Chương 5

Chất chọn một khóa học chuyên môn để có thêm bốn tháng cầm chắc cái sống trong tay. Một số bè bạn của Chất đã khiếp sợ cái không khí tù đầy của quân trường, nhắm mắt ghi tên ra đơn vị tác chiến. Chỉ trong vòng hai tuần lễ đầu tiên, Chất đã nhận được tin kẻ tan thây trên đường đến nhiệm sở, kẻ chết ngay khi chân ướt chân ráo đến đơn vị mới. Cũng có đứa, sống thêm dăm ba ngày (chưa kịp nhớ tên đồng đội) mới đền xong nợ nước. Chất rùng mình trước những tin sét đánh ấy. Chàng ngỡ như những kẻ đó, mới vừa xong, nói chuyện với chàng, mới vừa xong ăn, uống, mới vừa xong chửi thề, mới vừa xong, nhe răng hô hố, mắt hau háu, nhìn những người con gái chúng thấy. Thế mà, một chớp mắt thôi, một giây ngắn quay lưng, chúng đã chết. Chúng đã không còn, một lần nữa, ăn uống, một lần nữa chửi thề, một lần nữa nhe răng, cười hô hố…

Tin về đột ngột, lẹ làng quá, khiến Chất không thể nghĩ ngay được rằng, chúng đã chết. Không thể vậy. Vô lý quá. Mới đây. Mới đây thôi mà.

Nhưng những xúc động, những bàng hoàng đau đớn, rồi cũng qua mau trong đời sống Chất.

Ở thời đại mới này, hầu như người ta không còn kịp đủ thời giờ để xúc động, để đau đớn để nghĩ lâu về một cái chết. Ngay đến hạnh phúc, người ta cũng đã không kịp tận hưởng. Những diễn biến lớp lớp xảy ra, những bàng hoàng trùng trùng xô tới, đã quá nhanh đã quá lẹ, khiến cho người ta, chưa kịp ngó nhìn rõ mặt nó, thì cái khác đã hiện ra, cái khác đã thắp lên, chói gắt.

Đời chúng ta hôm nay, như mỗi cuốn phim được chiếu ra quá nhanh, nghĩa là lúc thâu thì lại rất chậm. Những hình ảnh đã chồng lên nhau. Những tiếng nói đã tấp vào nhau. Tất cả chỉ còn là một tấm băng đen chạy suốt suốt, mãi thế.

Cùng với những nằm xuống trăn trối của bè bạn (của cả những người xa lạ), cuộc tình Chất và Mị đã như một cánh buồm, no gió, xuôi giòng, phăng phăng tiến tới.

Chất đã được sống những ngày hạnh phúc mù lấp không gian và thời gian. Những ngày lung linh ngọc thạch, những ngày rực rỡ xanh cao. Những ngày phản cuồng gió lớn. Những ngày cả nước, no sông. Chất đã sống những phút giây chưa từng đời mình. Chất đã thở, những luồng hơi hiếm quí. Chất đã tủi mừng như giọt mình vỡ tiếng.

Mị đã đáp lại tình chàng bằng tiếng hót đầu cành của một loài chim lạ. Mị đã đáp lại mộng chàng bằng những mắt nhìn nhè nhẹ mưa bay.

Nhưng mặt phẳng đại dương nào không ngầm trăm nghìn con sông dữ. Cánh nhạn lênh đênh nào không gặp phút gió lên. Và muốn hay không thì thuyền cũng đã giương buồn, nước cũng đã bắt từ sông, trên đường ra biển. Tình yêu choáng ngộp đã che mắt chúng ta. Ngày đó. Phải không em. Mị ơi. Ai ngờ trước được?

Chất rảo cẳng. Con đường vắng chìm trong bóng tối nhá nhem của buổi chiều sẫm với những ngọn đèn nhợt nhạt hắt xuống mặt lộ đầy lá me nâu. Những ngôi nhà sâu trong những cửa sắt có cây leo. Mầu rêu xanh của những bức tường cũ cũng trở nên thâm đen, loang lổ.

Chất cởi nút áo, móc chiếc mũ dấu trong bụng ra, đội lên đầu. Chàng không dám ngoái nhìn trở lại, bên tai tiếng léo nhéo cùng điệu đàn giựt giựt phát ra bởi cái loa phóng thanh mắc trên mái ngói trực tiếp truyền đi buổi phát thanh văn nghệ hàng ngày của khóa sinh. Đây là lần đầu tiên, Chất áp dụng bài học “leo rào” của Chính mỗi tuần, Chất chỉ có được hai lần đi phép, một lần hai tiếng vào chiều Thứ Tư và một lần được một ngày một đêm vào trưa Thứ Bảy. Những ngày còn lại sau hai buổi học, bọn Chất đi lại quanh quẩn trong sân hoặc ra bám hàng rào nhìn vào lòng con đường Lê Thánh Tôn, chạy xuôi về hướng Trung tâm Thành Phố, con đường hẹp với những hàng me xanh mướt, rì rào cùng những cơn gió thoảng. Nhưng bọn Chất không thích cái êm ả trong rào sắt này. Người ta không thể thưởng thức đẹp thiên nhiên với cảm giác trong tù. Đôi khi Chất cũng nhìn thấy dăm ba nhóm nữ sinh của lớp học chiều T.V. học thêm giờ, ra về muộn. Họ như những cánh bướm trắng, thoăn thoắt trên những chiếc xe đạp, nhẹ nhàng qua nhanh. Tiếng cười ròn rã của họ, cũng cái ồn ào trong vắt trẻ thơ khua rộn một đoạn đường cũng tan ngay, sau khi những vòng xe đã khuất. Chất không chịu nổi cái im ả đằm thắm này. Tâm hồn Chất lúc nào cũng bừng bừng hình ảnh Mị. Hơi thở Chất, phút giây nào cũng hừng hực khát khao đến trong tầm mắt Mị. Và chàng đã theo chân Chính. Leo rào, không thể có một cách nào khác.

Ngã tư. Con lộ đổ dốc về mé sông. Chất dừng lại đón một chuyến xe buýt về chợ Bến Thành. Ga xe trống tênh tang với những vết dầu mỡ loang lổ. Bến thưa thớt khách, đêm đã chính thức ôm trùm mọi vật. Chóp chợ cao với chiếc đồng hồ lớn nhòe nhòe trong ánh đèn từ công viên hắt tới. Chất thả bộ về hướng nhà Mị. Hồn chàng rung động như những bước chân đi nửa vội vàng, nửa ngập ngừng luống cuống. “Mới đến Mị hôm qua, lại hôm nay nữa, không biết có sao không. Kỳ chết. Lỡ ba má Mị nhận ra tình của mình đối với Mị thì sao?”

Chất lần đến nhà Mị, và trăm lần, Chất có những lo sợ vẫn vơ, những e ngại, rụt rè ngơ ngẩn. Nhưng cuối cùng, rồi Chất cũng vẫn đến. Cũng vẫn ngang qua. Cũng vẫn thập thò ngoài cửa. Rồi cũng rất nhiều lần, Chất không dám vào. Khi thấy hai cánh cửa sắt đã kéo. Trong gian ngoài, chỉ có ngọn đèn nhẫn nại soi tỏ những chiếc bàn, những lọ kẹo, những chiếc ghế, những ô tủ. Tịnh không một bóng người. Tịnh không một tiếng động.

Chất ngập ngừng. Dáng điệu thập thò của Chất gọi đến những tia nhìn canh chừng, dò xét của chung quanh hàng xóm. Chất nghe nóng ở hai tai khi biết mình đang bị nhiều con mắt đuổi bám. Chất lảng sang bên kia đường. Chàng đi men theo rìa chợ, mùi cá tanh tanh vẫn xông lên khiến Chất muốn hắt hơi, buồn nôn. Chất vượt nhà Mị. Vẫn không một bóng người. Chàng rảo thêm vài bước nữa, rồi quyết định quay lại. Lần này, Chất đi xuống đường để có thể nhìn vào nhà Mị rõ hơn, Chất thầm mong gặp T cũng được. Mị đã giới thiệu Chất với anh T, phải rồi, nếu Chất không chủ quan, thì anh T cũng đã phần nào có cảm tình với Chất. Buổi nói chuyện đầu tiên với anh T, được coi như vui vẻ và cởi mở. Thực ra, anh T dễ chịu hơn Chất tưởng nhiều. Có lẽ tại tuổi anh cũng không hơn Chất bao nhiêu, nên anh T, đã dễ dàng cảm thông với Chất. Anh T bảo bữa nào sẽ xuống nhà Chất chơi, Chất mừng lắm. Cái mừng pha lẫn chút lo lắng. Không biết rồi anh chị Quỳ có tiếp đãi T ân cần không? Nhất là anh Quỳ. Anh Quỳ khó tính lắm. Anh ấy luôn có thành kiến với bạn bè của Chất, cho rằng. Chất tư tưởng sớm là tại chúng.

Chất ngang qua. Tấm màn gió che lối vào buồng trong như hơi lay động, Chất hồi hộp muốn đứng tim. Chàng muốn bước mau hơn nhưng chân lại líu ríu. Một khuôn mặt xương xương hiện ra. Chất toát mồ hôi tưởng chừng như đã bị ba Mị nhìn thấy, Chất thụt vào trong chợ, chàng vội vã lẩn nhanh như một con chuột. Chất cũng không hiểu tại sao chàng lại có những sợ hãi, những ngượng ngập kỳ quặc trước những người thân yêu của Mị như vậy. Ngay cả những lúc sau này, khi Mị đã cho Chất biết Ba và nhất là má Mị thương Chất lắm. Má Mị bảo Chất ít nói, hiền hậu. Ba Mị không phát biểu cảm tưởng gì hết (ông rất ít nói), nhưng ông cũng không tỏ một dấu hiệu phản đối nào. Sự im lặng của ông (những lần Chất đến, ông đi vào nhà gọi Mị ra) đã mang một ý nghĩa to lớn.

Chất tìm lối trở ra đường, chàng buồn bã ghé vào một chiếc quán ngồi. Chủ quán là một thiếu phụ mập quá khổ, chễm chệ trên bục cao chung quanh là những két la-ve, nước ngọt chất nghễu nghện. Thấy Chất chị ta tự động gọi cho chàng cái cà phê sữa nhỏ. Chất ngồi khuất vào một chiếc cột với mục đích che bớt mặt mình để khỏi ai nhìn thấy: nhưng riêng chàng vẫn có thể quan sát dễ dàng nhất là về hướng nhà Mị.

Chất xem đồng hồ. Còn môt tiếng rưỡi nữa, chàng phải về trại. Đúng giờ ngủ. Chàng rút thuốc hút. Sóng từ sau lưng chàng vỗ tới ì ào một điệu tẻ nhạt. Chất có cảm tưởng nghe trong tiếng ì ào trào tới của những con sóng kia, có cả tiếng rao hàng của những cô lái đò bán chè và hột vịt lộn trên bến sông những đêm trăng sáng. Tiếng rao thảnh thót chạy dọc triều nước hút hút, như đuổi bắt muôn đời không kịp, những cánh bèo dạt trôi cuối dòng nước chảy. Chất nhớ như mới ngày nào, còn cùng Đào, cùng Quí ngồi trên vệ sông, chỗ gần nhà thương điên, nghe tiếng hú ai oán của những con bệnh bị nhốt trong những gian buồng có chấn song sắt. Trong số kẻ điên này có một số bình thường họ rất mực hiền lành tỉnh táo, nhưng mỗi khi đêm đến, nếu lại là đêm có trăng, thì họ bỗng trở nên hung tợn vô cùng. Tay nắm chặt chấn song thân thể họ rung lên, ngửa mặt về phía ánh trăng, hú lên từng hồi khiếp đảm. Lúc đó, họ hệt như những con sói rừng, trong những đêm trăng kiếm mồi, ngửa mặt hú trời, như gọi kêu âm khí rừng thiêng run rủi con mồi lọt vào móng vuốt chúng.

Những đêm hè ngồi trên vệ sông ăn chè bột báng của những cô lái khuya, nghe tiếng hú gọi hồn của những người điên, đã khuất lấp quá nhanh trong đời Chất. Tuổi hoa niên đã đi qua quá nhanh trong ngày tháng Chất. Chàng đã mất trước khi kịp nhận ra mình cũng có.

Chất trả tiền trước khi uống cạn một hơi ly cà phê sữa nhỏ. Chất bước ta khỏi quán với ý định nếu không gặp Mị, chàng sẽ về thẳng trại. Ý nghĩ này, làm Chất chán chường thất vọng. Chàng ngửa mặt lên vòng trời cao. Mây từng phiến xanh xanh thẳm. Những giọt sao lác đác như những chấm hoa trắng trên một nền gấm rộng.

Không có Mị. Trong chỗ ngồi mọi khi của Mị, ông Hai đang chăm chú biên chép (có lẽ ông cụ đang tính số tiền bạc buôn bán). Chất cúi gầm mặt, đi thẳng. Chàng cảm thấy rời rã, uể oải trong từng bước chân rơi loạng. Bóng tối không thể chia sớt với Chất nỗi chán ngán ngút tràn trong tâm hồn Chất lúc này. Gió đập đập giải mũ trên đầu vào gáy Chất như một vỗ về của bàn tay xoa xoa ngày nào của mẹ, Chất càng thêm bùi ngùi. Chàng thoáng chút oán hờn bực giận Mị.

Xe buýt không còn, Chất gọi một chiếc xe xích lô đạp. Những con đường dẫn về trại của Chất ngắt lạnh những bóng cây im sững. Chất thiu thiu muốn ngủ. Chàng cười và thấy mình trẻ con khi nhớ lại cảm tưởng nôn nả, háo hức, lúc ra đi. Trong tình yêu, phải chăng chúng ta luôn là những đứa trẻ đã được nuông chiều quá mức. Nên những lầm lỡ, những dại dột, trong tình yêu bao giờ cũng là những lỡ lầm, những dại dột đáng được tha thứ, đáng được nâng niu và hơn nữa, vẫn nên lỡ dại, nếu có thể còn lỡ dại được.

Chất bảo xe ngừng lại ở ngã tư. Chàng dấu mũ vào bụng, rón rén men theo bờ tường về trại. Lúc một chân bên trong, một chân bên ngoài, trên những rào sắt nhọn. Chất nẩy ra ý nghĩ, nếu ngay lúc này, anh lính gác trông thấy chàng, biết đâu, anh ta chẳng hốt hoảng dơ súng bóp cò.

Tiếng nổ tan và viên đạn ngọt.

Chất sẽ chết vắt mình bên hàng rào sắt nhọn, rũ rượi như một con heo trên vai khênh của anh đồ tể. Thế cũng xong đời. Cũng xong một kiếp. Mọi sự sẽ tắt theo trái tim ngừng đập. Chất lắc đầu, thấy mình đột nhiên chua chát quá.

Chất nhảy vào sân. Chàng chạy vội vào nhà xe, phía sau lưng của giảng đường. Từ đó Chất bọc vòng hông tòa nhà lớn, ghé vào phòng ăn làm bộ mua bao diêm, trở lên phòng ngủ, bằng ngõ ngách.

Chất để nguyên quần áo, gieo mình xuống giường. Trên giường trên, Danh đang xem báo trong màn hỏi vọng xuống:

-Đâu về vậy? Lúc nãy kiếm toa đi uống cà phê không thấy?

Chất mở mắt trừng trừng nhìn:

-Ngồi trên giảng đường.

-Viết thư à.

-Ừ.

Danh cười. Tiếng cười xít vỡ trong hai hàm răng nghiến.

-Mai có tập thể dục không? Chất hỏi.

-Có chứ. Danh trả lời. Không trốn được đâu. Thằng M. nó sẽ vào phòng nó kiểm soát đó. Thằng chó đẻ M, là sĩ quan kỷ luật của trường. Nó học trước bọn Chất một khóa. Nhờ tài khéo léo bợ đỡ, lại tỏ ra lăng xăng, sốt sắng với mọi công việc, chỉ thị của nhà trường, nên lúc mãn khóa nó được giữ lại làm cán bộ cả bọn Chất không một ai ưa nó. Cứ nội trông thấy cái mặt khô đét mỏng vẹn như một miếng cá khô, thêm cái chiều cao không trên thước rưỡi, cũng đủ khiến cho anh em khinh bỉ nó rồi. Có lẽ M, cũng biết anh em không ai ưa, nên y càng tỏ ra khó khăn, hống hách hơn. Xét trên diện lương tâm chức vụ thì y quả xứng đáng được gắn huy chương tưởng thưởng với những báo cáo hàng ngày, khóa sinh nào trốn thể dục, đứa nào ngủ gật trong lớp học, đứa nào kêu rêu nhà trường, đứa nào ngủ muộn sau giờ ấn định chung. Tóm lại, y còn tận tình với chủ hơn một con chó trung thành.

Nhớ đến gương mặt gầm gừ của y những lần Chất ăn sáng trễ, lên giảng đường chậm, Chất thấy thế giận sôi ruột:

-Kệ nó. Cứ để moa ngủ nha.

-Ừ! Coi chừng nó báo cáo đó?

-Kệ cha nó. Tới đâu thì tới.

Danh nhận ra giọng bực dọc của Chất, vén hẳn màn, chúc đầu xuống nhìn Chất môi Danh mấp máy như muốn nói một điều gì. Chất nhắm mắt làm lơ.

Mặc dù cùng khóa, nhưng Danh lớn hơn Chất có trên mười tuổi, nên thâm tâm Chất vẫn coi Danh như một người anh, Danh ngược lại, coi Chất như một người bạn nhỏ, nhưng đôi khi vẫn dành cho Chất, những chăm sóc kín đáo, như chăm sóc một người em. Danh bảo Danh có một người em vợ mười bảy tuổi. Xinh lắm. Để bữa nào Danh giới thiệu cho Chất. Chất nghe thích lắm, nhưng chàng đã có Mị. Không. Không ai có thể bằng Mị được, dù họ là ai, thế nào, ở đâu, làm gì.

Cùng với tiếng kèn, những ngọn điện trong dẫy phòng ngủ phụt tắt.

Chất trằn trọc với nhiều hình ảnh cùng ý tưởng lộn xộn về Mị, về Hậu, về Sương. Làm cách nào để giải quyết chuyện Hậu cho êm đẹp đây? Nhất là đứa con đang mỗi ngày mỗi lớn trong bụng Hậu. Liệu Mị có còn yêu Chất không? Nếu một ngày nào Mị rõ tất cả mọi chuyện giữa Chất và Hậu. Thế nào rồi Hậu cũng tìm ra chỗ Chất học. Mặc dù Chất đã nói dối Hậu là Chất bị đổi ra Trung.

Đàn bà có thể làm tất cả mọi chuyện, một khi họ muốn. Hậu cũng thế. Chất không thể mãi lẩn tránh. Một ngày nào, sớm muộn gì, rồi chàng cũng phải chạm mặt với sự thực phũ phàng. Những sự thực còn mập mờ, còn lẩn khuất ở trong Chất. Rồi Sương, Sương nữa, liệu Sương có thể quên chàng một cách dễ dàng không? Sương sẽ vì công việc làm ăn, nàng sẽ quên Chất. Nàng sẽ coi Chất như đã chết. Chuyện hai người, đã như một giấc mơ hạnh phúc nghẹn ngào. Đã qua. Như những ngày bóng tối đời Chất.

Chất thiếp nhanh cùng những hình ảnh mỗi lúc mỗi thêm lộn xộn.

Nói là không tập thể dục chứ Chất đã tỉnh dậy ngay sau tiếng còi đầu tiên của khóa sinh trực nhật. Những ngọn đèn lại lại được bật lên, chói mắt cả phòng lồm cồm trở dậy. Tiếng ồn ào vỡ rơi trong một ngày chưa bắt đầu. Danh còn nằm nán, ngáp vặt trên giường trên. Chất cởi quần áo, đi giầy vải vào chân xong xuống nhà tắm đánh răng rửa mặt. Những ý tưởng đêm qua còn váng vất trong đầu Chất nặng nhọc.

Sương đục hoang mờ, ướt dọc hàng hiên. Trời lạnh len tan trong những bước chân khua rộn trên sỏi. Chất ra sân, tìm một chỗ ngồi gần cột cờ. Chàng tần ngần nhặt một cành khô, vạch vạch những nét vô nghĩa trên mặt xi măng. Danh lại gần. Bóng Danh nhỏ bé xiêu vẹo hắt xuống như bóng của một ông già trọng tuổi. Cái dáng đi chàng làng, nhẹ hẫng như cả tấm thân Danh không đủ trọng lượng đứng vững trên mặt đất. Danh chúm môi cười:

-Cũng ra?

-Ừ. Ra. Tại không ngủ được.

Danh hỏi xin một điếu thuốc. Sương đêm ướt lạnh chỗ ngồi. Bóng cây bã đậu in trên nền xi măng thành nhiều hình thù cổ quái. Danh nhìn sâu vào mặt Chất, ngập ngừng như có điều khó nói. Chất chấm chấm đầu thuốc xuống đất. Danh tằng hắng:

-Chất à.

-Ư, gì.

-Moa hỏi thật toa chuyện này nha.

Chất ngạc nhiên, hơi lo lắng, nghiêng mặt, mở lớn mắt.

Danh nhìn vào khoảng hành lang sâu hút giữa hai dẫy nhà ngũ. Những bóng đen chập choạng di động.

-Sao. Nói đi. Chất sốt ruột.

-Mà toa đừng giận moa mới được.

Chất cố cười:

-Không có đâu. Anh em mà.

-Ừ. (Danh thấp giọng, từng tiếng). Cậu có vợ phải không?

Chất bàng hoàng, trợn mắt.

-Hồi nào. Ai bảo toa thế?

Câu hỏi đột ngột của Danh, làm Chất không đủ bình tĩnh suy nghĩ. Chàng nghe giận run cả tay chân.

Danh nhả khói thuốc nhìn vào đốm lửa:

-Chiều qua. Lúc toa đi đâu đó, có một người đến đây, tìm toa, nói là vợ của toa. Anh em đi tìm khắp nơi không thấy. Moa nghe loáng thoáng, moa chạy ra phòng khách. Cô ta bảo, lâu không thấy toa về nhà nên lại thăm.

Chất tái mặt. Điều lo ngại bấy lâu của Chất, đã xẩy đến. Tuy nhiên, Chất còn cố bám víu vào một phép mầu nhiệm nào đó. Chàng kéo dài thêm phút giây của hy vọng mong manh, như một con vật đã thọ thương, cố nấc lên một lần cuối cùng trước khi tắt thở.

-Cô. Cô ấy ra làm sao?

Danh cúi mặt lúng túng chọn chữ dùng:

-Cô ta thấp. Nhỏ nhắn. Da trắng. Bụng… có thai. Cô ta bảo tên là Hậu.

Chất xây xẩm. Chàng nắm chặt hai tay. Răng nghiến lại. Mắt đổ lửa:

-Láo. Láo quá. Moa có ăn ở với cô ta. Moa nhìn nhận. Nhưng cô ta không phải là vợ moa.

Danh an ủi:

-Ừ. Thì moa cũng đoán vậy. Chắc toa lăng nhăng rồi bị kẹt chứ moa có nghe toa nói gì đâu. Moa chỉ nghe toa nhắc đến cô Mị. Cái gì Mị đó. Hương-Mị phải không?

Chất không nghe rõ tiếng gì nữa. Tai Chất ù đi, với hình ảnh Hậu mỗi phút một nở lớn, bỗng cao trong mắt Chất. Hậu với chiếc bụng đã vượt qua khỏi mặt. Đã gần tới ngày sinh. Hậu. Hậu. Với chiếc thai đó. Với lời đe dọa bữa nào, còn vẳng bên tai chàng “Tôi sẽ giết chết anh, nếu anh bỏ tôi. Gạt ai thì được chứ đừng mong gạt tôi”

“Tôi sẽ giết anh” Chất không sợ điều đó. Không một chút nào. Chất chỉ lo nghĩ tới lúc câu chuyện bị đổ bể, Hậu làm rùm beng lên. Rồi chàng làm sao đủ can đảm nhìn mặt ai nữa. Rồi Chất sẽ bị đuổi khỏi trường. Chàng sẽ ra đơn vị tác chiến ngay lập tức và có thể tệ hơn, chàng sẽ ra tòa với đơn thưa, chẳng hạn, đã gạt gẫm và lấy tiền bạc của Hậu. Trời. Làm sao Chất chịu nỗi những nhục nhã đó. Làm sao cãi. Ai làm chứng cho Chất. Ai hiểu cho Chất rằng Chất đã phải bỏ dở sự học vì Hậu. Chất đã phải đi kèm trẻ tư gia, lấy tiền trả tiền nhà cho Hậu. Chất đã phải trở về gia đình sau mấy năm bỏ đi, ăn cơm hai bữa ở nhà, để có dư tiền phụ giúp Hậu, trong đời sống vật chất của Hậu với hai đứa con riêng gửi ở một nơi khác, chàng còn quá trẻ để bị mang tiếng sở khanh, lưu manh. Chàng còn quá ngây thơ, trong trắng, để kéo dài đời sống bên một cô gái bán quán đã có trên hai đời chồng.

Chất lén nhìn Danh. Khuôn mặt Danh không lộ một dấu khinh bỉ ngờ vực nào. Danh chừng cũng đang lo nghĩ, buồn cho hoàn cảnh của Chất. Chất bần thần đặt nhẹ bàn tay lên đùi Danh.

-Bây giờ phải tính sao Danh?

Danh dụi tắt điếu thuốc còn nửa.

-Thì cậu phải chấm dứt chứ còn sao nữa.

-Đã đành nhưng bằng cách nào?

Danh trầm ngâm:

-Cô ta có gia đình bà con gì ở đây không?

-Không.

-Thế cô ấy sống với ai?

-Một mình.

-Làm gì?

-Bán quán.

Danh đập lên vai Chất.

-Xong rồi. Đã có cách.

-Gì. Cách gì. Chất mừng rỡ.

-Tiền. Tiền là xong hết.

-Lỡ cô ta không lấy tiền thì sao?

-Không lấy tiền hả?

-Ừ, không lấy tiền?

Danh bóp trán.

-Thì thôi.

-Đâu được.

Chất chạy được một đoạn đường ngắn đã phải đứng lại thở vì quá mệt. Tim chàng đập mạnh. Hai bắp chân cứng nhắc. Hai cánh vai chàng xệ rủ xuống như đôi cánh gà sau một cơn quần thảo. Chất ngồi bệt xuống về đường, dưới một ngọn điện yếu. Ánh sáng vàng ệch soi mờ những cọng cỏ xanh đẫm sương khuya. Gió thổi qua người chàng, mát lạnh trên những giọt mồ hôi lấm tấm, bốc hơi bay.

Đoàn người đã chạy tới ngã ba rẽ vòng theo mé sông. Những tiếng chân rộn rã đã tắt. Không gian yên tĩnh trở lại cuối ngã ba, bức trường thành bọc vây tu viện, tiếp liền với bờ thành của một công xưởng hải quân, chận đứng tầm mắt Chất. Hình ảnh Hậu không ngớt nhảy nhót trong Chất, như một ám ảnh, một đe dọa. Sớm muộn gì Chất cũng phải giáp mặt Hậu. Chàng không thể nào lẫn tránh Hậu. Do đó, vấn đề được đặt ra là chàng phải nói làm sao với Hậu. Khi chàng đã rắp tâm nói dối Hậu là chàng đổi ra Trung. Chất nghĩ tới lúc Hậu sừng sộ. Hậu nhảy lên. Hậu la hét, bù lu bù loa. Chất sẽ còn mặt mũi nào để nhìn ai nữa. Nhất là khi ấy, bạn bè, mọi người sẽ thấy Chất như vậy mà lại đi cặp với một thiếu phụ già đáng tuổi chị cả của chàng, thêm nữa, vẻ nhà quê, vẻ ít học của Hậu làm sao che dấu được. Nó lộ ra ở ngay từ khuôn mặt, từ dáng đi, từ giọng nói, từ mắt nhìn… Chất tự trách mình đã không nhìn xa, không thấy trước cái ngày nhục nhã bên Hậu, trước mặt mọi người. Cái bực dọc chuyển lần sang Hậu một cách vô lý. Bao nhiêu tội lỗi, Chất đều trút tất cả lên đầu Hậu. Tại sao Hậu lại như vậy? Sao Hậu không thể khác hơn. Sao Hậu ru Chất vào tình cảnh thê thảm này. Sao Hậu lại có thai. Vô lý. Không được. Chàng đâu có trông mong điều đó. Chàng không hề mơ ước có một đứa con với Hậu. Có bao giờ chàng hé răng nói với Hậu điều ấy. Ngay cả lúc ân ái. Ngay giữa lúc khoái cảm nhục thể nhận chìm Chất trong cơn mê man dại điếng thần kinh, liệt tê cảm giác. Không Hậu muốn thế. Hậu phải gánh chịu tất cả hậu quả mà mơ ước đó đem đến. Chàng không có trách nhiệm gì hết. Mặc cô ta. Ý tưởng này, giúp Chất lấy lại được bình tĩnh. Chàng cảm thấy tự tin và yên lòng hơn sự dứt khoát, khẳng định “Tôi không muốn thế. Tôi không có trách nhiệm gì hết. Cô muốn làm sao thì làm”. Cùng nữa, chàng sẽ nói “Đã chắc gì nó là con tôi”. Với câu nói bất nhẫn này, tự Chất cũng thấy đó là một câu nói quá đáng, một câu nói, không đúng với sự thực mà chàng biết rõ hơn bất cứ ai. Nhưng nếu cần cũng phải nói thế. Vì chỉ có câu nói đó mới đủ tác dụng đánh mạnh vào tự ái của Hậu. Và nhờ vậy, biết đâu, Hậu sẽ chả thôi làm phiền Chất. Hậu sẽ tự ái, không cần đến Chất.

Chất lững thững đứng dậy, quay về trường. Chàng lên giường định ngủ lại. Nhưng hình ảnh của Hậu vẫn bám víu, đâm rễ trong chàng càng lúc Chất càng thấy mình hèn hạ, khốn nạn hơn bất cứ một gã đàn ông khốn nạn nào khác. Chất nghĩ tới mẹ chàng, người sẽ ra sao, khi nghe tin này. Rồi anh Quỳ, rồi chị Băng, rồi anh Dụ. Rồi bà con, họ hàng. Bà cụ sẽ lại nhiều đêm trằn trọc mất ngủ. Anh Quỳ sẽ lại thỉnh thoảng đem chuyện đó ra dày vò bà cụ, coi đó như là kết quả tất nhiên của sự chìu Chất quá đáng “Con hư tại mẹ” mà, rồi Mị nữa, Mị sẽ nghĩ sao? Mị sẽ có thái độ nào với Chất. Liệu có đủ bao dung, đủ độ lượng để nhìn lầm lỡ của Chất, như một tai nạn, một đáng tiếc có thể tha thứ.

Mị, em không biết anh? Sự thực về anh. Một sự thực nhơ nhớp, một sự thực đê hèn, một sự thực bỉ ổi. Anh còn có một chút xứng đáng nào, trước tình yêu trong suốt thủy tinh của em, mặc dù anh còn nhỏ tuổi, để phải đeo vào cổ mình, những ê chề nhục nhã đó. Mặc dù, sự thực, cho đến lúc anh gặp em, anh mới biết thế nào là tình yêu giữa một người con trai và một người con gái.

Mặc dù, cho đến phút gặp em, anh mới hưởng được những giây phút hạnh phúc trong nỗi nhớ thương khôn khuây, trong những thèm khát được nhìn thấy nhau, được nghe giọng nhau từng phút, được sống, được thở hơi hướm nhau, Mị Mị ơi, em có khinh bỉ anh không? Em có ghê tởm anh không? Sự thực về đời anh, về dĩ vãng của những ngày đầu hoa niên những khắc đầu tuổi trẻ, em không thể nào tưởng tượng nổi, dù trí tưởng em có phong phú đến đâu. Không. Anh sẽ chẳng bao giờ khai thật với em chuyện đó. Anh sẽ vĩnh viễn dấu em. Anh sẽ mãi mãi dối gian em, cho đến một ngày nào, chẳng may, em hay được sự thật. Cái ngày nào đó, anh xin, anh van, không bao giờ xẩy đến trong suốt cuộc tình này. Nó là một trong nhiều bí mật của đời anh, những điều mà người ta vẫn thường nói là sống để bụng, chết đem đi. Anh sẽ đem đi theo với sự tàn rữa của thân xác anh, của tâm hồn anh, điều nhục nhã đó.

Tiếng rào rào của chân bước và miệng nói, dựng Chất thẳng dậy. Chất cởi đôi giày ba ta, đi dép, xuống nhà tắm. Những hạt nước tinh sương làm nóng người Chất. Máu chàng rộn rã. Chất nhìn mình trong tấm gương vuông, lốm đốm nhiều giọt vôi trắng. Chất có cảm tưởng như hai má mình tóp hẳn lại. Gò má nhỏ cao, hai hốc mắt sâu thêm. Chàng chớp mắt để hình ảnh phạc phờ kia tan đi.

Chất về phòng, thay quần áo, ôm sách xuống phòng ăn, chàng là một trong số đám người xuống nhà ăn sớm nhất. Mấy cô con gái bà chủ thầu mắt còn lẽm nhẽm, uể oải pha cà phê và bán đồ ăn cho Chất.

Qua khung cửa mắt cáo, Chất thấy rõ dần những chiếc lá bã đậu to bản bay bay theo từng cơn gió bạc. Hơi người và khói thuốc lấp đầy nhà ăn trong chốc lát. Bình minh thực sự bắt đầu cùng ngọn cờ kéo cao với tiếng hát quốc ca khẻ khẻ, khàn khàn, uể oải của gần trăm gương mặt mệt mỏi. Bài suy tôn cũng dứt theo hiệu tay lên xuống đánh nhịp như dãn hết dây thiều.

Chất ngồi vào ghế. Giảng đường thênh thang với bài giảng thuyết sặc sụa mùi tuyên truyền, ca ngợi.

Nắng leo từng bậc thềm lên cao. Ngày lãng đãng với những miếng vá chắp của nhiều mạn vải tư tưởng mâu thuẫn, mỉa mai, chua chát. Buổi học dài như không bao giờ kết thúc. Nắng bén cửa giảng đường, rút hồn Chất bay cao, về một bến sông, trong một phố chợ, ngủ giữa đôi mắt to, thơm từng hương tóc rối.