- 23 - THÁNG SÁU, NĂM 2005

Alice ngồi trước máy vi tính, chờ đợi màn hình hiện lên. Cathy vừa gọi, kiểm tra và lo lắng. Cô nói rằng Alice đã không xem email trong một thời gian, cô đã không vào phòng chat về chứng mất trí mấy tuần qua và cô lại bỏ lỡ nhóm hỗ trợ vào hôm qua. Mãi đến khi Cathy nói về nhóm hỗ trợ thì Alice mới biết về người mà Cathy đề cập đến. Cathy nói rằng có hai người vừa tham gia nhóm hỗ trợ của họ, và đã được đề nghị tham dự Hội nghị Chăm sóc người mắc bệnh mất trí nhớ, đồng thời cũng có nghe qua bài phát biểu của Alice. Alice trả lời rằng đấy là một tin tức tuyệt vời. Cô xin lỗi Cathy vì đã làm cô lo lắng và nhờ cô nhắn với mọi người rằng mình vẫn ổn.

Nhưng thật sự, cô không ổn chút nào. Cô vẫn có thể đọc và hiểu được một số từ ngữ, nhưng bàn phím máy vi tính đã trở thành một mớ bòng bong những ký tự. Thật sự, cô đã mất khả năng sáng tạo câu chữ từ những ký tự trên bàn phím. Khả năng sử dụng ngôn ngữ của cô – điều khác biệt lớn nhất giữa con người và loài vật, đã từ bỏ cô, và cô cứ cảm thấy càng lúc càng xa rời bản năng con người vì điều đó. Cô muốn nói một lời chia tay đầy nước mắt đến quãng thời gian ổn định trước kia.

Cô kiểm tra hộp thư điện tử. Bảy mươi ba thư mới. Quá choáng ngợp và bất lực, cô đóng ứng dụng mà không mở bất kỳ lá thư nào. Cô nhìn chằm chằm vào màn hình phía trước. Ba thư mục ở máy tính được xếp dọc xuống: “Ổ cứng,” “Alice,” “Bươm bướm”. Cô nhấp vào thư mục “Alice”.

Bên trong là rất nhiều mục con với các tiêu đề khác nhau: “Tóm tắt”, “Hành chính”, “Bài giảng”, “Hội nghị”, “Sơ đồ”, “Đề xuất trợ cấp”, “Nhà”, “John”, “Con cái”, “Chương trình Ăn và Học”, “Từ Phân tử tới Tư duy”, “Giấy tờ”, “Thuyết trình”, “Học sinh”. Cô không thể chịu được nếu nhìn vào trong, sợ rằng bản thân sẽ không thể nhớ hay hiểu chính cuộc sống của mình. Thay vào đó, cô nhấp vào thư mục “Bươm bướm”.

Gửi Alice,

Cô đã viết lá thư này cho chính cô khi não bộ còn nhận thức bình thường. Nếu cô đang đọc nó, và cô không thể trả lời một hoặc nhiều hơn những câu hỏi sau, não cô đã không còn ổn nữa:

Tháng này là tháng mấy? Cô đang sống ở đâu? Văn phòng cô ở đâu?

Sinh nhật Anna là khi nào?

Cô có bao nhiêu đứa con?

Cô mắc chứng Alzheimer. Cô đã đánh mất bản thân, rất nhiều thứ cô yêu, và cô đang sống cuộc sống mình không hề muốn. Không có kết quả tốt đẹp nào cho căn bệnh này, nhưng cô phải chọn một kết quả xứng đáng nhất, công bằng và tôn trọng nhất cho bản thân và gia đình cô. Cô đã không còn tin tưởng phán đoán của chính mình, nhưng cô có thể tin tôi, là cô bình thường hơn, là cô trước khi chứng Alzheimer đã đưa cô đi quá xa.

Cô đã sống một cuộc đời phi thường và đáng giá. Cô và chồng cô, John, có ba đứa con khỏe mạnh và tuyệt vời, những người được yêu thương và thành công nhất thế giới, và cô có một sự nghiệp lừng lẫy ở Harvard với đầy thử thách, sự sáng tạo, niềm đam mê và thành tựu.

Phần cuối của cuộc đời cô, gắn với căn bệnh Alzheimer, và kết thúc mà cô đã cẩn thận lựa chọn, thật bi thảm, nhưng cô đã không sống một cuộc đời bi thảm. Tôi yêu cô, tôi tự hào về cô, về cách cô sống và những thứ cô đã hoàn thành trong khi còn có khả năng.

Bây giờ, hãy về phòng ngủ. Hãy tới cái bàn đen đặt cạnh giường, cái mà có cây đèn màu xanh ở trên ấy. Mở ngăn kéo ra. Ở trong ngăn kéo có một chai thuốc. Cái chai có nhãn trắng, ghi dòng chữ màu đen là “dành cho Alice”. Có rất nhiều viên thuốc trong chai. Hãy nuốt chửng toàn bộ chúng với một cốc nước lớn. Hãy nuốt toàn bộ chúng. Sau đó, nằm lên giường và ngủ. Đi ngay, trước khi cô quên. Và đừng cho ai biết cô sắp sửa làm gì. Xin hãy tin tôi.

Yêu thương,

Alice Howland

Cô đọc nó lần nữa. Cô không nhớ mình đã viết chúng. Cô không biết câu trả lời nào cho những câu hỏi đã đưa ra ngoại trừ câu hỏi về số con cô đã có. Nhưng đó là nhờ cô được cung cấp bởi lá thư. Cô không chắc lắm về tên chúng. Anna và Charlie, có thể. Cô không thể nhớ thêm ai khác.

Cô lại đọc nó, chậm rãi hết sức có thể. Đọc nó trên màn hình vi tính thật khó khăn so với đọc trên giấy, nơi cô có thể dùng bút và đánh dấu. Và cô có thể đem giấy vào phòng ngủ rồi đọc nó. Cô muốn in chúng ra nhưng không tài nào tìm được cách. Cô ước sẽ trở lại con người cũ, là bản thân cô trước khi bệnh Alzheimer đã mang đi quá nhiều thứ, bao gồm cả những hướng dẫn để in một trang giấy.

Cô đọc thêm lần nữa. Nó thật hấp dẫn và siêu thực, cứ như đang đọc quyển nhật ký mà bản thân viết hồi còn trẻ, từ những từ ngữ thần bí và chân thành của một cô gái mà cô chỉ nhớ một cách mơ hồ. Cô ước mình đã viết nhiều hơn. Lời văn đã khiến cô buồn bã và tự hào, mạnh mẽ và nhẹ nhõm. Cô hít một hơi thật sâu, thở ra và đi lên lầu.

Cô lên tới đầu cầu thang và quên những gì mình định làm. Phải là chuyện gì đó quan trọng và cấp bách, nhưng cô không nhớ ra. Cô xuống dưới lầu và tìm kiếm những bằng chứng cho biết việc cô vừa làm. Cô thấy máy vi tính và một lá thư của chính mình ở trên màn hình. Cô đọc nó và đi lên lầu.

Cô mở ngăn kéo bàn cạnh giường. Cô lôi ra mấy gói khăn giấy, bút viết, một chồng giấy dính, một chai kem dưỡng da, một vài viên kẹo ho, tăm xỉa răng và vài đồng xu. Cô trải mọi thứ ra giường và chạm vào từng thứ, lần lượt. Khăn giấy, bút, bút, bút, giấy dính, đồng xu, kẹo, kẹo, tăm xỉa răng, kem dưỡng da.

“Alice?”

“Hả?”

Cô nhìn xung quanh. John đứng ở ngưỡng cửa. “Em đang làm gì thế?” – Anh hỏi.

Cô nhìn những món đồ trên giường. “Em đang tìm vài thứ.”

“Anh phải chạy về văn phòng để lấy tài liệu anh để quên. Anh sắp sửa đi, vậy nên anh sẽ không ở đây trong vài phút.”

“Được thôi.”

“Đây, tới giờ rồi, uống chúng đi trước khi em quên.”

Anh đưa cho cô một ly nước và một nắm thuốc. Cô nuốt ực từng viên.

“Cảm ơn” – cô nói.

“Không có gì. Anh sẽ trở lại ngay.”

Anh cầm cái ly rỗng của cô và rời phòng. Cô nằm xuống giường, bên cạnh những vật dụng trong ngăn kéo, mắt nhắm lại, cảm giác buồn bã xen lẫn tự hào, mạnh mẽ và nhẹ nhõm như mong đợi.

“ALICE, NÀO EM, MẶC ÁO KHOÁC và đội mũ vào đi, ta phải đi bây giờ.”

“Chúng ta sắp đi đâu?” – Alice hỏi.

“Lễ phát bằng ở Đại học Harvard.”

Cô chỉnh trang trang phục lần nữa. Cô vẫn không hiểu lắm. “Lễ phát bằng là sao?”

“Đó là ngày tốt nghiệp ở Harvard. Phát bằng là một sự khởi đầu mới.”

Lễ phát bằng. Tốt nghiệp Harvard. Một sự khởi đầu. Những từ ngữ quay cuồng trong tâm trí cô. Tốt nghiệp Harvard là đánh dấu một sự khởi đầu, sự khởi đầu của tuổi trưởng thành, bắt đầu một cuộc sống chuyên nghiệp, một cuộc sống sau Harvard. Lễ phát bằng. Cô thích từ này và muốn ghi nhớ nó.

Họ đi dọc vỉa hè đông đúc người mặc trang phục màu hồng đậm và đội mũ đen sang trọng. Cô cảm thấy rất vô lý và hoàn toàn không tin tưởng vào quyết định chọn quần áo của John trong vài phút đầu tiên. Sau đó, bất thình lình, họ ở khắp nơi. Từng đoàn người trong phục trang và nón y hệt cô nhưng với một loạt màu sắc khác nhau đổ xô từ các hướng lên vỉa hè cùng họ, và cùng nhau đi bộ trong cuộc diễu hành trang phục cầu vồng.

Họ bước vào một sân cỏ, có bóng râm của những tán cổ thụ và bao quanh bởi các tòa nhà cổ to lớn và âm thanh nghi lễ chậm rãi của kèn túi. Alice rùng mình xúc động. Cô đã trải qua chuyện này. Đám rước dẫn họ đến một hàng ghế và ngồi xuống.

“Đây là lễ tốt nghiệp Harvard” – Alice nói.

“Phải” – John đáp.

“Lễ phát bằng.”

“Phải.”

Sau một lúc, các diễn giả bắt đầu. Những bài tốt nghiệp Harvard luôn mang đặc trưng của những người nổi tiếng và có sức hút, nhất là các nhà lãnh đạo chính trị.

“Nhà vua Tây Ban Nha đã từng phát biểu cách đây một năm” – Alice nói.

“Phải” – John đáp. Anh khẽ cười thích thú.

“Anh ta là ai?” – Alice hỏi, đề cập đến người đàn ông trên bục giảng.

“Một diễn viên” – John đáp. Tới lượt Alice cười thích thú.

“Em đoán năm nay không ai trở thành vua” – Alice nói.

“Em biết mà, con gái em là một diễn viên. Con bé có thể ở trên ấy vào ngày nào đó” – John nói.

Cô lắng nghe chàng diễn viên. Anh ta là một diễn giả dễ tính và năng động. Anh đang nói về tiểu thuyết phiêu lưu.

“Đó là gì vậy?” – Alice hỏi.

“Đó là cuộc phiêu lưu dài để răn dạy ta những bài học anh hùng.”

Nam diễn viên nói về cuộc phiêu lưu đời mình. Anh nói rằng mình ở đây để truyền lại tất cả cho họ, những bài học tốt nghiệp, những con người đã mở đầu cho cuộc phiêu lưu, những kinh nghiệm anh đã học được suốt hành trình. Anh đưa ra năm điều: sáng tạo, hữu ích, thiết thực, rộng lượng, và kết thúc lớn.

Mình có mọi điều, mình nghĩ vậy. Ngoại trừ, mình chưa có kết thúc lớn. Mình chưa kết thúc lớn.

“Quả là một lời khuyên hay.” – Alice nói.

“Phải, hay thật” – John đáp.

Họ ngồi nghe, vỗ tay, rồi lại nghe và vỗ tay dài hơn so với sự quan tâm của Alice. Sau đó, tất cả mọi người đứng lên và đi từ từ trong một cuộc diễu hành lộn xộn. Alice, John cùng một số người khác bước vào một tòa nhà gần đó. Lối vào lộng lẫy với trần gỗ sẫm màu, cao đáng kinh ngạc và tường gắn kính màu hứng ánh nắng mặt trời khiến Alice ngỡ ngàng. Khổng lồ, cổ kính, và những chùm đèn lớn lờ mờ hiện ra xung quanh.

“Đây là gì thế?” – Alice hỏi.

“Đây là tòa nhà Memorial, một phần của Đại học Harvard.”

Cô cảm thấy hơi thất vọng, họ đã không dành nhiều thời gian cho lối đi tuyệt đẹp này mà di chuyển ngay lập tức vào một khán phòng nhỏ hơn, không mấy ấn tượng rồi ngồi xuống.

“Chuyện gì đang diễn ra vậy?” – Alice hỏi.

“Những sinh viên sau đại học về Nghệ thuật và Khoa học đang nhận bằng tiến sĩ. Chúng ta tới đây để xem Dan tốt nghiệp. Cậu ấy là học trò của em.”

Cô nhìn quanh căn phòng đầy các gương mặt trong bộ trang phục màu hồng đậm. Cô không biết ai là Dan. Thực tế, cô không nhận ra những khuôn mặt, nhưng cô cảm nhận được cảm xúc và năng lượng trong phòng. Họ đều hạnh phúc và đầy tự hào. Họ đã sẵn sàng với những thách thức mới, để khám phá, sáng tạo, giảng dạy, để trở thành anh hùng trong hành trình của riêng mình.

Những điều cô nhìn thấy ở họ đã khiến cô nhận ra chính bản thân mình. Đây là điều gì đó cô từng biết, nơi này, sự phấn khích và sẵn sàng này, sự khởi đầu này. Đây cũng là khởi đầu cuộc phiêu lưu của cô, mặc dù cô không thể nhớ hết mọi chi tiết, nhưng sâu trong lòng cô biết rằng nó rất phong phú và đáng giá.

“Cậu ấy đấy, ở trên bục” – John nói.

“Ai?”

“Dan, học trò của em.”

“Người nào?”

“Tóc hoe.”

“Daniel Maloney” – ai đó thông báo.

Dan bước về phía trước và bắt tay người đàn ông trên sân khấu và nhận lấy một tấm bìa màu đỏ. Sau đó, Dan nâng tấm bìa đỏ cao hơn đầu và mỉm cười trong chiến thắng vẻ vang. Đối với niềm vui của cậu, với những gì cậu chắc chắn đạt được ở đây, với cuộc phiêu lưu cậu sắp sửa lao vào, Alice rất hoan nghênh cậu – người sinh viên mà cô không còn nhớ.

ALICE VÀ JOHN ĐỨNG BÊN NGOÀI, dưới một tấm bạt trắng lớn cùng với các sinh viên trong trang phục màu hồng đậm, trên mặt tràn ngập niềm hạnh phúc. Một người đàn ông trẻ, tóc hoe đến gần Alice, cười toe toét. Không chút do dự, cậu ôm và hôn lên má cô.

“Em là Dan Maloney, sinh viên của cô.”

“Chúc mừng em, Dan, cô rất mừng cho em” – Alice nói.

“Cảm ơn cô rất nhiều. Em rất mừng vì cô có thể đến lễ tốt nghiệp của em. Em thật may mắn vì là sinh viên của cô. Em muốn cô biết rằng, cô là lý do em chọn Ngôn ngữ học làm lĩnh vực nghiên cứu. Niềm đam mê tìm hiểu cách ngôn ngữ hoạt động, phương pháp tiếp cận nghiêm túc và phối hợp của cô để nghiên cứu, tình yêu với giảng dạy, cô đã truyền cảm hứng cho em rất nhiều. Cảm ơn cô vì đã hướng dẫn và dìu dắt em, giúp em phát triển nhiều hơn em nghĩ, và cô đã cho em rất nhiều không gian để thực hiện ý tưởng của mình. Cô là giáo viên tuyệt vời nhất mà em từng học. Nếu em có thể đạt được một phần nhỏ những gì cô đã hoàn thành trong đời, thì đó thật sự là thành công đối với em.”

“Không có gì. Cảm ơn em vì đã nói vậy. Em biết mà, trí nhớ cô dạo gần đây không tốt lắm. Cô rất vui khi biết em còn nhớ những điều về cô.”

Cậu đưa cho cô một phong bì trắng.

“Đây, em đã viết cho cô, mọi điều em vừa nói, vì vậy cô có thể đọc nó bất cứ khi nào cô muốn và cô sẽ biết mình đã cho em những điều gì kể cả khi cô không thể nhớ.”

“Cảm ơn em.”

Họ giữ phong bì, của cô màu trắng và của anh màu đỏ, với lòng tự hào và tôn kính sâu sắc.

Một phiên bản già và mập hơn của Dan cùng hai người phụ nữ, trong đó có một người già hơn, tiến đến chỗ họ. Phiên bản già và mập hơn của Dan mang một khay với những chiếc ly cao chân đựng vang sủi tăm. Người phụ nữ trẻ đưa ly cho từng người.

“Vì Dan” – phiên bản già và mập hơn của Dan nói, giơ ly lên.

“Vì Dan” – mọi người đáp, chạm ly và uống từng ngụm.

“Vì những khởi đầu tốt lành” – Alice thêm vào – “và kết thúc lớn.”

HỌ BẮT ĐẦU RỜI KHỎI NHỮNG NGÔI LỀU, những tòa nhà gạch cũ và mọi người trong trang phục, nón mũ, đi đến nơi ít người và ít ồn ào hơn. Một người mặc trang phục đen hét lên và chạy đến bên John. John dừng lại, bỏ tay Alice ra để bắt tay người vừa mới hét lên. Bị cuốn theo đà, Alice tiếp tục bước đi.

Sau một giây định thần, Alice dừng lại và chạm phải ánh mắt của một phụ nữ. Cô chắc chắn mình không biết người phụ nữ này, nhưng cuộc giao tiếp này có một ý nghĩa nào đó. Người phụ nữ có mái tóc hoe, tai nghe điện thoại và đằng sau cặp kính là đôi mắt to màu xanh dương đang có vẻ bàng hoàng. Cô ta đang lái một chiếc ô tô.

Sau đó, chiếc mũ trùm đầu của Alice đột nhiên siết chặt quanh cổ cô, và cô giật lùi về sau. Cô ngã xuống đau điếng, cả lưng và đầu đều ngã ngửa ra đất. Trang phục và chiếc mũ sang trọng đã ít nhiều bảo vệ cô.

“Anh xin lỗi, Ali, em ổn chứ?” – Người đàn ông trong chiếc áo choàng màu hồng đậm cất tiếng hỏi, quỳ bên cạnh cô.

“Không” – cô đáp, ngồi dậy và đỡ tay sau đầu.

Cô nghĩ sẽ thấy máu trên đầu cô nhưng không có.

“Anh xin lỗi, em đi thẳng qua đường. Chiếc ô tô suýt chút nữa thì đâm trúng em.”

“Cô ấy ổn chứ?”

Đó là người phụ nữ trong ô tô, mắt cô vẫn mở lớn và kinh hoàng.

“Tôi nghĩ vậy” – người đàn ông đáp.

“Ôi trời ơi, tôi suýt giết cô ấy. Nếu anh không kéo cô ấy ra khỏi đường, tôi có thể đã giết cô ấy.”

“Ổn mà, cô không giết cô ấy, tôi nghĩ cô ấy sẽ ổn thôi.”

Người đàn ông đỡ Alice đứng lên. Anh nhìn xuống đầu cô.

“Anh nghĩ em ổn. Em có thể bị thương nhẹ. Em đi bộ được chứ?” – Anh hỏi.

“Được.”

“Tôi có thể cho hai người đi nhờ” – người phụ nữ đề nghị.

“Không, không, ổn cả mà, chúng tôi ổn” – người đàn ông đáp.

Anh choàng tay quanh eo Alice và chạm vào khuỷu tay cô, cuối cùng thì cô đi bộ về nhà cùng một người lạ tốt bụng đã cứu mạng mình.