Người Cùng Quê Tập II

Qua khỏi đoạn đường cong, chiếc xe AM bọc thép bánh cao-su dẫn đầu chạy chậm dần, luồng bụi đỏ bầm hình đuôi sóc sau xe cũng co lại dần. Một lính Âu cởi trần, phơi ngực rậm lông đỏ ửng như cua luộc, mũ bê-rê bánh ếch úp chéo trên mang tai, nhô nửa người lên trên tháp trọng liên, cầm lá cờ tam giác nửa đỏ nửa trắng phất ngang ba lần. Chiếc xe háp-trắc[1] chạy cách vài chục mét mé sau, tua tủa những nòng súng chĩa ra hai bên thành, đánh truyền tín hiệu cờ cho lũ xe to chở lính và hàng quân sự, xe con của các quan chức, ghép chung thành chuỗi sáu chục chiếc, với một xe tăng 18 tấn khóa đuôi và sẵn sàng lao lên ứng cứu. Quân Pháp bị phục kích liên miên đã quen xếp đặt kiểu hành quân này. Còn đám xe đò và xe chở hàng tư cũng quen lánh xa các chuyến công-voa để khỏi bị vạ lây, chỉ xin núp bóng nhà binh khi qua những vùng lắm cướp rừng hoặc lắm đồn bốt nửa lính nửa cướp.

Đến ngã tư đồn Gò Luông, cả đoàn dừng hẳn. Một xe chỉ huy Uy-lix và ba xe tải GMC tách khỏi hàng dọc, rướn lên đầu. Viên đại úy Pháp chỉ huy đội hộ tống nhảy xuống trước cái tháp canh kiểm soát ngã tư, khẽ gật đầu khi mấy tên lính ngụy vừa kéo xong chiếc cự mã chặn đường sang bên, hối hả xếp hàng ngang bồng súng chào. Hắn khoát cây gậy mây cong đầu, ra hiệu cho nhóm GMC chạy rẽ lên khu đồn cao treo cờ ba sắc mé bên trái. Chiếc xe thứ ba chở hai xác chết và bốn lính bị thương trong trận phục kính cách đây 8 cây số.

Một trung úy xuống sau, nhìn quanh một vòng, sửa lại bộ quân phục rất chỉnh tề có đủ các thứ phù hiệu và nai nịt, bước tới rập góp ủng chào đại úy rất đúng điều lệnh, trong khi vị quan trên chỉ mặc may-ô và cái quần soóc sệ xuống dưới bụng phệ.

Rồi họ xáp lại gần nhau, nói khẽ:

- Mày dừng đây hả Pi-e? Cần lính đi theo không?

- Không. Chừng trăm thước qua vườn cao-su thôi. Tao để lại trong xe cho mày năm chai, thứ năm sao cả. Giữ cho tao con bé ở Chợ Lớn nhé.

- Khỏi lo. Nhớ dặn Ri-sô đừng thù dai chúng tao, vụ mấy con bò ấy mà. Hôn con Gia-nét hộ tao. Em gái mày kháu ghê, chỉ có một tội nặng là chịu làm vợ thằng Ri-sô, lại chung tình mới chết chứ.

- Đểu vừa thôi mày. Hễ chúng nó giàu, tao bắt khao mày thêm một con bò to thật ngon, xem như lễ cống cho người che chở.

- Ừ nhé! Mày sai lời hứa, tao cho xe tăng cán chết. Thôi cút!

Trung úy Pi-e La-phác-sơ mím môi nín cười, bước lùi ba bước, lại rập chân chào. Hắn rẽ sang con đường rải đá bên phải, sải cặp chân dài đi nhanh. Tên lính hầu người Việt bé nhỏ cúi khom lưng chạy theo, cõng một ba-lô con cóc to tướng, hai tay còn xách một túi và một giỏ lớn nữa, cây tiểu liên Max cỡ nhỏ treo trên cổ đập đều đều vào ngực hắn.

Qua khỏi bãi đất hoang, Pi-e gặp một bảng tôn lớn dựng bên đường, viết chữ đen trên nền vàng:

Plantation de caoutchouc

Đồn điền cao-su

A.RICHAUD

Vườn cao-su được trồng ngay hàng thẳng lối, dưới gốc dọn sạch bờ bụi, nhìn các hướng chỉ thấy thông thống một vùng cỏ thấp phẳng với những lối mòn nổi màu đất đỏ. Ở đây không có chỗ cho du kích núp bắn lén. Tuy vậy, một thứ phản xạ ăn sâu vẫn cứ làm cho Pi-e rờn rợn dọc xương sống khi bước vào chỗ có cây mọc hai bên và lá che trên đầu. Tất cả những hiểm nguy hắn đã gặp trong bốn năm rưỡi chiến tranh Đông Dương vừa qua đều gắn liền với chất xanh ngồn ngộn của xứ nhiệt đới này. Bước ra khỏi đồn là hắn chìm ngập ngay vào biển xanh, biết bao lần hắn ngoi ngóp tìm hướng thoát ra khỏi vòng vây xanh của miền Trung. Hắn chỉ có thể hình dung bọn du kích Việt Minh với áo quần mặt mũi tuyền một màu xanh lè, và đến nay hắn vẫn chưa hiểu vì sao Việt Minh không đưa màu xanh vào lá cờ đỏ vàng của họ. Hắn kín đáo rút cây súng ngắn ổ quay Xmít en Oét-xơn ra khỏi bao da - các sĩ quan Pháp thích loại này hơn súng côn 45 khắc hình ngựa bay, hắn cũng vậy - cài vào thắt lưng to trước bụng. Hắn còn nắm lại túi áo để yên trí rằng cây súng Uon-tơ tí xíu cỡ 6 ly 35 còn nằm đúng chỗ cùng với băng đạn dự trữ.

Nhưng Pi-e không phải lo lắng kéo dài.

Trước mặt hắn, ba bốn người đang vội đi tới. Hắn nhận ra ngay Gia-nét trong chiếc áo liền váy in hoa hồng trên nền trắng. Dù đã lấy chồng sinh con, Gia-nét vẫn mê những màu hoa thật tươi của tuổi dậy thì. Khi em gái tới gần, Pi-e thấy em quá trẻ so với tuổi hăm hai, cả mặt lẫn thân hình.

Gia-nét chạy ào tới, vòng tay ôm cổ anh, nấc dồn:

- Anh Pi-e... Pi-e-rô ngớ ngẩn... Chú hề Pô-li-si-nen của em... Nhận bức điện anh, em cứ hát ầm nhà: cuối cùng Pô-li-si-nen cũng phải đến...

Vòng quanh tim Pi-e chợt hiện một đường gân nào siết mạnh đến đau buốt. Hắn hôn thật kêu vào cổ và má em gái, gỡ tay em, thì thào hằng giọng nghèn nghẹn:

- Ô kìa, cứ tưởng gặp bà chủ Ri-sô! Con bé ngốc vẫn là Gia-nô Chú thỏ... Xì mũi đi, lau cho sạch, nhà có khách đấy Gia-nô!

Gia-nét xoắn tai anh thật đau, túm tay anh lôi đi nhanh vào nhà. Đang lau mắt cô lại bật cười xòa khi thấy cây súng ngắn giắt trước bụng Pi-e:

- Ông trung úy định đánh nhau với vợ chồng Ri-sô?

- Rất có thể, nếu Ri-sô nuôi Việt Minh trong nhà.

- Chỉ nuôi ban đêm thôi, thưa trung úy!

Nằm giữa bãi đất trống là một khu nhà khá rộng. Ngôi nhà chính xây hai tầng theo kiểu pha trộn Âu Á, hiên rộng và mái ngói uốn cong kiểu Á, cửa sổ và cửa ra vào nhiều kính kiểu Âu. Trước sân rộng có bồn hoa tròn, nào cây cảnh hai bên đường ô-tô vào thềm. Các nhà phụ một tầng vây quanh hình chữ U đều xây tường vôi mái ngói, nhác trông cũng biết làm chắp nối nhiều đợt. Bao quanh vùng đất ở có vườn rau, rào bằng bốn sợi dây kẽm gai căng trên trụ gỗ thấp, chỉ đủ ngăn gia súc thả ăn rong vào phá vườn. Con mắt nhà binh của Pi-e nhìn thấy ngay quang cảnh thanh bình của một trang trại miền Nam Hoa-kỳ trong phim “Cuốn theo chiều gió” quay theo tiểu thuyết của Mác-ga-ret Mit-sen, tuyệt không có chút ý thức phòng thủ nào. Đáng lẽ bực dọc vì thái độ dửng dưng của vợ chồng Gia-nét trước nguy cơ cộng sản, hắn lại mơ hồ cảm thấy nhẹ người mát da, như người vượt sa mạc bước vào ốc đảo rợp bóng cây chà là ven suối ngọt.

Bước vào gian phòng khách hơi tối và mát như hang đá. Pi-e ngả người trên chiếc ghế bành bọc da, chợt thấy hai chân mỏi rụng như sau cuộc hành quân xuyên rừng. Hắn tựa ngửa người, nhắm mắt, hít mùi nước oải hương thơm dịu nhập từ Pháp mà Gia-nét rất thích phun trên rèm và chăn đệm, cảm thấy không khí lạ lùng của cuộc sống gia đình từ từ thấm vào hắn qua tùng lỗ chân lông vào khắp thân thể. Mẹ chết sớm, cha nghiện thuốc phiện và quanh năm đi vắng, lớn lên giữa lũ bồi bếp và vú em bản xứ chuyên nịnh hót, ăn cắp, nói dối, hắn chưa từng có gia đình. Hắn chỉ có một ông cha để đưa tiền, một đứa em gái để trêu chọc và nuông chiều, bấy nhiêu thôi...

- Pi-e-rô, tắm tí cho mát đi anh, thay áo quần, ăn qua loa rồi hẵng ngủ. Tội nghiệp, từ Đà Nẵng vào đây anh thức những mấy đêm?

Pi-e không nõ nói mình đã thức hai đêm trắng trong các nhà thổ dành cho sĩ quan Pháp ở Sài Gòn cùng anh bạn đại úy thiết giáp mới gặp lại, chỉ đánh trống lảng:

- Lát rồi anh tắm. Chồng em đâu?

- Ăng-đrê đi săn. Đã gửi theo xe ngựa về trước một giờ gà lôi, thỏ, công, đang theo dấu một con nai to.

Pi-e tình ngủ hẳn, nhỏm người:

- Săn trong rừng?

- Tất nhiên. Còn Pi-e-rô săn ở chợ?

- Đùa gì thế! Đoàn công-voa anh bám từ Sài Gòn lên đây bị Việt Minh phục kích hai lần, cháy một xe, chết và bị thuong chín lính. Em lại để Ăng-đrê vào rừng...

- Tại các anh là nhà binh. Ăng-đrê chỉ trồng cao-su thôi chẳng ai làm hại. Này, anh rửa qua loa rồi em đưa bé Lê-ông cho mà bế. Em đặt tên theo ông ngoại nó. Đẹp và thông minh như thiên thần nhé!

Máy phát điện bắt đầu nổ ầm ầm ở nơi khuất vắng nào đấy. Quạt trần quay nhanh dần. Thằng bé bản xứ kéo rong róc chiếc quạt tay mắc trên trần vội buộc sợi dây vào cột, xuống nhà dưới. Gia-nét bật thêm ngọn điện lắp trên bàn ăn, dẫm gót giày xuống sàn nhà ba lần như khi diễn kịch:

- Kéo màn! Hoan hô ông bầu Ăng-đrê cho điện chạy ban ngày! Cành một: gia đình La-phác-sơ cùng con rể ngồi vào bàn ăn trưa!

Anh con rể Ăng-đrê Ri-sô cho nổ luôn một chai sâm-banh đã cắt dây thép buộc nút, rót vội vào những ly cao hình loa chân cò. Mọi người cùng chạm cốc và nhấp vào mớ bọt đang sủi:

- Mừng Ăng-đrê và Gia-nét!

- Xin lỗi, mừng cháu Lê-ông, Gia-nét và Ăng-đrê!

- Mùng chung hai họ La-phác-sơ và Ri-sô!

Pi-e không muốn làm người dự tiệc phá quấy, vuốt ngược lông. Hắn cạn cốc liên tiếp, gượng đùa, cố nhập vào cuộc vui chung, nhưng nỗi ấm ức bên trong cứ từng lúc trào lên cổ. Sâm-banh đắt tiền chỉ có một chai, rượu nho An-giê-ri thì nhiều nhưng quá dở, hắn uống toàn cô-nhắc Pháp do thằng bạn thiết giáp lùng mua hộ tại Sài Gòn. Đến giữa bữa tiệc thịt rừng nấu rất ngon, dù mạnh rượu hắn vẫn choáng váng, những khuôn mặt chung quanh đã nhân đôi nhân ba...

.... Gia-nét là đàn bà, chỉ biết chồng con nhà cửa, thôi cũng được. Nhưng Ăng-đrê mới xấp xỉ ba mươi, to khỏe thế kia, cứ bịt tai nhắm mắt mà đứng ngoài cuộc chiến tranh. Gã hay nhắc tới những ngày chiến đấu giải phóng nước Pháp để tỏ ra mình đã từng hít khói lửa, chẳng phải là đứa “mỏ trắng”. Đến nay gã chỉ chúi mũi làm giàu...

... Cha hắn ngồi kia, hai tay cầm nguyên nửa con công quay mà gặm thong thả. Tóc ông ấy hói thêm nhiều, trán chạy lên đỉnh đầu thành hai mỏm núi, còn lại một túm sợi nâu pha bạc buông ở giữa như lớp tóc che cái thóp trẻ con mới sinh. Gia-nét bảo ông ấy vẫn hút thuốc phiện tì tì. Ăn bám. Bệ rạc. Ban nãy ông nói đang làm nghề chào hàng thuốc tây cho dược sĩ Các-li-ni, một lão gốc ở đảo Coóc-xơ mà ông quen tại Mác-xây, gặp lại tại Sài Gòn. Gần trọn đời lăn lóc khắp Đông Dương, nay lái chiếc xe Pho ghẻ lở đi bán thuốc rong qua các tỉnh, chắc hẳn chỉ đủ đút miệng ngày hai bữa ăn và hai bữa khói độc...

Pi-e chợt nghe Ăng-đrê hỏi:

- Ba sang Lào, hôm nào mới về?

Lê-ông La-phác-sơ đặt con công xuống đĩa, đáp lấp lửng:

- Có thể sớm, có thể ở lại hàng năm...

Pi-e không nhịn nổi, buông một mũi kim châm:

- Ba lại sang mở đồn điền bên ấy chứ gì! Xem chừng ba còn tiếc khu đất Linh Lâm...

Lê-ông cầm khăn lau kỹ chòm râu rậm, trong khi Gia-nét lườm anh, còn Ăng-đrê đi gọi người nhà bưng các thứ tráng miệng lên. Pi-e vẫn không tha:

- Suốt đời ba thua lỗ, chưa đủ sao mà còn muốn lao theo trò chơi mới? Vốn liếng trút cả vào rừng núi tỉnh Quảng Nam, nay về già đi bán thuốc... Nhích lên một bước nữa, ba sẽ bán dầu cù-là trên tàu điện, hay là thuốc hôi nách... (Hắn nói sang tiếng Việt, nhại người rao thuốc ê khá đúng giọng) Quý ngài Phăng-xe qua xứ An-nam-mít, gặp khi nóng nực tờ-ré sô, cái chỗ này có mùi pa bồng...

Gia-nét gắt: “Anh Pi-e say rồi, nói nhảm rồi”! Lão Lê-ông bật cười to rất hồn nhiên, xua tay:

- Đừng ngại, ba từng sóng nhiều năm với lính lê-dương, chúng nó còn gấp mười thằng Pi-e!

Pi-e phát khùng hẳn, rướn người tới trước, nói như quát:

- Phải, chúng tôi là nhà binh, cộc cằn thô lỗ. Nhưng chúng tôi đổ máu để che chở cho các người. Các người vừa làm giàu, vừa khinh bỉ lánh né bọn cầm súng. Tôi biết, các chủ đồn điền như nhà này còn nộp thuế cho Việt Minh bằng tiền, thuốc men, súng đạn nữa... vỗ béo lũ du kích để giết chúng tôi... lương tâm đế đâu...

- Bớt nóng đi Pi-e, ba muốn nói thật rõ với con...

- Ba biết gì mà nói? Biết những nơi tiêu thụ thuốc giả cho lão Các-li-ni, biết các tiệm hút có thuốc phiện lậu? Biết Việt Minh đã đối xử tốt với ba trong vài tháng cầm tù trước hiệp định mồng 6 tháng 3, tốt đến nỗi cho phép con Gia-nét đến thăm, đem thuốc phiện cho ba hút? Còn tôi, tôi biết những ngày dầm mưa lội rừng cho vắt bám kín người, những quả mìn và hầm chông dưới mỗi bước chân, những đêm thức trắng chờ đạn súng cối rơi xuống đầu, chao ôi! Từ ngày tôi chuyển về đóng đồn ven sông Thu Bồn, điểm cao 76, lại phải đương đầu thêm với một thằng thù riêng nữa. Ba còn nhớ thằng Nguyễn Văn Chò, tức là Năm Chò ở làng Linh Lâm chứ? Cái thằng nện đá vào đầu tôi, đẩy tôi xuống sông... may quá, ba chưa quên... nay nó là đại đội trưởng quân Việt Minh, chỉ huy hơn một trăm lính, hoạt động trong vùng tôi đóng. Mỗi lần họp dân để tuyên truyền, nó lại thề lấy được đầu tôi dù phải mạng đổi mạng. Tôi cũng treo giá thật cao cho ai lấy được đầu thằng Chò. Thế mà vô đây tôi chỉ nghe một điệp khúc, một tiếng tụng kinh: tiền bạc, tiền bạc... tiền... bạc...

Pi-e gục hẳn xuống bàn, đôi vai vạm vỡ rung giật trong cơn say điên dường như pha lẫn động kinh.

... Hắn tỉnh dậy do cảm giác mát rồi nóng từng lúc trên trán. Chớp mắt vài lần, hắn nhận ra Gia-nét ngồi ghé bên cạnh đang áp tay trên trán hắn, hai bàn tay thay đổi nhau. Hồi nhỏ Gia-nét đọc trong một cuốn sách của Gioóc-giơ Xăng cách chữa bệnh này, từ đấy chuyên chữa cho Pi-e theo kiểu “cô bé Pha-đét”. Hắn đã được dìu nằm trên giường vải bố và cởi giày trong khi say.

- Pô-li-si-men trở chứng, hư lắm nhé... Anh ngủ ba tiếng rưỡi, thế vừa rồi. Bây giờ anh đi rửa mặt, uống cà-phê kèm một viên ax-pi-rin, thế là tỉnh như chú rể vào phòng cưới.

Pi-e làm theo lời em để tỏ ra biết hối lỗi. Từ trong buồng tắm bước ra, hắn thấy một bộ đồ ăn Âu bày ở bàn. Mới bốn giờ chiều thôi. Hay cha hắn ăn trước để về Sài Gòn? Thấy hắn giương mắt hất hàm, Gia-nét kéo hắn ngồi xuống ghế:

- Pi-e-rô chóng ngoan, nghe em nói nhé... Vùng này Việt Minh hay về ban đêm, không yên ổn đâu. Sáng nay anh đến, mặc quân phục, đeo lon trung úy, thế là họ biết rồi. Thứ điện thoại bằng tre của họ nhậy kinh khủng... Chúng em sẽ đưa anh lên ngủ trên đồn, tám giờ sáng mai đến đón. Anh có đói thì ăn tí chút, em sẽ xếp các thứ vào cà-mèn đưa theo. Bạn rượu trên ấy thừa thãi, nhưng anh uống vừa thôi, trưa nay em sợ quá... Đừng giận chúng em, Pi-e-rô thân yêu. Chúng em chỉ giữ cho anh thôi mà...

Trước vẻ mặt rầu rĩ và giọng van nài của em. Pi-e nén được một cơn sửng cồ, chỉ mỉm cười cay đắng:

- Về tận đây vẫn không thoát cái kiếp ngủ lô-cốt, nằm giường xếp, ăn cà-mèn. Thôi đành... Còn ba với vợ chồng em?

Gia-nét ngần ngừ một loáng trước khi đáp:

- Chúng em quen rồi. Còn ba chỉ là người buôn quèn, già yếu, họ không để ý.

- Nói thật đi, mỗi tháng chúng nó lấy bao nhiêu?

- Bằng một nửa chính quyền Sài Gòn.

- Nộp tiền hay súng đạn, thuốc men, vải, giấy, pin?

- Tiền cả. Họ có nguồn mua riêng... Muộn rồi, anh ăn nhé?

Pi-e lắc đầu, đi vào buồng dành cho mình, mặc lại bộ quân phục rất chỉnh tề đã được chải sạch bụi và là phẳng. Đôi ủng cao kiểu sĩ quan Pháp cũng được đánh bóng. Trở ra phòng khách, hắn thấy tên lính hầu người Việt đã đợi sẵn ngoài hiên với tất cả ba-lô, túi, giỏ. Không được để lại tí dấu vết quân sự nào trong nhà này. Có thể Gia-nét sau khi hắn lên đồn sẽ dùng bơm phun nước thơm oải hương ở những nơi hắn đã nằm ngồi để xua cả mùi mồ hôi lính.

Ăng-đrê lái chiếc xe tải nhỏ vòng tới trước thềm. Pi-e hất hàm về phía chiếc Pho róc sơn từng mảng của cha. Ăng-đrê lắc đầu không nói, Pi-e nghĩ rằng xe kia quá cọc cạch. Nhưng trên quãng đường hơn một cây số lên đồn Gò Luông, Ăng-đrê mới bảo:

- Xe của ba là một xe đua trá hình, khó lái lắm.

- Xe đua cũ, sắp bắn cho hàng sắt vụn?

- Anh lầm. Máy mới tinh, hơn tám mươi mã lực. Săm lốp mới, vỏ thép, kính dày chống đạn. Nó chạy một trăm tám mươi cây số giờ dễ như chúng ta uống cà-phê sữa, đường tốt còn nhanh hon.

- Thế kia? Mình chưa hiểu ba là người thế nào...

- Ba sẽ nói những điều cần nói.

Suốt ngày thứ hai Pi-e ở đồn điền Ri-sô, lão Lê-ông đi rảo quanh vùng trong chiếc xe tả tơi, chỉ về ăn cơm trưa với bộ mặt lầm lì, nhìn đứa con về phép bằng đôi mắt lơ đãng. Nhưng lão không tỏ vẻ gì giận con trai, từng lúc vẫn vồn vã săn đón. Còn Pi-e lại đi từ ngạc nhiên này đến sửng sốt khác. Gia-nét cho biết các món tiền gửi cho Pi-e tiêu thêm lâu nay là của cha cho, nhưng dặn Gia-nét đứng tên. Chiếc xe tải nhỏ Xi-tro-en và cỗ máy phát điện ở đồn điền là của cha tặng trong hai dịp sinh nhật của hai vợ chồng, năm ngoái. Vừa rồi bé Lê-ông đầy tuổi tôi, cha không biết mua gì, rút cho cháu mười ngàn đồng Đông Dương để mẹ cháu mua quà hộ.

Một người bán thuốc rong sao lại giàu đến thế? Gia-nét và Ăng-đrê đều không hiểu.

Sang ngày thứ ba, cũng là ngày cuối cùng gia đình sum họp, Lê-ông La-phác-sơ mới nói chuyện dài hơn trong bữa cơm trưa.

- Người ta cần một ai đấy biết tiếng Lào, tiếng Việt, đã sống lâu năm với dân chúng vùng thượng Lào, họ chọn ba...

- Họ là ai? Và ba sẽ làm gì bên ấy?

- Họ là một số tướng tá cấp trên của con. Ba sẽ làm một thứ nghề tổng hợp gồm cả kỹ nghệ, trồng trọt, bào chế, buôn bán, ngoại giao. Sang đấy ba sẽ gửi địa chi về để các con có thể đi thăm. Gia-nét cố đem bé Lê-ông theo nhé, ba sẽ nhớ nó ghê gớm.

- Ôi ba, đường xa thế...

- Vài giờ máy bay thôi mà. Ba sẽ thu xếp sẵn, con chỉ cần nhấc máy điện thoại... À quên, ba được thư trả lời của tiểu khu này hứa mắc đường dây điện thoại cho đồn điền Ri-sô trong tuần tới. Thư đây, Ăng-đrê xem. Mắc xong con nhớ quà cáp cho thằng chỉ huy nhé. Quà cho thằng gì đại úy thiết giáp hay qua lại đường này nữa, để lính nó đỡ trộm cắp... Lâu lắm mới gặp con trai, ba chẳng biết con cần gì, thôi con cầm hai chục ngàn tiêu thêm vậy. Con mắng ba chạy theo đồng tiền. Có thế thật, nhung tiền của ba vào tay một sĩ quan Pháp vẫn có ích lắm chứ!

Lão rút một gói vải nhựa từ túi áo trong, trao cho Pi-e hai tập giấy năm trăm đồng, cho Ăng-đrê một tập. Pi-e hơi đỏ mặt khi cầm tiền.

- Về sau ba sẽ nói rõ việc ba làm. Cũng để nuôi quân viễn chinh cả thôi. Có một điều Pi-e hiểu lầm, bảo ba trút hết vốn liếng vào cái đồn điền ở Linh Lâm. Sai rồi. Vùng ấy hiểm trở, dân chúng khó cai trị cần có người Pháp đến cắm rễ. Ba được Nhà nước Bảo hộ cấp đất không mất tiền, còn cho vay vốn khai khẩn dài hạn nữa. Ba viện cớ thua lỗ, chưa hề nộp một xu thuế nào, thật ra lãi khá lớn. Nhân công vỡ hoang vài năm đầu là tù chính trị đưa lên làm khổ sai, ba chỉ phải nuôi bọn lính gác tù và đấm mõm bọn công sứ, giám binh, quản ngục. Nhớ lại xem: nếu trông vào đồng lương đội kiểm lâm, ba lấy gì nuôi chúng mày ăn học ở Huế, Sài Gòn? Đến nay Việt Minh dấy loạn, đồn điền lọt vào vùng chúng nó, nhưng có mất đi hòn sỏi nào đâu? Khi nước Pháp thắng trận, lại làm chủ Đông Dương thật vững chắc, ba tin rằng đất đai của nhà La-phác-sơ không chỉ gồm một ngàn héc-ta như xưa, và số tù Việt Minh lên làm khổ sai không phải chỉ vài trăm! Ba mong con thắng trận, mong lắm lắm, Pi-e của ba!

Sau bữa cơm, Lê-ông sửa soạn trở về Sài Gòn một mình bằng chiếc xe dị dạng và bí hiểm. Pi-e sẽ về sau theo đoàn xe thiết giáp, không thể gặp cha ở Sài Gòn vì lão “phải chạy mấy việc gấp trước khi đi Lào”. Cha con ôm hôn nhau, và Gia-nét kêu to như vừa thấy sự lạ:

- Lạy Chúa, ba với Pi-e-rô sao giếng nhau đến thế!

Lão Lê-ông cao một mét bảy. Pi-e nặng hơn cha ít nhất hai chục cân, nhưng khổ người không khác mấy vì cao hơn cha tới non một tấc. Cả hai cùng có khuôn mật dài và xương, mái tóc nâu cứng dụng bàn chải, lồng ngực mỏng nhưng vai rộng kiểu mắc áo. Cha con giếng nhau như hai trái cam trên cùng một cành, chỉ khác ở chỗ một quả tươi nở và quả kia đang héo dần.

Gia-nét xốc con lên cho ông ngoại hôn, bỗng òa khóc to tiếng:

- Đánh nhau mãi... bao giờ chúng ta mới được sống chung hở ba?

Chú thích:

[1] Half-track: loại xe có bánh trưóc bằng cao su, đằng sau chạy bằng xích.