Tây Du Ký (Nguyễn An Cư dịch)

Tây Du Ký là một bộ tiểu thuyết mang tính chất thần thoại và truyền thuyết dân gian Trung Quốc của nhà văn Ngô Thừa Ân, vào khoảng năm Gia Tĩnh, Vạn Lịch giữa đời Minh. Nhiều nhân vật như Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới... đã đi vào cuộc sống quần chúng và trở thành biểu tượng cho các loại người.

Cho đến nay, Tây Du Ký đã được dịch ra nhiều thứ tiếng: Nga, Anh, Nhật. v. v... Đặc biệt ở vùng Đông Nam châu Á, nó được quần chúng rất ưa thích.

Trước đây ở nước ta đã có nhiều người dịch Tây Du Ký ra tiếng Việt. Nhưng qua mỗi lần dịch, tác phẩm bị lược bỏ ít nhiều chi tiết, hoặc dịch nhiều đoạn không sát ý của nguyên tác (có lẽ theo các nguyên bản khác nhau).

Lời của người tạo ebook:

Phía trên là trích đoạn lời nói đầu của các dịch giả Như Sơn - Mai Xuân Hải - Phương Oanh, nxb Văn Học Hà Nội - 1988. Bản này có bài giới thiệu của giáo sư tiến sĩ Lương Duy Thứ, tôi cũng đưa vào đây vì giáo sư đã giới thiệu truyện rất chi tiết, mặc dù giáo sư có nhiều quan điểm khác với tôi.

Tôi được đọc truyện Tây Du Ký vào những năm 80, lúc mà các nguồn giải trí, món ăn tinh thần còn ít ỏi. Phần lớn các bộ truyện này rơi rớt lại sau biến cố 1975. Các bộ truyện thiếu hồi trước mất hồi sau, hoặc rách các trang giữa... nhưng chúng không hề giảm sự hấp dẫn một chút nào.

Sau đó, bộ Tây Du Ký được tái xuất bản, được dịch lại nhiều lần bởi các dịch giả khác nhau. Các dịch giả này vì muốn tìm hướng đi mới, theo tôn chỉ đi sát nguyên bản, nên bản dịch của họ có những đoạn thơ dài miên man. Hơn nữa, có lẽ vì mục đích sử dụng tiếng Việt trong sáng, nên họ thay các danh xưng, từ ngữ Hán Việt bằng các từ Việt thuần túy như "gậy sắt" thay cho "thiết bảng", "thầy" thay cho "sư phụ"...

Tôi vì đã đọc bộ Tây Du Ký do Nguyễn An Cư (1) dịch trước 1975 nên đầu óc đã bị "nhiễm" bởi văn phong miền Nam của ông. Tôi thích những chữ "Ngươn Thỉ" thay vì "Nguyên Thủy", "hườn thuốc" thay vì "hoàn thuốc"... Đặc biệt, những bài thơ dịch đều rất hay, dù theo sát thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú, thất ngôn tứ tuyệt, hay theo thể ngũ ngôn... mà vẫn không mất vẻ trào phúng.

Tôi sưu tầm được nhiều bản Tây Du Ký điện tử, từ pdf tới word, html, epub.... nhưng 99 phần trăm các bản này sao chép lại của nhau, hầu như tất cả đều dùng ấn bản năm 1988 của Như Sơn - Mai Xuân Hải - Phương Oanh. Tất cả các bản đều bị một bịnh giống nhau, bịnh rất nặng, đó là bịnh sai lỗi chính tả. Sai quá nhiều, đoạn nào cũng có chữ sai. Và vì sao chép của nhau mà không bỏ công sửa chữa, nếu một bản bị thiếu đoạn nào, là y như rằng các bản khác cũng thiếu như vậy, mặc dù là lấy xuống từ các trang mạng khác nhau. Ví dụ như hồi 100, lúc Tam Tạng đang trả lời Đường Thái Tôn về việc thỉnh kinh, tự nhiên bị mất một đoạn rất dài, rất quan trọng, khiến người đọc bị hụt hẫng. Ngoài ra, các bản điện tử này còn định dạng cấu trúc không hợp lý, nhiều đoạn ngắt câu không đúng chỗ hay bị khoảng trống chen giữa các chữ không có lý do. Chưa kể các chữ viết hoa hay thường một cách tùy tiện (2) .

Tuy là nói vậy, tôi cũng phải chân thành cám ơn các bạn, những người đã bỏ công không ít thì nhiều trong việc chuyển đổi truyện từ bản in ra bản điện tử. Nhờ vậy tôi mới dùng làm bàn đạp để hiệu chỉnh cho truyện được hoàn hảo hơn.

Tôi may mắn kiếm được bản dịch của Nguyễn An Cư (1) và bắt tay vào việc tu chỉnh vào đầu tháng Mười 2023. Tuy nhiên, tôi cũng phải lấy từ các bản khác để bổ sung vì có nhiều đoạn bị mất. Có khi lấy một câu, có khi một đoạn, có khi gần cả một hồi... để thêm vào những chỗ thiếu. Vì thế, tuy bản này phần lớn là của dịch giả Nguyễn An Cư (1) , nó cũng có phần nhỏ của các dịch giả khác. Đoạn lấy dài nhất là đoạn cuối của hồi 100, lúc Tam Tạng gặp Đường Thái Tôn. Đoạn này tôi phải mượn của bản Như Sơn - Mai Xuân Hải - Phương Oanh. Tôi thành thật xin lỗi các dịch giả này, cũng như xin lỗi ông Nguyễn An Cư (1) , và xin lỗi các bạn đọc. Ngoài ra, hồi 17, lúc Tôn Ngộ Không đối đáp với Hắc Phong, bản dịch viết là Tôn Ngộ Không có đọc một bài thơ nhưng lại không thấy bài thơ đâu cả, thành thử tôi phải tự thêm một bài ngũ ngôn vào cho đủ.

Nếu bạn nào có bản dịch của Nguyễn An Cư đầy đủ, xin liên lạc với tôi để hiệu chỉnh thêm.

Tôi xin nhấn mạnh là mặc dù cố gắng rất nhiều trong việc sửa lỗi, tôi chắc chắn là bản này cũng còn có sai sót rải rác. Nếu bạn nào thấy sai thì sửa dùm hoặc phản hồi lại cho tôi, tôi thành thật cám ơn.

Bản ebook này tôi có thêm hình vẽ trích từ quyển Tây Du Ký Liên Hoàn Họa do Trần Đình Chiến dịch. Xin cảm ơn các họa sĩ: Trương Thụ Đức, Cao Đồng Bảo, Từ Yến Tôn, Kim Hiệp Trung, Lưu Nghiệp Thông, Thịnh Tích San, Lưu Hán Tông, Trương Lộc Sơn, Trần Duyên Đốc, Thu Đan Phong, Trì Chấn Á, Kiều Khánh Dư, Uông Ngọc Sơn, Uông Kế Viễn, Trương Băng Khiết, Quách Chiêm Khôi, Lưu Lăng Thương, Lưu Hải Chí.

Trân trọng Huyên Đường USA - 10/2023

1: Thật ra tôi cũng không chắc bản dịch tôi có là của dịch giả Nguyễn An Cư. Lúc nhỏ tôi đọc Tây Du Ký thì nhớ nằm lòng các từ các chữ, nhưng lại không để ý để nhớ tên người dịch, hơn nữa truyện mất đầu mất đuôi, các trang có tên người dịch bị xé mất nên chi tiết này chỉ còn trong trí nhớ mờ ảo. Nếu bà con cô bác ai biết rõ chỉ dùm tôi xin cảm ơn. 2: Trên trang mạng tve-4u có nhiều bài chủ đề về Tây Du Ký. Đáng chú ý là bài của bạn tran ngoc anh upload ấn bản 2015 của 3 dịch giả Như Sơn - Mai Xuân Hải - Phương Oanh (nxb Văn Học - Đông A phát hành 2015). Và bài của bạn tamchec upload bản dịch của Thụy Đình (nxb Văn Học 1995-1997). Hai bản này chất lượng cao, trình bày rõ ràng, tôi chỉ mới xem sơ qua nhưng không thấy các lỗi chính tả, ngữ pháp như các bản khác. Rất tốt!