say sưa đọc cuốn Cuộc đời của các vị thánh đến nỗi mưa tạnh cũng không biết và phải có người giục cậu ta về cậu ta mới dứt ra khỏi cuốn sách đó được. Thưa bà McCourt, tôi nghĩ rằng bà có thể có một linh mục tương lai trong tay và tôi sẽ thắp một ngọn nến để hy vọng điều đó sẽ thành hiện thực. Chào bà, Catherin O’ Riordan, từ thư viện Asst”.

Thầy O’Halloran là giáo viên duy nhất trong trường ngồi giảng bài. Sở dĩ thầy ngồi là vì thầy là Hiệu trưởng hoặc bởi vì thầy cần để cho cái chân ngắn của thầy nghỉ ngơi nếu không cứ nhảy đi nhảy lại thì mệt lắm. Các thầy giáo khác trong trường luôn vừa giảng bài vừa đi đi lại lại trước lớp hoặc đi lên đi xuống giữa các dãy bàn và bạn không bao giờ biết khi nào bạn sẽ bị ăn một nhát vụt bằng thước hay bằng dây da vì trả lời sai hoặc viết cẩu thả. Nếu thầy Halloran muốn làm gì bạn thì thầy sẽ gọi bạn lên đứng trước bục giảng và phạt bạn trước mặt cả ba lớp.

Những tiết học dễ chịu là những tiết học thầy Halloran ngồi ở bàn của thầy nói về nước Mỹ. Thầy nói:

Các trò, từ vùng Bắc Dakota băng giá bị bỏ hoang đến vùng Florida với những trái cam thơm phức, người Mỹ được hưởng mọi kiểu khí hậu.

Thầy nói về lịch sử nước Mỹ và tuyên bố:

Nếu nông dân Mỹ, với súng hỏa mai và đất đá, có thể giành lại cả một lục địa từ tay người Anh thì chắc chắn chúng ta, những chiến binh thực thụ. có thể giành lại đất nước của mình.

Nếu không muốn bị thầy tra tấn bằng môn số học hay môn ngữ pháp Ailen thì chúng tôi chỉ việc hỏi thầy một câu hỏi về nước Mỹ và chỉ cần như vậy thôi cũng đủ làm thầy phấn khích nói cả buổi.

Thầy ngồi trên đó ngâm nga những cái tên của các bộ lạc và các thủ lĩnh mà thầy hâm mộ. Thầy nói rất hăng:

Thơ, các trò, thơ. Và hãy nghe tên các thủ lĩnh, Gấu Đá, Mưa-Trên-Mặt, Bò Đực Ngồi, Ngựa Điên, Mầm Con.

Với học sinh lớp bảy thầy đưa ra một quyển thơ trong đó có một bài thơ dài với tiêu đề: Ngôi làng hiu quạnh, của nhà thơ Oliver Goldsmith. Thầy nói rằng hình như đây là một bài thơ viết về nước Anh nhưng nó thể hiện sự nhớ thương đối với quê hương của nhà thơ, đất nước Ailen.

Chúng tôi phải học thuộc lòng bài thơ đó, mỗi tối học hai mươi dòng và sáng nào cũng phải đọc thuộc lòng và nếu ai bỏ sót hoặc không thuộc một dòng là bị ăn bốn vụt vào hai tay. Thầy bảo chúng tôi để sách dưới ngăn bàn và đọc đồng thanh đoạn thơ về thầy giáo làng:

Bên hàng rào thưa thớt dọc lối di

Với những bông kim tước nở bừng vô vị

Là vương quốc ồn ào, ông cai trị

Thầy giáo làng và ngôi trường nhỏ của ông

Một ông thầy lạnh lùng với nét mặt rất nghiêm

Tôi biết rõ ông, và mọi trò trốn học đều biết rõ.

Những trò nhát phải học mà đoán trước

Ngày rủi may qua vẻ mặt ông thầy.

Muốn hay không chúng đều giả vờ cười

Trước những cáu chuyện cười của ông thầy khó tính.

Và những câu nói thầm được truyền đi khắp lớp

Thầy cau mày chắc chẳng phải điềm hay

Khi chúng tôi đọc đến đoạn cuối của bài thơ thầy Halloran nhắm mắt lại mỉm cười,

Nghiêm khắc khi cần ông vẫn là người thầy tốt bụng

Chỉ vì ông rất coi trọng học hành.

Người trong làng vẫn nói rằng ông biết

rất nhiều điều.

Ông viết thạo cả chữ lồng bí ẩn.

Ông có thể đo đất cát và thủy triều

cùng nhiều giới hạn,

Thậm chí đo cả đường của câu chuyện đang đi.

Người ta đồn ông làm được mục sư,

Vì, thậm chí trong thế bí ông vẫn tranh cãi thắng,

Tài học rộng cất lời vang như sấm

Những người dân quê mùa cứ tròn mắt ngạc nhiên.

Họ kinh ngạc và băn khoăn không biết,

Sao cái đầu nhỏ kia lại mang nổi bao kiến thức

Của người thầy học rộng uyên thâm.

Chúng tôi biết thầy Halloran thích những dòng thơ trên bởi nó nói về một thầy giáo trường làng, nói về thầy, và thầy đúng bởi vì chúng tôi luôn ngạc nhiên và băn khoăn không biết tại sao cái đầu nhỏ kia lại mang nổi bao kiến thức của người thầy học rộng uyên thâm và chúng tôi sẽ nhớ thầy qua những dòng thơ này. Thầy nói:

Ô, các trò, các trò, các em có thế tự quyết định nhưng trước hết phải bồi đắp kiến thức vào cái đầu đã. Các trò có nghe thầy nói không? Bồi đắp kiến thức và các em có thể tiến vào thế giới chói lọi. Clarke, hãy định nghĩa từ chói lọi. Em nghĩ chói lọi là đầy ánh sáng, thưa thầy. Ngắn gọn, Clarke, nhưng đầy đủ. McCourt, hãy đặt câu với từ ngắn gọn. Clarke ngắn gọn nhưng đầy đủ, thưa thầy. Rất tốt, McCourt. Em có cái đầu làm thầy tu, hoặc làm chính trị đấy. Hãy suy nghĩ về điều thầy nói. Vâng, thưa thầy. Hãy bảo mẹ em đến gặp thầy. Vâng, thưa thầy.

Mẹ tôi giãy nảy:

Không, mẹ không thể đi gập thầy O’Halloran được đâu. Mẹ chẳng có cái áo nào tử tế cả. Ông ấy muốn gặp mẹ về chuyện gì? Con không biết. Hỏi ông ấy xem. Con không hỏi đâu. Thầy sẽ giết con mất. Nếu thầy bảo phải đưa mẹ đến gặp là phải đưa nếu không thầy sẽ cho ăn roi.

Mẹ tôi đến gặp thầy Halloran và thầy nói chuyện với mẹ tôi ngay ngoài hành lang. Thầy bảo với mẹ tôi rằng con trai Frank của mẹ tôi phải tiếp tục học lên. Thầy bảo Frank không thể phí đời làm một người đưa hàng được. Cái nghề đó chẳng dẫn đến đâu cả. Thầy nói:

Hãy đưa con trai bà đến trường Thầy dòng Christian, bảo với những người ở đó rằng tôi giới thiệu, bảo với họ rằng Frank là một cậu bé thông minh và nó phải được học lên trung học và cao hơn nữa, phải được học đại học.

Thầy bảo mẹ tôi rằng thầy không ở đây làm Hiệu trưởng của trường Leamy này để dạy dỗ những đứa trẻ lớn lên sẽ làm người đưa hàng.

Mẹ tôi nói:

Cảm ơn, thầy O’Halloran.

Tôi ước gì thầy O’Halloran cứ lo việc của thầy đi. Tôi không muốn đi học ở trường Thầy dòng Christian. Tôi muốn bỏ học mãi mãi và muốn kiếm việc làm, muốn nhận tiền công vào mỗi tối thứ Sáu, muốn đi xem phim vào các tối thứ Bảy như mọi người.

Vài ngày sau mẹ tôi bảo tôi rửa mặt sạch sẽ để cùng mẹ đến trường Christian. Tôi nói là tôi không muốn đi, tôi muốn đi làm, tôi muốn trở thành một người đàn ông. Mẹ tôi bảo tôi không được lải nhải nữa, rằng tôi phải đi học trung học và rằng thế nào chúng tôi cũng sẽ xoay xở được. Tôi sẽ đi học tiếp cho dù mẹ tôi phải đi lau sàn và nếu tôi không nghe lời thì mẹ tôi sẽ lấy mặt tôi ra để lau thử.

Mẹ tôi gõ cửa trường Thầy dòng Christian và xin gặp thầy phụ trách Murray. Thầy Murray đi ra cửa, nhìn mẹ con tôi từ đầu đến chân và hỏi:

- Gì?

Mẹ tôi nói:

Thưa thầy, đây là con trai tôi, Frank. Thầy O’Halloran ở trường Leamy nói rằng cháu nó sáng dạ vậy tôi muốn hỏi thầy có thể nhận cháu vào học trường này được không ạ? Chúng tôi không có chỗ cho con bà đâu.

Thầy Murray nói rồi đóng sập cửa lại ngay trước mặt chúng tôi.

Mẹ tôi quay đi ngay và suốt dọc đường về mẹ tôi im lặng không nói lời nào. về đến nhà mẹ tôi cởi áo, pha trà, ngồi bên bếp hồi lâu. Rồi mẹ tôi bảo tôi:

Nghe mẹ nói đây. Có nghe mẹ nói không? Con nghe đây. Đây là lần thứ hai người ta đóng sập cửa trước mặt con. Thế ạ? Con không nhớ rõ. Ngày trước Stephen Carey bảo với con và bố con rằng con không thể là một lễ sinh trong giáo đường và đóng sập cửa ngay trước mặt con. Con còn nhớ không? Con nhớ. Và bây giờ thầy dòng Murray đóng sập cửa trước mặt con. Con không quan tâm. Con muốn đi làm.

Mặt mẹ tôi đanh lại và tôi biết mẹ tôi đang giận:

Con không bao giờ được để bất cứ ai đóng sập cửa trước mặt con nữa nghe không?

Mẹ tôi bắt đầu khóc:

Ôi, Chúa ơi, mẹ đâu có muốn sinh các con ra để các con làm những đứa đi đưa hàng.

Tôi không biết phải làm gì và nói gì nữa, tôi thấy nhẹ cả người vì tôi không phải đi học thêm năm hay sáu năm nữa.

Thế là tôi tự do.

Tôi đã mười ba sắp bước sang tuổi mười bốn và giờ đã là tháng Sáu, tháng cuối cùng trong đời tôi phải đi học. Mẹ tôi đưa tôi đến gặp linh mục Cowpar, để nhờ xin cho tôi làm một bưu tá. Người chịu trách nhiệm giám sát ở bưu điện, bà ƠConnell, hỏi tôi có biết đi xe đạp không, và tôi nói dối là có. Bà ấy nói tôi không thể bắt đầu công việc cho đến khi tôi tròn mười bốn tuổi vì thế bà ấy hẹn tôi tháng Tám quay lại.

Thầy O’Halloran nói với trước ba lớp rằng những trò như McCourt, Clarke, Kenedy, mà phải bổ củi và kéo nước thì đúng là một điều đáng hổ thẹn. Thầy bảo thầy chán ngán cái đất nước Ailen này cứ giữ khư khư cái hệ thống tầng lớp đã bị người Anh đánh tráo, rằng chúng ta đang ném những trẻ em tài năng của mình vào những đống phân.

Thầy kêu gọi:

Các trò hãy đi khỏi cái đất nước này. Hãy đi Mỹ đi, McCourt ạ. Trò có nghe thấy không? Có nghe, thưa thầy.

Đây đâu phải là nhà chúng tôi và chúng tôi đâu có cảm thấy tự do như ở trong căn nhà thuộc ngõ Roden, tự do lèn Ý tự do xuống Ailen. Hễ ông bác họ Laman của chúng tôi về nhà là ông ta muốn đọc sách trên giường hoặc muốn ngủ và chúng tôi phải im lặng. Chúng tôi chơi ở ngoài đường đến tối mịt mới về và khi chúng tôi về căn nhà đó chúng tôi chẳng thể làm gì ngoài việc leo lên giường đi ngủ và nếu may có một cây nến hay có dầu thắp thì chúng tôi còn có thể đọc sách còn không thì thôi.

Tối tối mẹ tôi bảo chúng tôi đi ngủ trước, mẹ mang trà cho Laman rồi sẽ đi ngủ sau. Chúng tôi thường ngủ trước khi mẹ tôi trèo lên gác xép nhưng có những đêm chợt tỉnh giấc chúng tôi nghe thấy tiếng nói chuyện rì rầm ở trên gác cùng với tiếng rên. Có những đêm mẹ tôi ở tịt trên ấy chẳng xuống nữa để mặc Alphie và Michael độc chiếm cái giường rộng. Malachy nói trời tối nên mẹ tôi mang trà lên cho Laman xong không trèo xuống được.

Malachy mới mười hai tuổi và nó không hiểu.

Tôi mười ba và tôi nghĩ rằng họ ở trên đó làm chuyện thú vị với nhau.

Tôi đã biết đến chuyện thú vị kia và tôi biết nó là một tội lỗi nhưng làm sao nó có thể là một tội lỗi được khi nó đến với tôi trong một giấc mơ có các cô gái Mỹ mặc đồ tắm xuất hiện trên màn ảnh của rạp Lyric và nó làm người tôi nóng bừng? Nó là một tội lỗi khi mà bạn hoàn toàn tỉnh táo và tự làm cái chuyện thú vị kia một mình theo cái cách mà những đứa con trai thì thầm ở sân trường ngay sau khi thầy O’Dea gào to điều răn thứ sáu: “Không được phạm tội thông dâm, đó là ý nghĩ dơ bẩn, lời nói dơ bẩn, hành động dơ bẩn, và thông dâm có nghĩa là như vậy, chuyện dơ bẩn nói chung”.

Một linh mục của nhà thờ Công giáo lúc nào đến giảng đạo cũng gào điều răn thứ sáu trước mặt chúng tôi. Ông ấy nói rằng tội dơ bẩn là tội nặng đến nỗi ngay cả Đức Mẹ Đồng Trinh cũng phải quay mặt đi mà khóc.

Tôi không thể dừng cái việc làm ô uế thân thể mình được. Các linh mục ở Limerick không có đủ kiên nhẫn dành cho những loại người như tôi. Tôi đi xưng tội và họ rít lên rằng tôi không có tinh thần tỉnh táo để ăn năn, rằng nếu tôi có tinh thần tỉnh táo thì tôi đã từ bỏ được tội lỗi ghê tởm đó. Tôi đi hết nhà thờ này đến nhà thờ khác tìm một linh mục dễ tính cho tới khi Paddy Clohessy mách rằng ở nhà thờ dòng Dominica có một linh mục chín mươi tuổi điếc đặc. Cứ vài tuần linh mục già đó lại nghe tôi xưng tội và lẩm bẩm rằng tôi nên cầu nguyện cho ông ấy. Thỉnh thoảng ông ấy ngủ gật và tôi không có gan đánh thức ông ấy vậy nên ngày hôm sau tôi đi tới lễ Ban thánh thể mà chưa được sám hối hay xá tội. Nếu linh mục ngủ gật thì đó đâu phải là lỗi của tôi và tôi chắc mẩm rằng chỉ cần được ban thánh thể thôi là tôi cũng được cứu rỗi rồi. Rồi một hôm cửa ô ván ở bục xưng tội trượt trở lại và trước mặt tôi không phải là linh mục già mà là một linh mục trẻ măng có đôi tai to như hai con sò. Chắc chắn tôi nói gì linh mục này đều nghe thấy cả.

Xin hãy ban phước cho con, thưa Cha, vì con có tội, hòm nay là ngày thứ mười lăm kể từ khi con xưng tội lần cuối. Vậy từ hôm ấy đến nay con đã mắc những tội gì? Con đã đánh em con, con bỏ học đi lang thang, con nói dối mẹ con. Được rồi, con của ta, còn gì nữa không? Con-con-con đã làm những chuyện bẩn thỉu. Ô, con của ta, con làm một mình hay với người khác hay với loài thú vật nào?

Thú vật. Tôi chưa bao giờ nghe thấy một tội lỗi nào như thế. Linh mục trẻ này chắc là từ nông thôn ra và nếu đúng như vậy thì quả là ông ấy đã mở ra cho tôi một thế giới mới.

Đêm trước hôm lớp tôi tổ chức đi Killiloe ông bác họ Laman của tôi về nhà người nồng nặc mùi rượu và ngồi xuống bàn ăn món cá tẩm bột chiên của ông ta. Ông ta sai mẹ tôi đi đun nước pha trà và khi mẹ tôi bảo rằng nhà hết than ông ta quát mắng mẹ tôi và gọi mẹ tôi là đồ đần độn sống nhờ dưới mái nhà của ông ta cùng với lũ con mất dạy. Ông ta ném tiền vào mật tôi bắt tôi ra cửa hàng mua than. Tôi không muốn đi nhưng nếu tôi hé răng cãi ông ta một lời thì ông ta sẽ không cho tôi mượn xe nữa mà tôi thì đã đợi cơ hội đó suốt ba tuần rồi.

Khi mẹ tôi nhóm được bếp và đang đun nước để pha trà tôi nhắc ông ta chuyện mượn xe đạp. Ông ta hỏi:

Hôm nay mày đã đổ bô chưa? Ôi, cháu quên mất rồi. Cháu sẽ đi đổ ngay đây. Mày không đổ bô cho tao. Tao đã hứa cho mày mượn xe. Tao đã cho mày hai xu mỗi tuần để mày đi lấy sách và đổ bô cho tao vậy mà bây giờ mày đứng đó há cái mõm rộng hoác của mày ra nói rằng mày chưa làm. Cháu xin lỗi. Cháu quên. Cháu sẽ đi làm ngay đây ạ. Mày sẽ, mày sẽ ư? Mày nghĩ mày sẽ trèo lên gác bằng cách nào? Mày định lôi cái bàn của tao đi trong khi tao chưa ăn xong chỗ cá của tao chắc?

Mẹ tôi nói:

Hôm nay nó phải học cả ngày và còn phải đi khám mắt nữa. Vậy thì mày quên chuyện xe đạp đi. Mày không làm như tao và mày đã thỏa thuận thì đừng có hòng. Nhưng nó phải đi học cả ngày thật mà.

Ông ta quát mẹ tôi im mồm bảo mẹ tôi cứ lo việc của mình đừng có nhúng mũi vào và thế là mẹ tôi không nói gì nữa chỉ ngồi nhìn bếp lửa. Ông ta tiếp tục ăn cá nhưng tôi không chịu bỏ cuộc mà vẫn nhắc lại:

Bác đã hứa với cháu rồi. Cháu đã đổ bô và đi lấy sách cho bác ba tuần rồi. Câm miệng và biến đi ngủ đi. Bác không thể bảo cháu đi ngủ được. Bác có phải là bố của cháu đâu. Bác đã hứa với cháu rồi. Tao nói cho mày biết nếu tao phải đứng dậy khỏi cái bàn này thì chắc chắn mày phải cầu cứu đến thánh bảo trợ của mày đấy thằng ranh ạ. Bác đã hứa với cháu rồi.

Ông ta đẩy ghế đứng lên và lảo đảo tiến về phía tôi. Ông ta dí hai ngón tay vào trán tôi:

Tao bảo mày câm đi, câm ngay, thằng mắt lấm lét. Cháu không câm. Bác đã hứa với cháu rồi.

Ông ta thụi vào vai tôi và tôi đứng im không nhúc nhích. Mẹ tôi lao đến, vừa khóc vừa cố lôi ông ta ra. Ông ta đấm và đá tôi suốt từ ngoài bếp vào đến phòng ngủ nhưng tôi vẫn nhắc lại:

Bác đã hứa rồi.

Ông ta đá tôi ngã dúi xuống giường của mẹ tôi và tôi phải đưa cả hai tay lên đỡ đòn để khỏi bị ông ấy đánh vào mặt. Ông ta rít lên:

Tao sẽ giết mày, đồ thối tha.

Mẹ tôi vừa kêu khóc vừa kéo ông ta ra ngoài bếp. Mẹ tôi bảo ông ta:

Thôi nào, thôi nào, ra ăn nốt cá đi. Nó chỉ là một đứa trẻ con thôi mà.

Tôi nghe tiếng ông ta ngồi xuống ghế. Tôi nghe thấy tiếng ông ta ăn uống. Tôi nghe thấy ông ta bảo mẹ tôi:

Đưa bao diêm đây, phải hút một điếu thuốc mới được, bực mình quá.

Và tôi nghe thấy tiếng ông ta thở khói thuốc ra cùng tiếng khóc thút thít của mẹ tôi.

Ông ta nói với mẹ tôi:

Tôi đi ngủ đây.

Đã say nên ông ta phải mất khá lâu mới trèo được lên ghế và leo được lên gác xép. Tôi nghe thấy tiếng giường ông ta cọt kẹt và nghe thấy tiếng ông ta ném giày xuống sàn.

Tôi có thể nghe rõ tiếng mẹ tôi khóc khi mẹ tôi thổi tắt ngọn đèn dầu. Căn nhà tối om. Tôi cứ ngỡ sau tất cả những gì vừa xảy ra chắc chắn mẹ tôi sẽ muốn về ngủ ở giường của mình và tôi chuẩn bị trở về chiếc giường nhỏ để lấy chỗ cho mẹ tôi nằm. Thay vì thấy mẹ tôi về giường của mình tôi lại nghe thấy tiếng mẹ tôi kéo bàn, kê ghế, và nghe thấy tiếng thút thít của mẹ tôi trên gác xép. Mẹ tôi nói với ông Laman:

Nó chỉ là một đứa trẻ thôi mà, nó bị đau mắt.

Ông ta nói:

Nó là một bãi cứt thối, tôi muốn tống cổ nó ra khỏi nhà tôi.

Mẹ tôi vừa khóc vừa van xin ông ta cho đến khi tiếng van xin của mẹ tôi và tiếng càu nhàu của ông ta nhường chỗ cho nhũng tiếng thì thầm và những tiếng rên và chả có gì nữa cả.

Họ ngáy ở trên gác còn các em tôi thì ngủ quanh xung quanh tôi. Tôi không thể ở lại nhà Laman được nữa vì nếu tôi ở lại thì lần tới khi Laman động vào người tôi tôi sẽ kề dao vào cổ ông ta mất. Tôi không biết phải làm gì, không biết phải đi đâu.

Tôi ra khỏi cái nhà đó và cứ đi lang thang qua các phố. Tôi mơ đến cảnh một ngày nào đó tôi sẽ quay lại gặp cái gã Laman đó. Tôi sẽ đi Mỹ và sẽ tìm đến Joe Louis. Tôi sẽ nói cho anh ta biết những khó khăn của tôi và anh ta sẽ hiểu bởi vì anh ta cũng xuất thân từ một gia đình nghèo khó. Anh ta sẽ chỉ cho tôi cách luyện cơ bắp, sẽ dạy tôi cách sử dụng chân tay. Anh ta sẽ dạy tôi cách kéo cằm vào vai như anh ta vẫn thường làm và sẽ dạy tôi tung ra cú đấm móc khiến cho gã Laman kia bay như một tàu lá. Tôi sẽ lôi gã đến nghĩa địa Mungret nơi có mồ mả của ông bà cụ kỵ của gã và của mẹ tôi và sẽ chôn gã tới cằm để cho cái mặt gã thò lên van xin tôi tha chết và tôi sẽ nói: “Đường cùng rồi, ông Laman, ông sẽ đi gặp tổ tiên nhà ông mà xin tha chết” và gã sẽ cầu xin, sẽ cầu xin luôn mồm trong khi tôi hất đất vào mặt gã và sẽ chôn sống gã còn gã sẽ chẳng thể làm gì được ngoài việc xin Chúa trời xá tội vì đã không cho tôi mượn xe đạp đã đấm đá tôi và đã làm cái chuyện thú vị kia với mẹ tôi và tôi sẽ cười to vì gã đã không được rửa tội sau khi đã làm chuyện thú vị với mẹ tôi và gã sẽ bị đầy xuống địa ngục.

Đường phố tối om và tôi phải để ý quan sát vì biết đâu đấy tôi lại gặp may như Malachy dạo trước đã nhặt được cá tẩm bột chiên của những người lính say đánh rơi. Dưới mặt đất chẳng có gì hết. Nếu tôi tìm được bác tôi, bác Ab Sheehan, thì có thể bác ấy sẽ cho tôi một ít cá tẩm bột chiên, nhưng những người ở trong quán cà phê Monument nói rằng bác ấy vừa mới đi khỏi quán rồi. Giờ tôi đã mười ba và tôi không còn gọi bác ấy là bác Pat nữa. Tôi gọi bác ấy là Ab hoặc Abbot giống như mọi người. Chắc chấn nếu tôi đến nhà bà tôi thì bác tôi thế nào cũng cho tôi một miếng bánh mì hoặc thứ gì đó để ăn và chưa biết chừng bác ấy còn cho tôi ngủ lại đó cũng nên. Tôi có thể nói với bác ấy rằng vài tuần nữa thôi là tôi sẽ đi làm cho bưu điện và sẽ kiếm được nhiều tiền và tự lo liệu được cuộc sống của mình.

Bác tôi ngồi trên giường chén sạch bữa tối của mình và thả xuống đất tờ báo gói thức ăn rồi chùi mồm và tay vào chăn. Bác ấy nhìn tôi và hỏi:

- Sao mặt mũi lại sưng thế kia? Bị ngã sấp mặt xuống à?

Tôi bảo đúng là tôi bị ngã vì có bảo khác thì cũng chẳng ích gì. Bác ấy sẽ chẳng hiểu. Bác ấy nói:

- Mày có thể ngủ ở giường mẹ tao. Mày không thể vác cái mặt như thế kia ra phố được và còn mắt mày nữa, khiếp đỏ thế.

Bác ấy nói trong nhà chẳng có gì ăn được, chẳng có lấy một vụn bánh, và khi bác ấy lăn ra ngủ tôi nhặt tờ báo ướt mỡ trên sàn lên. Tôi liếm trang báo đầy những tin và hình quảng cáo cho những bộ phim và những buổi khiêu vũ. Tôi liếm cả những dòng tít lớn nói về những trận đánh diễn ra ở Pháp và ở Đức. Tôi liếm cả cuộc chiến ở Thái Bình Dương. Tôi liếm cả những dòng cáo phó và những bài thơ buổn, những trang thể thao, những mục báo giá trứng và giá thịt. Tôi mút tờ báo cho đến khi nó không còn dính một tí mỡ nào.

Tôi không biết ngày mai mình sẽ phải làm gì.